"Mlecz i chryzantema"

Ta książka namieszała mi w głowie jeszcze zanim po nią sięgnąłem. Od dobrych kilku tygodni, przed jej pojawieniem się, na forach i portalach fantastyki szumnie pisało się o "Królach Dary" i nerwowym wyczekiwaniu na tą pozycję. Po jej wydaniu emocje były jeszcze bardziej spotęgowane, co widać było gołym okiem w każdej pojawiającej się recenzji, komentarzu czy opinii. Każda z nich wychwalała te fantasy. Zwykle nie sięgam po pozycje, które wchodzą w skład nieukończonego jeszcze cyklu, dopóki nie pojawi się ostatni tom, bo muszę mieć pewność, że jak pierwszy tom mnie zachwyci, to nie będę musiał czekać w nieskończoność na pojawienie się kolejnych, aż do ostatniego. Zapewniany jednak o tym, że "Królowie Dary" mogą być traktowane jako jeden tom, i pomny bardzo wychwalanych opinii, także wśród znajomych blogerów, ugiąłem się i zabrałem za czytanie...i ani trochę nie żałuję!

Ken Liu to pisarz science fiction i fantasy, prawnik i programista chińskiego pochodzenia, który mieszka ze swoją rodziną niedaleko Bostonu. Jest również tłumaczem licznych dzieł literackich przełożonych z chińskiego na angielski. W środowisku literackim znany jest najbardziej z opowiadań science fiction, dzięki którym otrzymał prestiżowe nagrody Hugo, Nebula i World Fantasy. "Królowie Dary" to jego debiutancka powieść i pierwsza część cyklu "Pod sztandarem Dzikiego Kwiatu".

"Nigdy nie uważaj się za lepszego od innych. To cecha człowieka o prawdziwie otwartym umyśle."*

Réon, król jednej z Siedmiu Wysp Dary, powodowany chęcią zjednoczenia skłóconych ze sobą królestw tyryjskich pod jedną władzą i przetopienia wszystkich mieczy w pługi, toczył wiele długich i krwawych wojen ze wszystkimi królami, żeby osiągnąć swój plan. Ostatecznie udało mu się podbić wszystkie królestwa i ogłosić się cesarzem Mapidéré, jedynym władcą Wysp Dary. Poświęcał jednak zbyt mało uwagi ważnym sprawom administracyjnym, budowaniu instytucji i zacieśnianiu więzi między dawnymi królestwami, bo niemal cały swój czas przeznaczał na tworzenie mało skutecznych projektów inżynierskich. Coraz bardziej narastające niezadowolenie wśród ludności doprowadziło do pojawienia się jawnego buntu i sprzeciwienia wobec władzy cesarza.

Na czele buntu stanęło dwóch mężczyzn: Kuni Garu, pijak stroniący od pracy, cwaniaczek i czarujący krętacz, i Mata Zyndu, samotnik i genialny wojownik o gorącym temperamencie. Na początku każdy nich z osobna wystąpił przeciwko cesarzowi, ale gdy tylko ich drogi się zeszły, stali się największymi przyjaciół i braćmi, których wzajemny upór i walka z tym samym wrogiem, doprowadziły do jego ostatecznego pokonania. Niestety zwieńczenie tego zwycięstwa powoduje, że w głowach Kuniego i Maty pojawiają się różne wizje tworzenia nowego świata, które są całkowicie sprzeczne i rozdzierają bardzo dobre relacje ich obu. Czy nowy świat po pokonaniu cesarza będzie teraz lepszy? Czy rządy Kuniego i Maty doprowadzą do nowych podziałów i kolejnych wojen? Czy może jednak dojdą do kompromisu i utworzoną jedno idealne królestwo?

Nie dziwię się tego wyczekiwania, wysokim ocenom i pochwalnym recenzjom wśród krytyków, oficjalnych recenzentów i ogólnie czytelników. Ta książka z pewnością będzie jedną z najlepszych pozycji fantasy w tym roku i zajmie wysokie miejsce także wśród ogółu bestsellerów tegorocznej literatury. Dla mnie samo czytanie azjatyckiego fantasy jest już czymś oryginalny, z czym na co dzień raczej się nie spotykam. Inna mowa, inna kultura, inny świat ogółem. Najczęściej sięgam po pozycje pisarzy amerykańskich albo tych z Europy, więc nie powinno to dziwić, ale jednak zwraca się na to uwagę. Czytałem co prawda dwie rewelacyjne książki przepełnione duchem orientu, czyli najbardziej popularnego "Shoguna" Jamesa Clavella i "Tysiąc jesieni Jacoba de Zoeta" popularnego ostatnio Davida Mitchella, ale to były dwie powieści przygodowe, a fantasy azjatyckie to mój debiut.

"To nie talenty decydują o tym, w jakich warunkach żyje człowiek, lecz miejsce, gdzie postanowi je wykorzystać."**

Od początku do końca widać jak dużo autor włożył pracy w tworzenie tej książki. Pojawienie się mapki świata, słowniczka niektórych wyrazów i listy postaci nie są może czymś nowym, ale bardzo rzadko się spotykam, aby autor poświęcił chociażby mały podrozdział każdemu miastu na mapie, królestwu i postaci, żeby przybliżyć je czytelnikowi. A zrobił to bardzo pieczołowicie i świetnie przedstawił każdą składową tego świata, o którym po przeczytaniu wiemy wszystko, co byśmy chcieli.

