Takie biografie w Polsce pisze się rzadko, tym bardziej należy docenić odwagę i mrówcza pracę autora, który poruszył każdy możliwy temat i porozmawiał z każdym ważnym świadkiem, by jak najlepiej poznać bohatera. Artur Domosławski, choć sam był uczniem i przyjacielem Ryszarda Kapuścińskiego, rozlicza swojego mistrza bez żadnych sentymentów. Nie jest to jednak ślepy, furiacki atak na giganta reportażu, ale próba zrozumienia jego zachowania, postaw życiowych, wyborów.
Chciałbym wyróżnić dwie kwestie. Autor dosyć szczegółowo i z szacunkiem dla prawdy opisuje skomplikowane relacje Kapuścińskiego z systemem komunistycznym: od miłości i zaangażowania w budowanie nowej, lepszej Polski po zawód i sympatię dla „Solidarności”. Zanim jednak bohater przeszedł na stronę opozycji, poszedł na wiele (zbyt?) kompromisów.
Domosławski stawia dosyć śmiałą tezę, że świadomość swoich błędów przeszłości i próba ich ukrycia miała znaczenie przy uprawianiu publicystyki (Kapuściński był choćby zadeklarowanym przeciwnikiem lustracji), a także autocenzurowaniu własnych książek (mowa o wydaniach na rynek amerykański, gdzie zostały wycięte fragmenty krytyki amerykańskiej polityki zagranicznej).
Domosławski jest bardzo przekonujący w swoich zarzutach i, niestety, stawiają one Kapuścińskiego w złym świetle. Podobnie jak kolejne dowody potwierdzające, nazwijmy to delikatnie, skłonność reportażysty do podkoloryzowania swoich historii. Konfrontacja co bardziej niezwykłych fragmentów z książek Kapuścińskiego z opowieściami świadków wydarzeń jest bolesna dla Polaka i każe zadać pytanie o granicę pomiędzy prawdą, a kreacją literacką autora w reportażu. Wydaje się, że Kapuściński pozwalał sobie na zbyt wiele.
Mam jeden mały zarzut do tej biografii. Niewiele wnoszą wątki rodzinne, czyli wyliczanie zdrad i konflikt z córką. Opisane są w trochę plotkarski sposób i ani trochę nie przybliżają nam charakteru głównego bohatera.
Przyznaję, że po lekturze zmienił się mój pogląd na Kapuścińskiego-dziennikarza. Zarzuty pod jego adresem są zbyt mocne i dobrze argumentowane, by można było przejść nad nimi do porządku dziennego. Nadal jednak uważam Kapuścińskiego-pisarza za jednego z lepszych polskich autorów, a „Szachinszach”, czy „Heban” pozostają dla mnie pozycjami kultowymi, aktualnymi i dzisiaj.
Pomnik Kapuścińskiego nadal ma się więc dobrze, nie został zwalony. Z pewnością jednak pojawiły się na nim doskonale widoczne rysy i wszyscy musimy się z tym pogodzić.

Takie biografie w Polsce pisze się rzadko, tym bardziej należy docenić odwagę i mrówcza pracę autora, który poruszył każdy możliwy temat i porozmawiał z każdym ważnym świadkiem, by jak najlepiej poznać bohatera. Artur Domosławski, choć sam był uczniem i przyjacielem Ryszarda Kapuścińskiego, rozlicza swojego mistrza bez żadnych sentymentów. Nie jest to jednak ślepy, furiacki...