Zniewolony
- Kategoria:
- biografia, autobiografia, pamiętnik
- Tytuł oryginału:
- 12 Years A Slave
- Wydawnictwo:
- Replika
- Data wydania:
- 2014-01-30
- Data 1. wyd. pol.:
- 2014-01-14
- Data 1. wydania:
- 2013-08-08
- Liczba stron:
- 320
- Czas czytania
- 5 godz. 20 min.
- Język:
- polski
- ISBN:
- 9788376740393
- Tłumacz:
- Martyna Plisenko
- Ekranizacje:
- Zniewolony. 12 years a slave (2014)
- Tagi:
- dzienniki wspomnienia niewolnictwo wolność Ameryka XIX wiek
To wydarzyło się naprawdę! Wstrząsające wspomnienia Solomona Northupa, wolnego człowieka, który stał się niewolnikiem!
Jest rok 1841. Na dwadzieścia lat przed wybuchem wojny secesyjnej Solomon Northup – wolny i wykształcony człowiek z Północy, ojciec dwojga dzieci, szczęśliwy mąż i szanowany obywatel – zostaje podstępem porwany i sprzedany handlarzom niewolników. Tak rozpoczyna się trwająca dwanaście lat dramatyczna odyseja człowieka, który wbrew otaczającej go brutalnej rzeczywistości próbuje przetrwać i nigdy nie tracić nadziei na wolność. Po jakimś czasie spisuje swoją historię – poruszające świadectwo tego, czym było niewolnictwo w XIX-wiecznej Ameryce.
Człowiek raz wolny, pozostanie nim na zawsze.
Film na podstawie wspomnień Northupa zachwycił rzesze krytyków i został okrzyknięty przez publiczność absolutnym arcydziełem!
Porównaj ceny
W naszej porównywarce znajdziesz książki, audiobooki i e-booki, ze wszystkich najpopularniejszych księgarni internetowych i stacjonarnych, zawsze w najlepszej cenie. Wszystkie pozycje zawierają aktualne ceny sprzedaży. Nasze księgarnie partnerskie oferują wygodne formy dostawy takie jak: dostawę do paczkomatu, przesyłkę kurierską lub odebranie przesyłki w wybranym punkcie odbioru. Darmowa dostawa jest możliwa po przekroczeniu odpowiedniej kwoty za zamówienie lub dla stałych klientów i beneficjentów usług premium zgodnie z regulaminem wybranej księgarni.
Za zamówienie u naszych partnerów zapłacisz w najwygodniejszej dla Ciebie formie:
• online
• przelewem
• kartą płatniczą
• Blikiem
• podczas odbioru
W zależności od wybranej księgarni możliwa jest także wysyłka za granicę. Ceny widoczne na liście uwzględniają rabaty i promocje dotyczące danego tytułu, dzięki czemu zawsze możesz szybko porównać najkorzystniejszą ofertę.
Mogą Cię zainteresować
Oficjalne recenzje
Niewolnictwo oczami niewolnika
Niewolnictwo widziane oczami niewolnika - istny ewenement wśród literatury traktującej o tej tematyce, jaka kiedykolwiek ujrzała tusz drukarski. Wykształcony niewolnik to wszak oksymoron. Panowie zadbali o to, by ich „żywy inwentarz” nie posiadł, w najmniejszym choćby stopniu, sztuki pisania i czytania, która mogłaby poszerzyć jego horyzonty choć o cal poza granicę plantacji. Dlatego też uważam, że tę książkę koniecznie należy poznać, bo świadectwo Solomona Northupa, które czyta się jak najlepszą powieść, jest zapewne zarazem jedynym autentycznym głosem uciśnionych i smaganych batem, jaki będzie nam dane kiedykolwiek usłyszeć. To bardzo wartościowa i ważna opowieść.
