W 1960 roku, światło dzienne ujrzała Polska Piastów Pawła Jasienicy. Dziś, bez względu na to, czy zarzucamy jej nienaukowe do sprawy podejście, czy też zachwycamy się jej płynnością i przystępnością, musimy uznać ją za dzieło kultowe.
Ale wróćmy do roku 1960. Polacy mają za sobą zabory, dwie wojny, dwa totalitaryzmy, z których drugi wciąż trwa w najlepsze, zakłamując nie tylko teraźniejszość, ale i przeszłość. Ponad półtora stulecia zamazywania, zniekształcania i zakłamywania dziejów, w których usilnie próbowano z nas wyrugować to język, to tradycję, to pamięć o dziejach. Nic więc dziwnego, że powstaje oddolne zapotrzebowanie, wręcz GŁÓD poznania rzetelnej wizji przeszłości. Nie tylko rzetelnej, ale i PRZYSTĘPNEJ, zrozumiałej dla całego społeczeństwa, nie tylko dla badaczy historii.

Paweł Jasienica w swojej Polsce Piastów idealnie wpisuje się w te okoliczności, trafia w dziesiątkę - można powiedzieć - o czym świadczyć może fakt, że jego dzieło znika z księgarń w zastraszającym tempie. Podobną popularnością cieszy się podwojony ilościowo dodruk.
Jasienica nie jest tu badaczem, przyjmuje on raczej rolę DZIEJOPISA. O najstarszej historii naszego państwa opowiada językiem bujnym, pełnym archaizmów, czytelnik ma wrażenie, jakby czytał baśń a nie książkę historyczną. Mimo całej tej prostoty i przystępności, udaje mu się uchwycić rzecz niezwykle ulotną - mianowicie - dociera do MECHANIZMU DZIAŁANIA DZIEJÓW. Pokazuje związki przyczynowo skutkowe między różnymi wydarzeniami, naświetla wielopokoleniowe pragnienia i dążenia całych dynastii, jednocześnie wyjaśniając wszystkie zachodzące w międzyczasie procesy i wydarzenia.
Nie ma się więc co dziwić olbrzymiej popularności, tak autora, jak i dzieła. W ślad za nią niestety szły także prześladowania w postaci cenzury i zakazu publikowania prac Pawła Jasienicy, oraz pomówienia ciągnące się za nim aż do śmierci.

Oceniając Polskę Piastów, daleko w tyle pozostawiam wszystkie argumenty o jej nienaukowości - w pełni osiąga ona swój cel - przystępną OPOWIEŚĆ o dziejach Polski. Przy ocenie trzeba jednak wziąć pod uwagę kulturowy i historyczny kontekst jej powstania. To jak wspaniałym była odzewem na wielkie pragnienie całego narodu, to, jakiej wymagała odwagi i jaki ciężar wraz z sobą przyniosła autorowi... nie może ulec zapomnieniu. Pamiętajmy więc i czytajmy.




Akapit techniczny: to mój pierwszy audiobook (chyba się starzeję, do niedawna audiobukowanie uznawałem za okropny wręcz przejaw lenistwa...), więc i o sprawach technicznych słów kilka napisać należy. Karol Stepkowski - bo to jego głosu miałem przyjemność słuchać - również przyczynił się do pozytywnego odbioru całości. Głos przyjemny, nie nużący, co i rusz zmieniał natężenie i ton, nie pozwalając ulotnić się uwadze. Rzecz to przyjemna. Z pewnością jednak wrócę kiedyś do wydania papierowego.

W 1960 roku, światło dzienne ujrzała Polska Piastów Pawła Jasienicy. Dziś, bez względu na to, czy zarzucamy jej nienaukowe do sprawy podejście, czy też zachwycamy się jej płynnością i przystępnością, musimy uznać ją za dzieło kultowe.
Ale wróćmy do roku 1960. Polacy mają za sobą zabory, dwie wojny, dwa totalitaryzmy, z których drugi wciąż trwa w najlepsze, zakłamując nie...