Szukałem tej książki od przeczytania fantastycznej 'Dżumy i cholery" - liczyłem na podobną konstrukcję biografii. Jednak Pura Vida jest zupełnie inna - o ile Dżuma to 100% biografia Yersina, o tyle ta książka zaledwie w pewnej części skupia się na Walkerze. Zdecydowaną większość opowieści stanowią wstawki z biografii licznych innych postaci z historii regionu, jak i życia samego autora. Gdyby zebrać strony dotyczące Walkera, pozostała by nam 25-30 stronnicowa książeczka. Dlatego odjąłem kilka gwiazdek w nocie.
Jednak podobnie jak w przypadku Dżumy, tę książkę również świetnie się czyta, język opowieści zachwyca, a dzięki precyzyjnemu przygotowaniu historycznemu autora mamy możliwość zapoznania się z fragmentami życiorysów i istotnych wydarzeń z dziejów krajów karaibskich.

Szukałem tej książki od przeczytania fantastycznej 'Dżumy i cholery" - liczyłem na podobną konstrukcję biografii. Jednak Pura Vida jest zupełnie inna - o ile Dżuma to 100% biografia Yersina, o tyle ta książka zaledwie w pewnej części skupia się na Walkerze. Zdecydowaną większość opowieści stanowią wstawki z biografii licznych innych postaci z historii regionu, jak i życia...

Pomijam egzaltację autora postacią mordercy, Che Guevary, bo nie jest to książka o nim. Niestety w również bardzo małym stopniu jest to książka o Williamie Walkerze. Raczej zbiór historyjek, przeplatanych autorskim "tam byłem, to robiłem, tego widziałem, nad tym myślałem". Nie polecam.

Pomijam egzaltację autora postacią mordercy, Che Guevary, bo nie jest to książka o nim. Niestety w również bardzo małym stopniu jest to książka o Williamie Walkerze. Raczej zbiór historyjek, przeplatanych autorskim "tam byłem, to robiłem, tego widziałem, nad tym myślałem". Nie polecam.

"Powieść" Devilla jest eklektyczna, oryginalna, osobna. Autor konstruuje własną metodę, w luźnym skojarzeniu przypominającą cut up Burroughsa. Deville przeskakuje z tematu na temat, pisze o historii i teraźniejszości jednocześnie, miesza własną biografię z biografiami bohaterów. Wszystko się przenika, jakby autor chciał zakwestionować linearną konsekwencję czasu, nic nie ma ostatecznego końca ani jasnej przyczyny. Niech nikogo nie zniechęca, że pozornie jest to "biografia" - niejakiego - Williama Walkera, w rzeczywistości jest to mozaika setek obrazków, tworzących portret Ameryki Środkowej, której historia jest równie pogmatwana jak europejska.

"Powieść" Devilla jest eklektyczna, oryginalna, osobna. Autor konstruuje własną metodę, w luźnym skojarzeniu przypominającą cut up Burroughsa. Deville przeskakuje z tematu na temat, pisze o historii i teraźniejszości jednocześnie, miesza własną biografię z biografiami bohaterów. Wszystko się przenika, jakby autor chciał zakwestionować linearną konsekwencję czasu, nic nie ma...

Fani szufladkowania dóbr kulturalnych przy lekturze książki Patricka Deville’a Pura Vida. Życie & śmierć Williama Walkera będą ze zgryzoty ciągnąć się za uszy i rytualnie poodgryzają sobie języki – autor zaprzyjaźnił się z literackim synkretyzmem, tworząc dzieło nie tyle nietypowe, co wręcz nieprawdopodobne. Z romantycznym uniesieniem i wiarą w dokonanie nadludzkiego wysiłku godnym lorda Byrona i Williama Walkera, Francuz podejmuje się w swej książce połączenia biografii, eseju historycznego oraz fikcji. Czy to się w ogóle mogło udać?