O tym, iż powieść ta jest ewidentnym reliktem na szczęście już zamierzchłych czasów, świadczy dobitnie już sam przedruk przedmowy wydawcy do wydania anglojęzycznego z (bagatela!) 1853 roku, w którym to wydawca tonem wyjaśniająco-przepraszającym tłumaczy swą decyzję o wydaniu powieści wyrosłej spod pióra czarnoskórego autora. Padające tam sformułowanie: [doświadczenia autora] ukazują prawdziwy obraz niewolnictwa, z wszystkimi jego jasnymi i ciemnymi stronami przyprawia mnie nieodmiennie o niedowierzanie i oburzenie, iż ktokolwiek mógłby mieć czelność doszukiwania się jakichkolwiek zalet tego krzywdzącego i nieludzkiego procederu. Niemniej jest to dopiero pierwszy stopień do piekła ludzkiej mentalności, niejako przygotowujący nas na wszystkie późniejsze przejawy nietolerancji, rasowej segregacji czy po prostu nienawiści, jakich będziemy doświadczać, zagłębiając się w powieść.
Solomon Northup urodził się jako człowiek wolny, to należy podkreślić. Jego ojciec był wprawdzie niewolnikiem, jednak zdołał zapracować sobie na wolność (jego pan nadał mu ją w swym testamencie), a nawet uzyskać prawo wyborcze; swoim dzieciom natomiast zapewnił staranną edukację, rzadko spotykaną w tamtych czasach u czarnoskórych mieszkańców USA. Przekleństwem Northupa stały się marzenia o pracy za godziwe wynagrodzenie, pozwalające mu zapewnić bezpieczeństwo finansowe żonie i dzieciom. Do niewoli został zwabiony podstępem i wdrożony siłą. Bito go, pojono środkami nasennymi i szantażowano śmiercią, jeśliby, świadom swoich praw, próbował szukać sprawiedliwości.
Historia, jaką autor snuje przed nami zadziwiająco rzeczowym, niemal reporterskim tonem, tylko w chwilach największego poruszenia dając dojść do głosu emocjom, jest po brzegi wypełniona najdrobniejszymi szczegółami dotyczącymi realiów życia niewolniczego w Luizjanie w latach 50. XIX wieku. Autor opisuje zagrody niewolnicze w miastach Richmond i Nowy Orlean, które służyły do przetrzymywania pojmanych Murzynów i handlu nimi; opisuje przeprawę na niewolniczym statku "Orlean" rzeką James River i skandaliczne warunki, w jakich podróż tę odbywali. Pisze o swoich przyjaciołach niewolnikach, kreśląc pełne bólu i cierpienia biografie ludzi, których największym nieszczęściem był ich kolor skóry. Jest to również nieocenione świadectwo tamtych czasów - Northup opisuje bardzo skrupulatnie arkana uprawy, pielęgnacji i zbioru bawełny, trzciny cukrowej oraz kukurydzy, opowiada o zwyczaju świętowania Bożego Narodzenia czy skromnych ceremoniach zawierania małżeństw między niewolnikami. Nie umyka mu też najdrobniejszy aspekt organizacji podłej egzystencji zniewolonych przez ich panów - dowiadujemy się, w jaki sposób swoją władzę sprawowali nad nimi nadzorcy i kim byli poganiacze. Dowiadujemy się o organizacji przemieszczania się niewolników poza plantacją ich właścicieli - konieczna była przepustka, bez niej niewolnik mógł zostać schwytany, wychłostany i doprowadzony do aresztu przez pierwszą napotkaną osobę, której owej przepustki nie okazał; podobnie sprawa się miała z wysyłaniem listów - bez instrukcji od właściciela żaden pracownik poczty listu od Murzyna nie przyjął. Opowiada on też o systemie okrutnych kar chłosty - aby na nią zasłużyć, wystarczyło przewinienie tak błahe, jak ślady suchych liści w bawełnie czy złamanie na polu gałązki - za to dostawało się dwadzieścia pięć batów; uciekinierzy natomiast otrzymywali batów pięćset, co Northup porównuje do rozszarpywania przez psy. Świst bata stanowi stały akompaniament życia niewolnika, niczym makabryczny podkład muzyczny. Wszystkie prace, czy to na polu, czy w obejściu, sadzenie bawełny czy kukurydzy, ich zbieranie oraz pielenie, odbywają się w rytmie kolejnych uderzeń batem.