Charakterystycznymi dla tej książki uczynił wszelkie przepowiednie, ziołolecznictwo i bogatą symbolikę. Nie bez powodu umieściłem w tytule dwie nazwy bardzo dobrze znanych nam roślin. Mlecz i chryzantema to dwie rośliny o bogatym zastosowaniu i znaczeniu. W książce wykorzystywane są w ziołolecznictwie, ale wykorzystując ich charakterystykę autor także przypisał obie te rośliny do dwóch głównych postaci, dla których są one niejako symbolami i odzwierciedleniem niektórych cech obu bohaterów. Ważna jest też polityka, pojawia się pełno strategii, konfabulacji, spisków i intryg. Fabuła jest zatem bardzo bogata, wielowątkowa i pełna zwrotów akcji, dzięki czemu czyta się ją z wielkim zainteresowaniem i przyjemnością.

Same postaci przedstawione zostały również bardzo dobrze. Pełnokrwiste, myślące, przechodzące wewnętrzne metamorfozy, rozterki i wahania emocjonalne. Najbardziej podobał mi się chyba Mata Zyndu, dwu i półmetrowy heroiczny wojownik o podwójnych źrenicach, niepokonany na polu walki, samotnik pełen podejrzliwości i nieufności wobec wszystkich dookoła. Ale Kuni Garu był też nieprzeciętną postacią, którą się lubi i chętnie czyta o jego losach. Pojawiają się także bogowie. Ile królestw, tyle bóstw. Również każde z nich inne i w fabule pojawiają się w specyficznych momentach, nadając jej pewnej tajemniczości i oryginalności.

Nie byłbym sobą, gdybym nie napisał jeszcze kilka słów na temat wydania, które od razu rzuca się w oczy. Twarda okładka, ładna grafika Sama Webera, która ją ozdabia, odpowiednia czcionka, marginesy i interlinia, dobry gładki papier. Jednak to, co mi się najbardziej podoba, to mapka na początku książki i lista najważniejszych postaci na jej końcu, które zostały umieszczone w formie wyklejki, czyli tej części łączącej trzon książki z wewnętrzną stroną okładki. Do tego są też ozdobniki na kartkach w formie graficznej dmuchawców, które mają symboliczne znaczenie, o czym już pisałem. Pojawiają się przez całą książkę w formie pauz oddzielających akcje między poszczególnymi wydarzeniami. Za tłumaczenie zaś odpowiada Agnieszka Brodzik (redaktor naczelna serwisu CarpeNoctem, promującego na bardzo wysokim poziomie polską i zagraniczną literaturę grozy), która wykonała kawał porządnej roboty, bo językowo tekst jest bez zgrzytów. Całościowo zatem wygląda ta pozycja naprawdę ładnie i zachwyci niejednego czytelnika estetę, który lubi mieć w ręce i na półce porządnie wydane książki.

"Żadna ryba nie może żyć w idealnie czystej wodzie."***

Ken Liu udowadnia, że fantasy może być czymś więcej niż tylko pożywką dla mózgu potęgującą eskapizm w najwyższym możliwym stopniu. Ta książka pokazuje, że ambitne fantasy leży w możliwościach ambitnych i odważnych pisarzy, którzy nie boją się podejmować ważnych tematów i eksperymentować z gatunkiem fantasy. Przekonał mnie o tym 2 lata temu China Miéville swoim "Dworcem Perdido". Przekonał teraz Ken Liu. To jedna z takich książek, które zabierasz na wakacje i zapominasz o urokach miejsca, w które się wybrałeś. Myślami i duchem przebywasz w opowieści autora plastycznie przedstawiającego świat, gdzie toczy się jego historia i zapominasz o całej reszcie. "Królowie Dary" to taka książka, po przeczytaniu której czytelnik sobie myśli, że jakby mógł przypisać sobie jedną wybranych książek to chciałby stworzyć właśnie takie dzieło, z którego byłby w pełni dumny. Chyle czoła, panie Liu. I czekam na kolejna część!


*Ken Liu, Królowie Dary, Wyd. Sine Qua Non, Kraków 2016, s.55
**tamże, s. 126.
***tamże, s. 160.


Recenzja pochodzi z mojego bloga: http://swiat-bibliofila.blogspot.com/2016/05/krolowie-dary-ken-liu-recenzja.html

"Mlecz i chryzantema"

Ta książka namieszała mi w głowie jeszcze zanim po nią sięgnąłem. Od dobrych kilku tygodni, przed jej pojawieniem się, na forach i portalach fantastyki szumnie pisało się o "Królach Dary" i nerwowym wyczekiwaniu na tą pozycję. Po jej wydaniu emocje były jeszcze bardziej spotęgowane, co widać było gołym okiem w każdej pojawiającej się recenzji,...