„Kiedy nurkujesz w morzu, zanurzasz się w początku każdego z nas” – to słowa Petera Godfrey-Smitha, autora książki „Inne umysły. Ośmiornice i prapoczątki świadomości”. Czy zdajemy sobie sprawę, jakimi szczęściarzami jesteśmy my, mieszkańcy trzeciej planety od Słońca? W końcu nie bez przyczyny Ziemia nazwana jest Błękitną Planetą – dzięki cienkiej warstwie wód otulających jej skorupę, tych wód, którym zawdzięczamy powstanie życia. Czy dotrze do nas kiedyś, że niszcząc oceany, niszczymy samych siebie?

Publikacja Roberta Hofrichtera wpisuje się w nurt książek popularnonaukowych zapoczątkowanych przez „Sekretne życie drzew” Petera Wohllebena. W prostych słowach przybliżają one życie lasu, grzybów i dzikich zwierząt. Ich autorzy dużą wagę przykładają do pogłębiania świadomości ekologicznej swoich odbiorców. Zwracają uwagę na fakt, że ekosystem naszej planety to ogromny spójny mechanizm i jeden niesprawny element może wpłynąć negatywnie na działanie całości. „Tajemnicze życie oceanów” ma uświadomić nam, jak wielkim skarbem są morza i oceany oraz co możemy stracić, jeżeli nie zaprzestaniemy grabieżczej działalności. Tematy dotyczące takich problemów, jak wymieranie rafy koralowej, są potraktowane jednak dość marginalnie. Całą swoją energię autor skupia bowiem na opiewaniu piękna życia ukrytego w morskich głębinach.

Rozpiętość zagadnień poruszanych przez Roberta Horfichtera jest naprawdę imponująca. Autor w swej niewielkiej publikacji pragnie opisać bowiem historię oceanów, pradawne stworzenia je zamieszkujące, przygląda się bliżej kwestiom rozmnażania morskich gatunków czy mitom związanym z łagodnymi delfinami bądź krwiożerczymi rekinami. Siłą rzeczy wszystkie powyższe zagadnienia potraktowane są dość pobieżnie i raczej nie wzbogacą wiedzy bardziej obeznanego czytelnika. Odnosiłam niekiedy wrażenie, że autor chciał zmieścić w jednej książce zbyt wiele i z tego powodu żaden problem nie został przeanalizowany dogłębnie. Oczywiście liczę się z tym, że jest to literatura adresowana do szerszego grona odbiorców, nie tylko specjalistów, jednak na tym tle wcześniejsza publikacja Hofrichtera, „Tajemnicze życie grzybów”, prezentuje się o wiele korzystniej.

„Tajemnicze życie oceanów” to lektura lekka, łatwa i przyjemna, idealna dla miłośnika przyrody, bardziej amatora niż naukowca. Mimo powyższych zastrzeżeń książka dostarczyła mi sporo satysfakcji, głównie za sprawą stylu autora, potrafiącego w niezwykle ciekawy sposób opowiadać o morskich stworzeniach. Ponadto jestem przekonana, że podobnych publikacji nigdy za wiele. Warto wciąż przypominać naszemu gatunkowi, jak opłakane w skutkach może być nierozmyślne gospodarowanie zasobami przyrody. I jeśli choć jedna osoba uświadomi sobie, jak wiele mamy do stracenia, kiedy niszczymy oceany, to książki takie jak „Tajemnicze życie oceanów” nadal będą miały sens.

Ewa Szymczak