Na oddzielną uwagę zasługuje styl autora „Zniewolonego”. Od pierwszych wręcz stron książki możemy poczuć jego niespotykaną już obecnie, ozdobną, prowadzoną pod linijkę ówczesnej etykiety narrację. Nawet sama formalna strona publikacji daje nam jasno znać, iż mamy do czynienia z reliktem dawno minionej epoki – mnogość skumulowanych przed każdym rozdziałem podtytułów streszczających książkę pozwala nam odczuć skrupulatność twórcy w przywoływaniu następujących po sobie wydarzeń i ich starannym dokumentowaniu, natomiast wyróżnione graficznie zakończenia rozdziałów w wymyślnym kształcie sugerują kunszt i niezwykłą dbałość o detal wydawcy, obecnie już niespotykaną (choć nie wiem, czy tak jest też w oryginale). Jeśli natomiast chodzi o merytoryczną warstwę sposobu porozumiewania się Northupa z czytelnikiem, tu również jest ciekawie. Przede wszystkim zwraca uwagę niezwykły obiektywizm autora, a zarazem głównego bohatera powieści, który, wobec wszelkich krzywd, jakie niesprawiedliwie go spotkały, ma istotne powody, by dać się ponieść emocjom. Nie robi tego jednak, częściej relacjonuje niż ocenia, pozostawiając z reguły wydawanie sądów odbiorcy; stać go na chłodną ocenę sytuacji, podczas gdy postronnemu czytelnikowi nóż się w kieszeni otwiera, by odpłacić ciemiężycielom pięknym za nadobne. Wylicza wady okrutnych panów, ale nie uchyla się przed skreśleniem wielu ciepłych słów pod adresem tych właścicieli, którzy okazali mu choć odrobinę miłosierdzia. Mało tego - Northup znajduje nawet socjologiczne usprawiedliwienia dla tych najokrutniejszych właścicieli - tłumaczy ich środowiskiem, w jakim wzrastali, a taka postawa daje wyraz jego inteligencji, wielkiej umiejętności obserwowania ludzi oraz otwartości jego umysłu. Czasem popada w przesadnie patetyczny i rzewny ton, ale myślę, że to mu pozwala oddać swoje emocje, podkreślić ich intensywność. A może po prostu taka była moda epoki lub jego o niej wyobrażenia. Northup w swej narracji stosuje też częste metateksty, które powodują że między nim a czytelnikiem wytwarza się pewna szczególna relacja. Niekiedy dzięki owym wtrąceniom na temat powieści możemy zajrzeć przez plecy piszącemu ją autorowi i poznać jego myśli - obnaża to prostolinijność, a co za tym idzie, szczerość tego XIX-wiecznego Amerykanina.
Wiele miejsca poświęca też Northup wykładaniu swoich poglądów na niewolnictwo, które teraz zdają się czymś nader oczywistym. Wtedy jednak, w czasach powszechnej zgody na handel ludźmi i szalejącej propagandy przypisującej ciemnoskórym brak cech ludzkich, niezrozumienie pojęcia wolności i jej konsekwencji, były one treściami co najmniej rewolucyjnymi.
Ludzie mogą pisać fikcyjne historie opisujące ponure życie takim, jakie ono jest lub nie, (...) choć są ignorantami siedząc w wygodnych fotelach mówić z lekceważeniem o przyjemnościach niewolniczego życia; ale niech potrudzą się z niewolnikami w polu, pośpią z nimi w chacie, pożywią się ochłapami; niech zobaczą, jak się niewolników chłoszcze, bije, jak się na nich poluje, a wrócą z kolejną opowieścią na ustach. (...) niech usiądą z nim w nocy, porozmawiają w zaufaniu o "życiu, wolności i dążeniu do szczęścia", a odkryją, że dziewięćdziesięciu dziewięciu z każdych stu jest wystarczająco inteligentnych, żeby rozumieć swoją sytuację i by w głębi duszy nosić umiłowanie swobody, równie namiętnie, jak oni sami*.