O tym, że podróże kształcą, doskonale wie Patrick Deville, który dzięki wieloletniej tułaczce po świecie dotarł między innymi do Ameryki Środkowej. Tam zrodziła się w nim chęć napisania książki o Williamie Walkerze – niskim, młodym mężczyźnie w czarnym redingocie; awanturniku ze Stanów Zjednoczonych Ameryki, który wskutek szalejącej epoki romantyzmu i dramatycznych kolei miłosnych decyduje się na wyruszenie w świat i znalezienie tam dla siebie odpowiedniej roli. Wybiera obszar, który wciąż kołysze się na glinianych nogach wielkich imperiów kolonialnych, obszar, który można – niczym XVI-wieczni konkwistadorzy – wyzwolić (czyt. podbić) i nazwać swoim. Za życia nazywany Don Kichotem z Ameryki Środkowej, według autora Pura Vida zasługuje raczej na porównanie do mitycznego Ikara, który nie przeliczył swych sił na zamiary. Miłośnik lorda Byrona, który pragnął żyć i umrzeć jak swój idol. Patrick Deville stara się o tym opowiedzieć czytelnikowi; stara się, ponieważ umysł zaprząta mu jednocześnie wiele myśli, które cierpią na symptom ADHD – nie pamiętam, kiedy ostatni raz czytałem tak chaotycznie skonstruowaną lekturę.

Biograf zresztą z Deville’a nietęgi, bowiem widać już od pierwszych stron, że nie próbuje on włożyć butów naukowca, który dogłębnie bada i analizuje źródła oraz sprawdza wiarygodność faktów. Potwierdzenie rzetelności swej pracy w postaci aparatu naukowego i krytycznej postawy historyka zastępuje literackim kunsztem, który jest dla niego – jak się wydaje po lekturze Pura Vida – ważniejszy niż naukowa otoczka. Autor jest zafascynowany życiem Williama Walkera, ale to go nie powstrzymuje od tworzenia ogromnej narracji, która wybiega poza ramy klasycznej biografii. Bo tak naprawdę samego Williama Walkera jest tu niewiele – Amerykanin tylko przewija się przez strony powieści, a Deville poświęca mu niewiele więcej miejsca niż innym bohaterom Historii (autor, całkiem słusznie, okazuje jej szacunek, pisząc ją jedynie z wielkiej litery) Ameryki Środkowej na przestrzeni pięciu wieków!

Cofa się więc do XVI wieku, kiedy to późniejszy kronikarz na dworze hiszpańskiego króla, Gonzalo Fernandes Oviedo, przybywa na dziewicze ziemie i swym piórem dokonuje pierwszego opisu krajobrazu Nikaragui, której William Walker do końca swego krótkiego życia będzie mianował się prezydentem. Skupia się również na poprzednikach głównego bohatera i opowiada losy między innymi Simona Bolivara, walczącego o niepodległość Ameryki Łacińskiej, którego największą klęską (podobnie jak i jego ideowych spadkobierców) okazała się być nieudana próba oderwania Kuby od hiszpańskiego kolosa. Żeby było jeszcze ciekawiej, Deville poświęca wiele stron swej książki na Historię najnowszą, kiedy to w 1979 roku w Nikaragui sandiniści obalili rządy rodu Somoza, tracąc władzę w 1997 roku. Nie mógł autor pominąć postaci darzonej ogromną czcią w tym rejonie, której wizerunek znają wszyscy dzięki nieśmiertelnemu ujęciu kędzierzawowłosego mężczyzny w berecie z czerwoną gwiazdą na przedzie. Che Guevara zestawiony jest tu z drugim Che, Che zapomnianym, Che-zdrajcą. I pośród tych wielu wielkich (i mniejszych) bohaterów Historii William Walker musi rozpychać się łokciami o swój czas antenowy na łamach Pura Vida. Od biografii z tytułowym bohaterem oczekiwalibyśmy raczej ciasno splątanej osi wydarzeń wokół jego życia, pośród tego chaosu zaś ciężko jest skrystalizować postać amerykańskiego awanturnika.

