Od momentu, w którym Doris Lessing dostała nagrodę Nobla, jej książki w błyskawicznym tempie opanowały polski rynek księgarski. Niedawno ukazał się przekład „Przed wstąpieniem do piekieł”- powieści, którą pisarka wydała w 1971 roku.

Są lata siedemdziesiąte XX wieku. Londyn. Na nabrzeżu zostaje znaleziony mężczyzna, który trafia do zakładu psychiatrycznego. Bohater, zidentyfikowany jako profesor filologii klasycznej- Charles Watkins, cierpi na amnezję i żyje w zupełnie innej rzeczywistości. Wygłasza monologi o tajemniczej wyspie, Dysku, który porwał jego załogę, locie na grzbiecie ogromnego białego ptaka. Opowiada lekarzom o dziwnych stworzeniach, które spotkał podczas swej podróży. Jego historie są łudząco podobne do przygód bohaterów mitologii-Jazona czy też Odyseusza. Psychiatrzy próbują dotrzeć do pacjenta za pomocą leków i innych metod. Kontaktują się również z rodziną profesora, ale Charles nie poznaje, a może nie chce poznać, swojej żony i dzieci? Być może chce pozostać w świecie, który zbudował wewnątrz siebie?

„Beletrystyka przestrzeni wewnętrznej. Nie ma bowiem żadnej drogi niż w głąb”- tak wydawca skategoryzował powieść „Przed wstąpieniem do piekieł”. I rzeczywiście- Lessing znów próbuje dotrzeć do istoty rzeczy, a sposób w jaki to robi zaskakuje i nie pozwala na bierny odbiór. Czytelnik zostaje wyrzucony na głęboką wodę, dryfuje wraz z bohaterem wśród urojeń i majaków sennych, by za chwilę znów stanąć na stabilnym gruncie, którym jest szpitalna rzeczywistość.

Noblistka prowadzi tu podwójną grę. Wszystko pokazuje z dwóch perspektyw, miesza dwie konwencje, ukazuje dwa światy, konfrontując je ze sobą, ocenę pozostawia zaś odbiorcy. Co jest prawdą, a co fantasmagorią? Dokąd mogą sięgnąć granice szaleństwa? Czym jest czas, z którym toczymy wieczną walkę? Kim jest człowiek i skąd w nim tyle niepokoju, który sprawia, że ciągle gdzieś nas gna? To tylko niektóre z pytań postawionych przez Lessing.

Tytułowe piekło to synonim Ziemi, na którą mają zejść istoty o wyższej inteligencji. Owe byty postrzegają ludzi jako stworzenia, które są „nieprzyjazne i krwiożercze z natury, potrafią tolerować innych, jeśli są do nich podobni, skłonne się nawzajem wyrzynać z powodu drobnej różnicy koloru skóry lub wyglądu. Nie znoszą również tych, co myślą inaczej.” Lessing wystawia ludzkości gorzki rachunek, czyni to w typowy dla siebie dobitny sposób-mówi wprost, ale zostawia również margines dla odbiorcy.

Autorka „Piątego dziecka” utkała swój tekst, czerpiąc pełnymi garściami z najstarszej tradycji literackiej. Mieszając konwencje-fantastyczną i realistyczną- odwołuje się do wątków związanych z podróżą i morzem. Czytelnik zostaje zaproszony do intertekstualnej gry na najwyższym poziomie. Do tego dochodzi niezwykle sensualny język i szczegółowe opisy, które sprawiają, że czytelnik niemalże namacalnie odczuwa opisywane zapachy, dźwięki i smaki.

„Przed wstąpieniem do piekieł” to książka typowa dla twórczości Lessing. Nie znaczy to jednak tego, że pisarka wciąż pisze taka samo. Typowość przejawia się raczej w próbie zbadania w niekonwencjonalny sposób tematów tabu, konfrontacji z tym, co nas boli lub z tym ,czego nie rozumiemy. Noblistka po raz kolejny bada granice, których nie mamy odwagi przekraczać.

Od momentu, w którym Doris Lessing dostała nagrodę Nobla, jej książki w błyskawicznym tempie opanowały polski rynek księgarski. Niedawno ukazał się przekład „Przed wstąpieniem do piekieł”- powieści, którą pisarka wydała w 1971 roku.

Są lata siedemdziesiąte XX wieku. Londyn. Na nabrzeżu zostaje znaleziony mężczyzna, który trafia do zakładu psychiatrycznego. Bohater,...