Zawsze, gdy sięgam po klasykę literatury, mam lekkie obawy. Bo czy książka uznana za „wielką”, kultową i tak dalej, może się nie podobać? I jak to świadczy o mnie, jako o czytelniku? Może po prostu intelektualnie do niej nie dorosłam? Cóż dopiero mówić o legendzie takiej, jak „W poszukiwaniu straconego czasu”, do której już się wiele lat temu przymierzałam, a której jednak wówczas nie podołałam.

Jest to książka, co by nie powiedzieć, specyficzna. I może się współczesnemu czytelnikowi nie podobać. Przyzwyczajeni jesteśmy do szybkiej akcji, pełnej intryg, zwrotów, do tego, że kolejne rozdziały pochłaniamy zaciekawieni, co się stanie z głównym bohaterem. Opisy – przyrody, otoczenia itp., gdy są dłuższe niż kilka linijek, zwykle omijamy, albo czytamy jedynie pobieżnie, byle dotrzeć do głębi treści, byle pchnąć akcję do przodu. Czy może być więc dziwne, że książka, w której podstawowym założeniem jest rozgrzebywanie wspomnień z dzieciństwa, wieloakapitowe refleksje nad smakiem jakiejś potrawy, zapachem kwiatu czy zachwyt nad grą promieni świetlnych w koronach drzew, może zniechęcać?

Jednak właśnie w tym tkwi niezaprzeczalny urok tej powieści: w próbie uchwycenia czegoś, co minęło, co przetrwało jedynie w ludzkiej pamięci. Zaczyna się niepozornie, smak maczanego w herbacie ciastka, wspomnienie dzieciństwa, historii i postaci, o których wówczas opowiadano, pierwszej miłości. Wskrzeszony na nowo świat, który przeminął, by nigdy nie wrócić: świat pięknych kobiecych kreacji, powozów, rautów, świat nieskażony jeszcze tragediami wielkich wojen. Wspominany z sentymentem, a jakże, ale również z pewnym melancholijnym przymrużeniem oka, co czyni z tej książki również świetny obraz francuskiego społeczeństwa końca XIX wieku, porównywalny do balzakowskiej "Komedii ludzkiej".

Trzeba przestawić się na styl pisania Prousta. Skupić się na każdym zdaniu, nie pozwolić myślom uciekać poza wykreowany przez niego świat. Wówczas można naprawdę czerpać przyjemność z tej lektury. Da się – nawet jeżeli, tak jak ja, nie jest się zwolennikiem romansów historycznych. Mało tego, może okazać się, że człowieka na tyle wciągną losy Swanna, że będzie chciał szybko sięgnąć po kolejny tom cyklu, żeby poznać dalsze dzieje jego splątanych relacji uczuciowych. Mnie w każdym razie wciągnęło. I rozumiem zarówno tych, którzy sarkają na rozwlekłość opowieści, jak i tych, którzy się nią zachwycają.

Zawsze, gdy sięgam po klasykę literatury, mam lekkie obawy. Bo czy książka uznana za „wielką”, kultową i tak dalej, może się nie podobać? I jak to świadczy o mnie, jako o czytelniku? Może po prostu intelektualnie do niej nie dorosłam? Cóż dopiero mówić o legendzie takiej, jak „W poszukiwaniu straconego czasu”, do której już się wiele lat temu przymierzałam, a której jednak...