"Nasza klasa" to historia dziesięciu osób (Polaków i Żydów) z jednego miasteczka, urodzonych pomiędzy 1918 a 1920 rokiem, którzy zatem mogli chodzić do tej samej szkoły i kolektywnej klasy. Akcja dramatu dzieje się aż do 2003 roku, kiedy to umierają ostatni spośród grupy.

Od pierwszego aktu dramat zadziwia mnie swoją teatralnością. Osoby właściwie w ogóle ze sobą nie rozmawiają, a wszystkie kwestie wypowiadają, jak gdyby opowiadały swoją indywidualną historię widzom (czy też czytelnikom).
Uderza mnie również fakt, że w dramacie nie występuje nikt inny. W pierwszych aktach, które mają miejsce w szkole, spodziewam się nauczycieli, ludzi dorosłych, lec znie pojawiają się oni. Dzieje się tak z prostej przyczyny: "Nasza klasa" to "historia opowiedziana w XIV lekcjach", to relacja dziesięciu osób o wydarzeniach, które im się przytrafiły na przestrzeni ponad osiemdziesięciu lat. Każda z postaci opowiada swoją indywidualną historię, nawet jeśli mówi o wydarzeniach, które przeżyli wspólnie, lub relacjonuje te, które przytrafiły się komuś innemu. W gruncie rzeczy każdy z owych dziesięciu przyjaciół z jednej klasy jest samotny wobec historii, która kształtuje jego życie. Przyjaciele z klasy są w pewnym sensie bliskimi sobie osobami, choć często stają się dla siebie zupełnie obcy.

Zapewne pełniejszy obraz owej lektury miałoby się po przeczytaniu "Sąsiadów" Jana Tomasza Grossa. Ja nie czytałam owej książki, ani nie oglądałam filmów, na których również opiera się Tadeusz Słobodzianek. Wydawały mi sie zawsze szkokujące i ceikawe pod względem poznawczym. Nie rozumiałam jednak nigdy tego ogólnonarodowego oburzenia, w związku z (jak mniemam i pragnę myśleć) marginalnym wydarzeniem, które miało miejsce w Jedwabnem. Tak samo dramat Słobodizanka wydaje mi się nieco wyostrzoną rzeczywistością.

Oczywiście nie można zaprzeczyć owym faktom. Nie można udawać, że antysemityzm w Polsce nie istniał i nie istnieje. Ale przede wszystkim w historii Jedwabnego, jak również w dramacie "Nasza klasa", najbardziej boli fakt, że byli to ludzie, którzy się znali, którzy się przyjaźnili.
Łatwiej zrozumieć hitlerowców, którzy wrzucali do komór gazowych ludzi, którzych nigdy w życiu wcześniej nie widzieli. Nie musieli mieć chwil wahania, nie musieli pamietać ich twarzy, mogli spuścić głowę i przejść obojętnie. Ale sąsiedzi, to ludzie, którzy są bardzo silnie związani z naszą pamięcią. Znani nam często przez całe życie. Przyjaciele z jednej klasy są kimś jeszcze bliższym. W dramacie pada zdanie, że kolega z klasy, to prawie tak samo jak rodzina. Dlatego szokującym najbardziej jest dla mnie to, jak ludzie mogli dokonać zagłady swoich bliskich? Dlaczego nagle przestało być dla nich ważne, że są to ich sąsiedzi, ich przyjaciele, osoby, w którzych się niegdyś kochali, z którymi się bawili? Dlaczego nagle tak łatwo mogli przestać w nich widzieć ludzi, a zobaczyć jedynie Żydów czy Polaków?

Nie umiem powiedzieć czy "Nasza klasa" jest wybitnym dziełem. Nie czytuję dużo dramatów, więc nie jestem w stanie ocenić tej książki w kontekśćie swojej formy. Najniezwyklejszym w tym dziele jest jego fabuła i sposób ujęcia tematu. Słobodziak konstruuje historię bardzo neutralnie - nie opowiada się po żadnej stronie. Sądzę jednak, że nie sam walor literacki i talent pisarski Słobodziaka został nagrodzony NIKE, ale właśnie ta waga ujęcia tematu, konieczność nagłośnienia jeszcze raz owych problemów i pamietania o nich.

"Nasza klasa" to historia dziesięciu osób (Polaków i Żydów) z jednego miasteczka, urodzonych pomiędzy 1918 a 1920 rokiem, którzy zatem mogli chodzić do tej samej szkoły i kolektywnej klasy. Akcja dramatu dzieje się aż do 2003 roku, kiedy to umierają ostatni spośród grupy.

Od pierwszego aktu dramat zadziwia mnie swoją teatralnością. Osoby właściwie w ogóle ze sobą nie...