"I była miłość w getcie" to zbiór rozmów prowadzonych w 2008 roku przez Marka Edelmana i Paulę Sawicką, oraz kilku tekstów jego wystąpień (np. podczas konferencji Pamięć polska – pamięć żydowska, odbywającej się w Krakowie 10 i 11 czerwca 1995 roku). Przedmowę do książki napisał Jacek Bocheński.

Wydawać by się mogło, że na temat zagłady Żydów powiedziano już tak wiele, że nie trzeba nic dodawać. Na pewno każdy z Was czytał o strachu ofiar, okrucieństwie oprawców, walce o przetrwanie i wolność, wszechobecnym cierpieniu i upokorzeniu. Marek Edelman do tych wszystkich emocji, zwykle negatywnych i destrukcyjnych, dodaje teraz uczucie, które pozwalało przetrwać te straszne czasy. Mówi: wyobraźcie sobie, była wtedy jeszcze miłość, no więc teraz opowiem to i owo, co pamiętam o miłości. I nie chodzi tylko o namiętność erotyczną między kobietą i mężczyzną (choć takie historie też się pojawiają), lecz także o miłość rodzicielską, miłość dzieci do rodziców, o odpowiedzialność za drugiego człowieka, uczciwość, poświęcenie.

To właśnie miłość i bezkompromisowa postawa, niezłomność i głęboka wiara w wyznawane wartości pozwoliły na przetrwanie wojny, na żarty w obliczu terroru, gdy wcale nie było do śmiechu. To ona dawała nadzieję, że ten koszmar kiedyś minie. A wszystko to w najbardziej ekstremalnym czasie, jaki tylko można sobie wyobrazić.

Czytając tę niewielką rozmiarami, ale pełną wielu mądrych myśli, książkę, wielokrotnie łapałam się na tym, że nie jestem w stanie, nawet w nikłym stopniu, wyobrazić sobie koszmaru życia w okupowanej Warszawie.

Choć przeczytałam bardzo dużo wspomnień obozowych czy powstańczych, to podczas lektury tej książki wielokrotnie zadawałam sobie pytanie, jak żyć po tym, gdy widziało się śmierć najbliższych? Gdy patrzyło się na gwałty, najgorsze przejawy upokarzania innych osób tylko dlatego, że byli Żydami? Gdy przyjaciele nagle stawali się nieobecni, choć przecież jeszcze kilka godzin wcześniej byli?
Wciąż pojawia się pytanie, skąd tyle nienawiści w człowieku i chęci do niszczenia.

Autor słusznie wspomina o konieczności ciągłego mówienia o nienawiści, zagładzie współczesnym nastolatkom. Po co? Aby uniknąć w przyszłości podobnej sytuacji...

Marek Edelman stawia umiejętne pytania o los człowieka, jego postawę i wybory w obliczu śmierci. W ostatnim rozdziale, Pamięć, bezkompromisowo stwierdza, że Holocaust to nie tylko sprawa żydowska, niemiecka czy europejska. To klęska całej cywilizacji.

"I była miłość w getcie" to zbiór rozmów prowadzonych w 2008 roku przez Marka Edelmana i Paulę Sawicką, oraz kilku tekstów jego wystąpień (np. podczas konferencji Pamięć polska – pamięć żydowska, odbywającej się w Krakowie 10 i 11 czerwca 1995 roku). Przedmowę do książki napisał Jacek Bocheński.

Wydawać by się mogło, że na temat zagłady Żydów powiedziano już tak wiele,...