O kulturze rozważania. Nie tej twórczej jednak, lecz tej posiadającej butne, destrukcyjne funkcje. Kulturze brutalnie wykorzystanej i zmuszonej do współpracy. W imię nacjonalistycznych upiorów, pod pretekstem narodowego mesjanizmu lub jako ważny oręż w totalitarnej zbrojowni.
Według Čolovica prawie każda (zwłaszcza niedemokratyczna) władza odczuwa potrzebę kreowania własnej baśni. W tej baśni, czy raczej micie pojawić się mogą liczne spajające figury retoryczne, jak przestrzeń duchowa, tożsamość narodowa czy twórcza iskra, które w zgrabnym ujęciu intelektualistów i piewców kultury, stają się mitu owego paliwem, odgrywając w specyficznych warunkach rolę katalizatora społecznych nastrojów. Ta brutalna diagnoza dotyczy zwłaszcza byłej Jugosławii, gdzie po wyniszczającej wojnie, doszło do sytuacji, w której nawet samo słowo "kultura" nabrało pejoratywnego znaczenia. Takie rozczarowanie szeroko pojętą sztuką, będącą w służbie następujących po sobie "izmów" (najpierw komunizm, potem skrajny narodowy egoizm), dostrzega z resztą nie tylko Čolović. Również Dubravka Ugresić odniosła się w podobnym tonie do tego tematu w "Kulturze kłamstwa", nieprzypadkowo tytułując w ten sposób świetny zbiór esejów o przyczynach bałkańskiego konfliktu.
Co ciekawe, choć pozornie skompromitowana i śmiertelnie skażona polityką, bałkańska (niezależnie czy to serbska, chorwacka, czy bośniacka) kultura w postjugosłowiańskim świecie jest ciągle żywa, nadzwyczaj homogeniczna (każda z nich) i wciąż podatna niestety na nowy gwałt. I to wszystko pod propagandowym płaszczykiem walki o ocalenie jej odrębności. 
Książka Čolovica to interesujący i błyskotliwy opis swoistej intelektualnej kolaboracji. Nieco zniechęca doń jedynie na wskroś naukowe podejście i częste powtórzenia w pisanych w ciągu kilku lat krótkich tekstach. Zdaje się, że ich zbiór trochę zbyt pochopnie został opakowany w książkową okładkę. Nie zgadzam się też z lekceważącym podejściem autora w jednym z esejów, do tematu upadku europejskich wartości. Fakt ten jest obecnie w zasadzie bezsporny, a kontrowersje budzić powinny jedynie niektóre radykalne, niepokojące ruchy, które usprawiedliwiają europejskim nihilizmem i biernością swoje działania.

O kulturze rozważania. Nie tej twórczej jednak, lecz tej posiadającej butne, destrukcyjne funkcje. Kulturze brutalnie wykorzystanej i zmuszonej do współpracy. W imię nacjonalistycznych upiorów, pod pretekstem narodowego mesjanizmu lub jako ważny oręż w totalitarnej zbrojowni.
Według Čolovica prawie każda (zwłaszcza niedemokratyczna) władza odczuwa potrzebę kreowania własnej...