Dlatego, jeśli oceniać Pura Vida jako książkę biograficzną, wystawiłbym jej dostateczną ocenę z pochwaleniem za dobre chęci. Ale czemu właściwie miałbym dzieło Patricka Deville’a krzywdzić za to, że nie jest typową biografią, nie spełniającą jej warunków w każdym punkcie? Przecież Pura Vida to przede wszystkim fenomenalnie napisana książka, którą pokochałem już od pierwszych stron! Bezkompromisowy styl autora, który w każdym zdaniu udowadnia, że jest przede wszystkim błyskotliwym pisarzem, sprawia, że biograficznie chaotyczna lektura staje się pasjonującym esejem, w którym autor chce przekazać pewną zbieżność i paralelność w dziejach Ameryki Środkowej. Jasne, wspomniane już przeze mnie chorobliwe natręctwo objawiające się nieustanną zmianą tematów, przysłowiowym przeskakiwaniem z kwiatka na kwiatek, może być problematyczne – sam musiałem rozłożyć lekturę Pura Vida na krótkie odcinki aniżeli dłuższe posiedzenia, bo inaczej książka stałaby się niezrozumiałym zlepkiem informacji. Gorąco zalecam czytanie tej książki powoli, nawet po kilka rozdziałów (które są bardzo krótkie) dziennie.

Jeśli więc zachwycam się lekkością pióra Deville’a i pochwalam jego zacięcie do grzebania w Historii, tym bardziej zrozumiałe jest, czemu Pura Vida nie nosi śladów profesjonalnej biografii. Gdyby autor Dżumy & cholery zastosował się do etosu bezstronności i naukowej rzetelności, nie mógłby powiedzieć więcej, niżby chciał. Na szczęście tak się w istocie dzieje, więc autor zaszczyca nas pięknymi kawałkami, kiedy np. określa Narcisa Lopeza jako skończonego drania, którego rzadki brak wszelkich kompetencji czynił mimo to sympatycznym. Albo gdy podaje przewrotne znaczenie pojęcia „pura vida”: to kostarykański idiotyzm […], jest to najpiękniejszy komplement, jaki mógłbym skierować pod adresem życia. Gdyby tylko na niego od czasu do czasu zasługiwało. Co więcej, autor stara się przeniknąć umysły opisywanych przez siebie bohaterów i często stosuje próbę cofnięcia się w czasie i wyobrażenia (sobie i czytelnikowi),co niski, młody mężczyzna w czarnym redingocie myślał sobie podczas ostatniej, szaleńczej obrony przed naparciem oddziału przeciwnika. Patrick Deville nie tylko chce przedstawić życie i śmierć swoich bohaterów, lecz również przybliżyć ich czytelnikowi, uzmysłowić, że oni również byli ludźmi z krwi i kości.

