Do tej pory nie byłam wielką fanką map – każdy atlas pokazywał to samo, raz na zawsze zostały w nich oznaczone najwyższe szczyty i najdłuższe rzeki, wszystko na wieki musiało tkwić na swoim miejscu. Z „Atlasem lądów niebyłych” jest zupełnie inaczej, tu każda strona pobudza wyobraźnię opisem miejsc, jakich próżno szukać na zwykłych mapach. Kolejne rozdziały opowiadają o perełkach i kuriozach kartografii, o fantomowych lądach, zaginionych wyspach, przywidzeniach, pomyłkach i spektakularnych oszustwach odkrywców.

Każdy rozdział jest poświęcony innemu miejscu, podając jego przybliżone położenie, historię „odkrycia” oraz związane z nim fakty i mity. Jak przystało na syna antykwariusza, Edward Brooke-Hitching zasypuje czytelnika wieloma ciekawymi informacjami, załącza fragmenty dawnych kronik i utworów literackich, obszerną bibliografię i co najważniejsze – mapy! Atlas zawiera około 200 starych map, z których każda jest małym dziełem sztuki i pozwala poznać, jak zmieniała się nasza wiedza o świecie. Rysunki tak schematyczne, że trudno na nich rozpoznać kontury kontynentów przeplatają się tu z coraz dokładniejszymi przedstawieniami stopniowo odkrywanego świata. Część opisanych miejsc to po prostu wyspy, które pojawiły się na mapach na skutek pomyłek żeglarzy, ale między nimi można natrafić na takie cuda jak zaginione miasta, rzeki, a nawet góry i morza. Można przeczytać o opływających złotem krainach zamieszkanych przez najdziwniejsze rasy albo porośniętych przez drzewa, z których owoców wykluwają się kaczki. Znalazł się tu nawet polski akcent w postaci zatopionego miasta Wineta. Osobne rozdziały zostały też poświęcone morskim potworom, biblijnemu Rajowi czy Płaskiej Ziemi. Okazuje się, że niektórzy „odkrywcy” mieli wyobraźnię godną najlepszych pisarzy fantasy.

„Atlas lądów niebyłych” to niezwykle ciekawa pozycja, która z pewnością zainteresuje nie tylko pasjonatów geografii i historii. Jedyne co można byłoby poprawić to kolejność rozdziałów – w oryginale prawdopodobnie była alfabetyczna, ale po przetłumaczeniu wszystko wydaje się nieco przemieszane. Na szczęście w najmniejszym stopniu nie psuje to przyjemności lektury.

Edward Brooke-Hitching w swoim atlasie tak ciekawie i przystępnie odkrywa kolejne zagadki kartografii że trudno nie zarazić się jego pasją do map. Poza tym jest też reżyserem filmów dokumentalnych i pracuje na planie komediowego teleturnieju o ciekawostkach historii i nauki produkcji BBC.

Agnieszka Kruk