Northup demaskuje również wszelkie sposoby uzasadniania instytucji niewolnictwa przez zapis w Biblii o wyższości rasy białej, rasy "panów", jaką to interpretacją jeden z właścicieli ziemskich każdej niedzieli karmił swoich poddanych, by umotywować swoją nad nimi władzę wolą Boga, aż po mocno naciągane teorie o przeznaczeniu Murzynów do służby białym. W pewnych momentach ze spokojnej i opanowanej opowieści niewolnika pobrzmiewają nawet echa pełnego groźby ostrzeżenia, kiedy przestrzega panów przed dniem, w którym niewolnicy, sponiewierani, skatowani i doprowadzeni do ostateczności ich batami powstaną przeciw nim, by zawalczyć o swą wolność lub umrzeć, bo każda alternatywa będzie lepsza od ich ówczesnego życia.
Trzymając w swych rękach tę powieść, przebiegając oczyma po składających się na nią wyrazach miałam wciąż jakieś dziwne, podniosłe uczucie podróży w czasie i przestrzeni wprost na pole bawełny pomiędzy udręczone sylwetki styranych pracą niewolników. Kolejne zdania zraszał spływający z ich ciał pot, barwiła je ciemna niczym niewypowiedziana skarga krew, a każdy wykrzyknik miał odgłos upadającego z świstem na ich plecy bata. Niesamowite doświadczenie. Polecam tę powieść gorąco.
Cytaty pochodzą z recenzowanej książki.
Marzena Molenda
Oceny
Książka na półkach
- 891
- 680
- 215
- 21
- 20
- 17
- 10
- 9
- 8
- 7
Opinia
Temat niewolnictwa wielokrotnie był poruszany w literaturze (np "Chata wuja Toma" Harriet Beecher Stowe) i z pewnością jeszcze nie jeden raz autorzy sięgną po niego chcąc napisać historię własnych bohaterów. Jednakże nigdy dotąd nie zdarzyło mi się czytać historii opowiedzianej przez osobę, która doświadczyła tego osobiście. Dlatego też ucieszyłam się, kiedy w moje ręce trafiła książka Solomona Northupa "Zniewolony" będąca opisem jego losów z czasów, kiedy z człowieka wolnego stał się niewolnikiem białych ludzi.
Solomon Northup przyszedł na świat jako wolny człowiek. Jego ojciec, po śmierci swego pana, na podstawie testamentu przestał być niewolnikiem, a stał się wolnym obywatelem Stanów Zjednoczonych. Dzięki staraniom rodziców Solomon otrzymał edukację i stał się człowiekiem wykształconym. Dzięki swej pracowitości oraz przedsiębiorczości udawało mu się żyć dostatnie, a wkrótce również szczęśliwie u boku swojej żony Anne oraz trójki dzieci. Jednakże wszystko uległo zmianie w 1841 roku, kiedy to podstępem został zwabiony do Waszyngtonu, skąd go porwano i wywieziono na Południe jako niewolnika. Z dnia na dzień stracił wszystko. Wszystko poza jednym - wiarą, że w końcu przyjdzie dzień, w którym zwrócona mu zostanie wolność i dane mu będzie jeszcze raz przytulić żonę oraz ukochane dzieci.
Książka "Zniewolony" stanowi wspomnienia Solomona Northupa z czasów, kiedy był niewolnikiem. W sposób prosty i rzeczowy opowiada nam o swoich losach, niczego nie wyolbrzymiając, ani nie ubarwiając. Jak sam wspomina na początku swojej historii jego celem było uczciwe i prawdziwe przedstawienie faktów, a nie takie, które wielokrotnie można było spotkać podczas lektury fikcyjnych historii zawartych na kartach przeróżnych powieści - przekoloryzowane, często nie pokrywające się z realiami ludzi żyjących pod piętnem niewolnika. Lektura książki ukazuje czytelnikowi niewolnictwo od podszewki, relację z pierwszej ręki od osoby, która na własnej skórze odczuła, co znaczy być czyjąś własnością. Solomon opowiada o kolejnych etapach handlu niewolnikami, o tym, co się działo z ludźmi zanim zostali kupieni przez swoich przyszłych Panów. Brutalne traktowanie czy rozdzielanie matek z dziećmi było na porządku dziennym. Nikt nie