To jednak nie koniec atrakcji, bowiem Pura Vida wznosi się na kolejny poziom, głęboko zakorzeniony w samym autorze. Ponieważ Patrick Deville we własnej osobie jest narratorem, snuje opowieść nie tylko o czasach przeszłych i teraźniejszych (czyt. rok 1997),lecz także porusza wątki autobiograficzne, gdzie przedstawia proces tworzenia książki, którą właśnie mam przed sobą. Mówi więc o podróżach po kolejnych krajach Ameryki Środkowej, gdzie mogła stanąć stopa Williama Walkera, opowiada o spotkaniach z ludźmi, którzy znają dzieje swego regionu. Wyrzuca wreszcie z siebie myśli tak nieistotne dla sensu książki, że momentami dziwił mnie ekshibicjonizm autora. Wspomina o dziewczynie z hotelu, która mu się spodobała, ale szkoda byłoby ryzykować romansu; o wycinkach z gazet, które tego dnia przeczytał; o przyjęciu urodzinowym z okazji 80. urodzin amerykańskiego pisarza mieszkającego w Tangerze; o swoim dzieciństwie i problemach, z jakimi spotyka się pisarz. Jakby tego było mało, Patrick Deville dokłada do tego kolejną porcję literackiego doświadczenia, umieszczając w książce fikcyjną postać Victora, który snuje się – mówiąc dosłownie – przez karty Pura Vida. Jego postać reprezentuje zagubienie, chęć ucieczki od przeszłości, czyli de facto stoi w opozycji do czynów pisarza, który Historię pragnie odgrzebać i oświetlić w blasku słońca. Jego rola w książce jest zagadkowa, ale ja lubię go sobie tłumaczyć jako nowy etos awanturnika, z którym przez cały czas mierzy się Patrick Deville. Poprzez przekrój wieków autor ukazał czytelnikowi generacje odważnych i ambitnych ludzi, którzy pragnęli zbyt niebezpiecznie zbliżyć się do słońca, odkryć świat, gdzie będą panem i władcą, alfą i omegą, i swój cel osiągną lub zginą, próbując. Co dzisiaj zaś może taka niespokojna dusza osiągnąć, gdzie pójść? Wydaje mi się, że odpowiedź brzmi: uciec od przeszłości, uciec od zgiełku, uciec od zapchanego świata, uciec wewnątrz siebie. Victor jest nową generacją romantycznego bohatera, dla którego świat jest za mały.

Pura Vida to studnia bez dna, jeśli chodzi o warstwy literackiego gruntu. Niektórych ten szalony pomysł zirytuje i szybko zniechęci do kontynuowania lektury, jest to jednak świetna propozycja dla fanów nieszablonowego pióra, gdzie autor nie boi się eksperymentować z przeciwnymi sobie gatunkami. Życie & śmierć niskiego, młodego mężczyzny w czarnym redingocie jest co prawda tylko pretekstem do powstania tak rozbudowanej książki, a powiększająca się treść wątków pobocznych sprawia, że książka Patricka Deville’a jest również esejem historycznym na temat Historii Ameryki Środkowej; jest także reportażem podróżniczym, gdzie autor nie szczędzi opisów podziwianej przyrody oraz tutejszych zwyczajów i życia codziennego. I, o dziwo, w tym szaleństwie jest metoda – kolejne elementy okazują się składać w całość, która ma ręce i nogi i pomimo powierzchownej chaotyczności Pura Vida jest mimo wszystko książką przemyślaną.

Recenzja ukazała się na portalu www.gloskultury.pl

Fani szufladkowania dóbr kulturalnych przy lekturze książki Patricka Deville’a Pura Vida. Życie & śmierć Williama Walkera będą ze zgryzoty ciągnąć się za uszy i rytualnie poodgryzają sobie języki – autor zaprzyjaźnił się z literackim synkretyzmem, tworząc dzieło nie tyle nietypowe, co wręcz nieprawdopodobne. Z romantycznym uniesieniem i wiarą w dokonanie nadludzkiego...

Trudna lektura, ale zaparłam się i przez wzgląd na moją miłość do Ameryki Południowej i Środkowej przeczytałam całość. Na pewno wiele się dowiedziałam, chociaż nie jestem pewna, czy wiele z tych informacji pozostanie ze mną na dłużej - to jednak jest bardzo hermetyczny temat. Polecam tylko mocno zainteresowanym tematem.

Trudna lektura, ale zaparłam się i przez wzgląd na moją miłość do Ameryki Południowej i Środkowej przeczytałam całość. Na pewno wiele się dowiedziałam, chociaż nie jestem pewna, czy wiele z tych informacji pozostanie ze mną na dłużej - to jednak jest bardzo hermetyczny temat. Polecam tylko mocno zainteresowanym tematem.

