77/2022
Zupełnie nieznana lub – co najmniej – zapomniana książka. Nie było jej nawet w bazie danych “Lubimy czytać”, musiałem więc uzupełnić te informacje.

Literatura obozowa to nader obszerna część piśmiennictwa opartego na wojennych wspomnieniach. Mnogość miejsc kaźni rozrzuconych po Europie, miliony ludzi poddawanych działaniom hitlerowskiego aparatu terroru i lata trwania tego historycznego horroru – wszystko to wpływa na zachowany literacki ślad w postaci wspomnień, relacji i świadectw.

Stanisław Chwiejczak był więźniem nr 6004 na Majdanku.
Trafił tam jako osiemnastoletni chłopak, dzieląc los tysięcy uwięzionych, stanowiących grupę aresztowanych wśród miejscowej społeczności, przywiezionych transportami z innych rejonów okupowanych (Polski i Europy) oraz pojmanych radzieckich jeńców.

Na “Kolczasty trakt” składają się wspomnienia Autora od momentu poprzedzającego aresztowanie, przez jego przebieg, osadzenie w obozie, przeżycia obozowe aż po okoliczności uwolnienia.
Autor spisywał swe świadectwo ponad dwie dekady od tych wydarzeń, relacjonując je z rzeczowością dojrzałego już człowieka.

Mimo iż Autor - jak sam podkreśla – nie jest literatem, zebrany tu materiał stanowi publikację o wysokiej literackiej wartości.
To, co wyróżnia “Kolczasty trakt” na tle wielu innych podobnych wydawnictw – jest połączenie bogactwa faktograficznego z głębią humanistycznych refleksji towarzyszących poszczególnym omawianym zagadnieniom.
Książka stanowi, z jednej strony, swoisty podręcznik historii Majdanka.
Z drugiej – momentami staje się rozprawą iście filozoficzną, bowiem Autor nie pozostawia przywoływanych faktów bez głębokiej analizy ich przyczyn, przebiegu i skutków.

Chwiejczak opisuje typową dla takich miejsc grozę: obozową codzienność, pracę ponad siły, wszechobecny głód, nieustanne dręczenie człowieka przez człowieka oraz człowieka przez pchły i pluskwy, sposoby przetrwania w tym infernie, zbrodniczą działalność i zbydlęcenie członków załogi – zarówno niemieckich esesmanów, jak i więźniów rekrutowanych na stanowiska funkcyjne.
Przedstawia szczegółowo warunki panujące w obozie, te społeczne, czy też sanitarne. Wspomina znamienne momenty w historii obozu przedstawiając je “od wewnątrz” z perspektywy naocznego świadka, uczestnika, współwięźnia – nie historyka sucho relacjonującego coś post factum zza biurka.

Książkę tę czytałem z wykorzystaniem interaktywnej mapy obozu, jaką przygotował zespół HGIS we współpracy ze specjalistami z Państwowego Muzeum na Majdanku – pomaga to zarówno w orientacji przestrzennej opisywanych faktów, jak i wpływa wydatnie na wyobraźnię.
Zainteresowanym podaję link do mapy: https://teatrnn.pl/miejsca/mapa/szczegolowy-plan-obozu-koncentracyjnego-na-majdanku-kl-lublin/

Autor miał wiele szczęścia, doskonale wiedział, iż do przeżycia tam trzeba czegoś więcej niż desperackiej woli przetrwania. Spotykał na swej drodze bestie w ludzkiej skórze, ale i anioły w ludzkiej postaci. Opisuje zatem swe spotkania ze zbrodniarzami skazanymi potem z procesie załogi Majdanka oraz współwięźniami, lekarzami, pracownikami cywilnymi zza drutów.
Dzięki tym drugim przetrwał.
Przeżył wojnę, założył rodzinę, doczekał się dzieci i wnucząt.
I to właśnie jego wnuczka napisała do mnie wiadomość na instagramie (gdzie prowadzę profil poświęcony przedwojennemu Breslau) wspominając dziadka i jego wspomnienia.

Książkę zakupiłem, przeczytałem i dobrze czuję się ze świadomością, że w jakiś sposób daję jej “nowe życie” - odnotowując jej istnienie w największej bazie literackiej w Polsce, opiniując przeczytawszy i polecając zainteresowanym historią Majdanka w szczególności czy historii hitlerowskiego terroru – w ogólności.

77/2022
Zupełnie nieznana lub – co najmniej – zapomniana książka. Nie było jej nawet w bazie danych “Lubimy czytać”, musiałem więc uzupełnić te informacje.

Literatura obozowa to nader obszerna część piśmiennictwa opartego na wojennych wspomnieniach. Mnogość miejsc kaźni rozrzuconych po Europie, miliony ludzi poddawanych działaniom hitlerowskiego aparatu terroru i lata...