Gabriel Garcia Marquez i reportaż. Jeśli się dobrze zastanowić nie ma chyba bardziej elektryzującego i pobudzającego połączenia. Przyglądając się twórczości kolumbijskiego pisarza można dostrzec, że w pewien sposób jest on genialnym obserwatorem, który potrafi przybliżyć w kilku drobnych zdaniach całą postać, jej wyjątkowość i marność. Jest jak oko kamery, które choć często porusza się po fikcji, potrafi tak ją scharakteryzować, że tracimy poczucie, że jest to wyłącznie wymysł literata.

W związku z tym byłem bardziej niż ciekawy „Raportu z pewnego porwania”. Opowieści o porwaniach dziennikarzy w latach 90. przez grupę Pablo Escobara, który chciał tym uzyskać poprawki w ustawie, która wykluczałaby ekstradycję dilerów do Stanów Zjednoczonych. Sytuacja trudna, przepełniona negocjacjami i emocjami. Różne osobowości, miejsca ukrycia, ogromne pole do popisu dla przybliżenia tej rzeczywistości czytelnikowi.

Okazja tym bardziej wzniosła, że Marquez mógł porozmawiać z bezpośrednimi zainteresowanymi. Zarówno porwanymi, jak i ich rodzinami, dzięki czemu mógł przekonać się, jak wiele mogły ich te wydarzenia kosztować. Przy tym zdecydowanie powinno to pomóc w ukazaniu całej sytuacji, począwszy od samego porwania, poprzez pobyt w bliżej nieokreślonym więzieniu i czekanie na zmianę sytuacji. Nadzieja na uwolnienie przeplatana strachem śmierci.

W kwestii odwzorowania krok po kroku wydarzeń nie można nic autorowi odrzucić. Widać, że rozmawiał, analizował i przyłożył się do swojej pracy. Ukazał to co miało miejsce zarówno wśród pojmanych, jak i na zewnątrz - w okolicy najbliższych, jak i ludzi na najwyższych szczeblach państwowych. Najważniejsze wydają się jednak emocje, świadomość bycia daleko od domu, niepewność jutra, swoista zabójcza rutyna, gdy wszystko zaczyna się zlewać w jedno.

Wszystko ze względu na to, że choć chronologia, ukazanie perspektyw i tym podobne zmienne działają, tak emocjonalnie nie dzieje się zbyt wiele. Być może wynika to z tego, że sytuacja ta miała największy wydźwięk w Kolumbii, ale mimo wszystko chodzi o oddanie stanu osoby porwanej, jej strachu, nadziei, codzienności. Pozornie to wszystko tu mamy, Marquez o tym pisze, ale nie potrafi wzbudzić tym silniejszych uczuć. W jego relacji słowa pozbawione są znaczenia, oddziaływania. Są zbitką liter tworzącą relacje i niczym więcej.

To bardzo zaskakujące, bo właśnie na drobnych szczegółach, które tętnią oddziaływaniem zasadza się twórczość kolumbijskiego noblisty. Być może brak pierwiastka fantastycznego, czy też strach przed tym, by nikogo nie skrzywdzić swoją interpretacją tych wydarzeń wpłynęły na taki, a nie inny efekt. W takim wydaniu mamy do czynienia nie tyle z literatem najwyższej próby, co z wytrawnym kronikarzem, któremu brakuje tej iskry, która sprawia, że siedzimy na rancie fotela i odczuwamy całymi sobą przedstawiane wydarzenia. Przenosimy się w czasie i przestrzeni, czując pot, strach i niepewność.

„Raport z pewnego porwania” to dla mnie rozczarowanie. Wydawało mi się, że taki temat, w rękach takiego artysty to samograj. Tymczasem okazało się inaczej, bo choć fakty się zgadzają, a perspektywy są przekazywane z wiernością, tak brakuje im siły przekazu. Żyją wyłącznie na papierze, przypominają bardziej relację protokolanta sądowego niż dzieło genialnego twórcy.

Patryk Rzemyszkiewicz