William Walker urodził się w Nashwille w maju 1824 roku, podjął studia medyczne i w wieku dziewiętnastu lat stał się kwalifikowanym lekarzem. Ale kto wyobraża sobie tak młodego lekarza? Młody człowiek zajął się więc dziennikarstwem i prawem. Kto wie, co nim kierowało, kiedy podejmował decyzję o zdobyciu władzy w jednej ze środkowoamerykańskich republik? Ciężko powiedzieć - ale efekt przerósł moje (i na pewno nie tylko moje) oczekiwania!

"Pura Vida" to książka wielowątkowa i wymagająca od czytelnika skupienia. Lekturę zaczynamy 21 lutego 1997 roku, kiedy autor - czy też narrator - przebywa w Managui i zbiera materiały do swojej książki poświęconej Walkerowi. Przegląda gazety, dzieli się z nami informacjami z pierwszych stron. Pomiędzy to wplecione zostały dzieje innych środkowoamerykańskich "działaczy": Che Guevary, Che.50 czy generała George'a Byrona, niejako wzoru Waltera, ale nie tylko. Na kartach tej książki pojawiło się naprawdę mnóstwo postaci, mnóstwo dat, mnóstwo wydarzeń i różnorakich opisów. Co w sumie tworzy dość spójny obraz Historii tamtego okresu, ale...

Niestety, w powieści panuje niesamowity chaos. Krótkie rozdziały "przerzucają" czytelnika w czasie i przestrzeni: dorzucają garstkę elementów do historii głównych postaci, po czym beztrosko przenoszą się o 100 lat do przodu / do tyłu, wracają do "teraźniejszości" czy zajmują się innym bohaterem. Można to traktować jednocześnie jako wadę i zaletę; wadę, bo dzieje historycznych figur zlewają się w jedno; zaletę, bo przypomina autentyczne, powolne i mozolne zbieranie faktów o czyimś życiu. Lektury nie ułatwiają długie, wielokrotnie złożone zdania, czasami wymagające kilkukrotnego czytania.

"Pura Vida", choć opowiada o ambitnym żołnierzu, nie jest książką o wojnie w sensie dosłownym. Sporo się w niej mówi o zbrojnych konfliktach i stratach związanych z wojną, ale opisy potyczek są nieliczne. Ta książka skłania raczej do refleksji nad bezsensem wojny - a przy okazji pokazuje zdolnego chłopaka, który ośmielił się pragnąć więcej, niż inni. I, co ciekawsze, sporo z tych pragnień zrealizował.

"Pura Vida. Życie & śmierć Williama Walkera" to lektura wymagająca skupienia, skomplikowana, wielowątkowa, ale wartościowa i wciągająca. Zwracająca uwagę na tragizm i bezsensowność wojny. Pokazuje niesamowite dzieje ówczesnych "zwyczajnych" ludzi, w tym tytułowego żołnierza Williama Walkera. Dzieje na tyle niesamowite, że mogłyby uchodzić za fikcję. Dla zainteresowanych Ameryką wieku XVI czy XIX - pozycja obowiązkowa!

William Walker urodził się w Nashwille w maju 1824 roku, podjął studia medyczne i w wieku dziewiętnastu lat stał się kwalifikowanym lekarzem. Ale kto wyobraża sobie tak młodego lekarza? Młody człowiek zajął się więc dziennikarstwem i prawem. Kto wie, co nim kierowało, kiedy podejmował decyzję o zdobyciu władzy w jednej ze środkowoamerykańskich republik? Ciężko powiedzieć -...

>Indywidualista walczący o wolność
>Rzeźnik z La Cabana znany jako Che Guevara, komunistyczny zbrodniarz, fan obozów koncentracyjnych

Wybierz jedno.

>Indywidualista walczący o wolność
>Rzeźnik z La Cabana znany jako Che Guevara, komunistyczny zbrodniarz, fan obozów koncentracyjnych

Wybierz jedno.