Śmierć. Samo to słowo sprawia, że czujemy się nieswojo. Powietrze staje się cięższe, oddech mniej swobodny, a wzrok błądzi gdzieś w przestrzeni. Koniec życia trwoży nas wszystkich. Jest wyrokiem, na który zostaliśmy skazani w chwili urodzenia. Napawa nas lękiem świat, w którym przestaniemy istnieć. Równie mocno przeraża możliwość utraty bliskich. Śmierć to temat tabu od zarania dziejów.

„Możesz odejść, bo cię kocham” to książka, której celem jest oswojenie końca naszej wędrówki. Przyjrzenie się śmierci z różnych perspektyw. Poprzez rozmowy z osobami, które są z nią blisko związane. Z tymi, którzy stracili swoich najbliższych. Czasem w wyniku wypadku, innym razem ciężkiej choroby, a nawet samobójstwa. Z rodzicami, którzy stracili swoje dzieci i z dziećmi, które straciły swoich rodziców. Wiek i czas nie jest tu żadnym wyznacznikiem. Każda strata ma swoje prawa i nigdy nie jest taka sama.

Ludzie tacy jak my postanowili opowiedzieć o swoich losach. O tym, jakie były ich początki obcowania ze śmiercią i jak wyglądają one teraz. Chwilami nie jest łatwo zapoznawać się z kolejnymi rozdziałami. Uczucia wydają się znajome, przywołują dobrze znane sytuacje, pojawiają się łzy i obrazy z przeszłości. Ukłucia bólu mieszają się z podziwem.

Przy tym daleko tu od kumulowania rozpaczy. Oswajanie się ze śmiercią, choć do łatwych nie należy, staje się prostsze i bardziej namacalne wraz z następującymi po sobie rozdziałami. Każdy z nich jest cenną nauką, dodaje kolejną ważną perspektywę, którą możemy przystawić do nas samych. Usystematyzować tę wiedzę pomagają krótkie rozmowy z terapeutami, którzy także opowiadają o swoich zmaganiach z nieuchronnym.

Pokora, akceptacja, życie. Te trzy słowa wydają się wybrzmiewać w poszczególnych historiach. Same w sobie brzmią pusto i wyniośle. Jednak podczas czytania kolejnych ludzkich przeżyć, nie sposób nie spojrzeć na nie w inny sposób. Przyłożyć je do swojego życia, pomyśleć o własnych stratach, zwątpieniach i rozczarowaniach. Na spokojnie i bez pośpiechu zastanowić się nad wartościami, jakimi kierujemy się na co dzień.

Renata Arend-Dziurdzikowska stworzyła książkę, która może być opoką dla każdego. Złożyła z ogromnym oddaniem i empatią przekazy ludzi dotkniętych stratą. A jej książka jest ważną zachętą do rozmów na temat śmierci. Z tymi, na których nam najbardziej zależy, ale przede wszystkim z samym sobą.  

Patryk Rzemyszkiewicz