zawracał sobie głowy uczuciami czarnuchów. Jedyne co tak naprawdę się liczyło to to, ile zysku każdy z nich może przynieść handlarzowi, a później ich właścicielowi. Solomon w okresie swego niewolnictwa miał kilku Panów. Niektórych z nich wspomina dobrze, gdyż mimo, iż był ich własnością, traktowali go przyzwoicie. Jednakże byli też tacy, dla których niewolnik stanowił jedynie "ruchomość osobistą", zwykły inwentarz, który nie był lepszy (poza ceną) od mułów czy psów właściciela. Tego typu ludzie nie znali litości, nie wiedzieli, co znaczy miłosierdzie. Karanie niewolników było dla nich czymś tak oczywistym jak to, że słońce wschodzi na wschodzie, a zachodzi na zachodzie. Najczęściej w ruch szedł bat, a liczba uderzeń uzależniona była od natury sprawy: "Dwadzieścia pięć jest za drobiazgi, na przykład za to, że w bawełnie znalazł się suchy liść albo pąk, albo za to, że na polu złamało się gałązkę; pięćdziesiąt to za przewinienia średniego kalibru; sto uznaje się za surową karę: to konsekwencja poważnego przewinienia: bezczynności na polu. Od stu pięćdziesięciu do dwustu otrzymywał niewolnik, który kłócił się ze współmieszkańcami chaty, a pięćset, dobrze wymierzonych - co może dało się porównać z byciem rozszarpanym przez psy - czekało uciekiniera, i skazywało go na tygodnie bólu i agonii." Zdziwić może czytelnika fakt, że mimo tego, ilu krzywd i bólu Solomon zaznał z rąk swych Panów, potrafił również usprawiedliwiać ich zachowanie. Jako człowiek wykształcony rozumiał bowiem, że równie winny był system, w którym żyli. Mieszkańcy Południa od najwcześniejszych lat dzieciństwa przyzwyczajani byli do tego, że kij służy do bicia niewolników. Nie można było oczekiwać od ludzi wychowanych w taki, a nie inny sposób, że nagle wyzbędą się wieloletnich nawyków i wierzeń, że zmienią swoją opinię na temat ludzi o innym kolorze skóry niż ich własna.
Na podstawie książki Northupa nakręcono film pod tym samym tytułem w reżyserii Steve'a McQueen'a, który "zachwycił rzesze krytyków i został okrzyknięty przez publiczność absolutnym arcydziełem!". Zdobył on główną nagrodę tegorocznego Festiwalu w Toronto. W obsadzie znajdują się m.in Chiwetel Ejiofor (wcielający się w rolę Solomona), Michael Fassbender, Benedict Cumberbatch, Paul Dano, Paul Giamatti, Lupita Nyong'o, Sarah Paulson, Alfre Woodard oraz Brad Pitt. Po lekturze "Zniewolonego" jestem niezwykle ciekawa, jak udało się twórcom filmu przenieść tę wstrząsającą historię na ekrany kin - czy zdołali oddać ogrom emocji, które towarzyszyły mi podczas lektury i w jaki sposób przedstawili sylwetki poszczególnych bohaterów. Z całą pewnością wybiorę się na seans, a póki co wszystkim Wam, moi drodzy czytelnicy, gorąco polecam książkę Solomona Northupa. Niewolnictwo odcisnęło głębokie piętno w historii Ameryki. My, ludzie wolni, nie znający czym jest życie pod jarzmem Pana, powinniśmy mieć świadomość tego, co niegdyś zmuszeni byli przeżywać ludzie. Wspomnienia Solomona dadzą Wam ku temu możliwość, odkryją przed Wami okrutną prawdę na temat czasów sprzed wojny secesyjnej. Gorąco polecam.
Moja ocena: 5/6
recenzja z mojej strony: http://magicznyswiatksiazki.pl/zniewolony-solomon-northup-recenzja-408/
Temat niewolnictwa wielokrotnie był poruszany w literaturze (np "Chata wuja Toma" Harriet Beecher Stowe) i z pewnością jeszcze nie jeden raz autorzy sięgną po niego chcąc napisać historię własnych bohaterów. Jednakże nigdy dotąd nie zdarzyło mi się czytać historii opowiedzianej przez osobę, która doświadczyła tego osobiście. Dlatego też ucieszyłam się, kiedy w moje ręce...
więcej Pokaż mimo to