Iwaszkiewicz zbyt często serwuje sentymentalizm i ludoojczyźniany patos w miejsce trzeźwej i pogłębionej analizy psychologicznej. Ma momenty dobre, trafne, ale uwielbienie dla kompozytora nie pozwala mu zostać bardziej przenikliwym psychologiem. Brak mu również wystarczającego ugruntowania w źródłach. Zamiast oczekiwanej większej wszechstronności w jego książce odnajdujemy ukłony w stronę ówczesnego systemu. W Chopinie widzi on „instynktownego” demokratę… Albo odnajdujemy takie kwiatki:

„Orientował się on dobrze w sile i rozmiarach rewolucji 48 roku. Czuł, że jest to początek nowej epoki. […]Orientował się w sytuacji dzięki kontaktom z demokracją polską. Nie wiemy nic o tych kontaktach[…]”. Itd. Itp. Naciąganie, tendencyjność, absurd nawet.

Gdy dochodzimy do rozdziału Sand etc. ludoojczyźniana i sentymentalno-ujmująca ciotka zamienia się w zazdrośnika rażącego manipulatorstwem, powierzchownością i małostkowością sądów, a nawet kłamliwością informacji. Kompleksy geja i prowincjonalnego pisarza czy tylko ideologiczne pragnienie obrony Chopina przed pomówieniem o jakąkolwiek niepolskość? Dziwne to, sporo najtrafniejszych opinii pisarza na temat muzyki Chopina wydaje się być echem słów Sand.

Wartość tej książki jest w komentarzach do kompozycji, których charakter Iwaszkiewicz chwyta przeważnie dobrze. Jednak momentami przydałaby mu się większa precyzja stylu, a nie upajanie własną egzaltacją. Dziwi bardzo zdawkowość z jaką Iwaszkiewicz traktuje dojrzałą i najbardziej obfitą twórczość Chopina. Najlepsze rozdziały dotyczą Warszawy i Wiednia (choć osobiście pewne rzeczy widzę inaczej), są niezłe fragmenty na temat wczesnego paryskiego życia (zdecydowanie nie należy do nich mityczna Delfinka). Później świadomy i oczytany w źródłach czytelnik zbyt często załamuje ręce.

Na koniec refleksja, której Iwaszkiewicz nie zapisał niestety z myślą o sobie. A może się mylę?

„A poza tym „zadziwiające jest, jak ludzie nic nie wiedzą” — powiada Balzac. Jak każdy inaczej widzi najbłahsze i najważniejsze zdarzenia, jak je zawsze oświetla tak, jak mu wygodnie, jak zawsze pragnie wysunąć swą postać na pierwszy plan, jak pragnie starannie ukryć interesowne pobudki, jakie go do pisania zmusiły i kazały mu w ten sposób naciągać fakty.”

Iwaszkiewicz zbyt często serwuje sentymentalizm i ludoojczyźniany patos w miejsce trzeźwej i pogłębionej analizy psychologicznej. Ma momenty dobre, trafne, ale uwielbienie dla kompozytora nie pozwala mu zostać bardziej przenikliwym psychologiem. Brak mu również wystarczającego ugruntowania w źródłach. Zamiast oczekiwanej większej wszechstronności w jego książce odnajdujemy...