Ogromna większość tych starych reportaży poświęcona jest tylko dwóm postaciom z początkowego okresu dekolonizacji Afryki - Kwame Nkrumahowi, pierwszemu premierowi niepodległej Ghany i Patriceowi Lumumbie, bojownikowi o wolność Konga. Warto sięgnąć po tę książkę przynajmniej z dwóch powodów. Po pierwsze: ze względu na niedługi rozdział o ,,kolonach” (czyli kolonizatorach), w którym z Kapuścińskiego wychodzi coś, co nie jest takie oczywiste podczas lektury jego największych książek, a mianowicie ogromne poczucie humoru, talent pamflecisty, natura kpiarza, bezlitosnego i złośliwego satyryka. ,,Kolon” jawi się nam dzięki Kapuścińskiemu jako zwykły europejski przygłup, zacofany, ospały, ciemny jak tabaka w rogu, awansowany do statusu “pana” jedynie poprzez fakt przeniesienia się do Afryki, zagarnięcia tamtejszej ziemi i podporządkowania sobie Czarnych jako służących. I powód drugi: wiele z tych reportaży unaocznia, do jakiego stopnia ówczesne pisanie Kapuścińskiego rymowało się z oficjalną propagandą władz PRL'u - antykolonialną, antyimperialistyczną i internacjonalistyczną. I w tym wymiarze była to propaganda zacna; do dziś niczego nie ujmuje jej fakt, że była oficjalnym językiem plenów, kongresów partyjnych i dygnitarzy ówczesnej biurokracji. Gdyby nawet Lucyfer mówił jasno, że dwa i dwa jest cztery, czy po latach należy temu zaprzeczać i obalać jako reżimowe brednie? A czym niby był europejski kolonializm? Przejawem humanizmu i dobrodziejstwem?

Tak jak w wielu innych książkach Kapuścińskiego są tu proste, sugestywne obrazy, które zapewne miały za zadanie skutecznie wytłumaczyć polskiemu czytelnikowi, w czym tkwiło sedno najrozmaitszych zjawisk w dalekich zakątkach globu. W książce ,,Jeszcze dzień życia” było miasto drewnianych skrzyń (jeśli ktoś czytał, może też zapamiętał), a w ,,Czarnych gwiazdach” są … zęby. Zdrowe zęby Czarnych, które długo znosiły ciosy imperialnych najeźdźców i nadpsute zęby białych, którzy muszą je teraz szczególnie chronić - teraz, czyli w momencie wybijania się czarnych ludów na niepodległość. I jest jeszcze jeden drobiazg, który zwraca moją uwagę. Ten żywy, dynamiczny reporterski język tak bardzo się różni od nieznośnie nominalnego, pełnego statycznych, ospałych i dostojnych rzeczowników języka obecnych mediów. U Kapuścińskiego jest życie - masa dynamicznych czasowników w stronie czynnej; jest życie, które teraz jest nie wiadomo po co zabijane przez kopiowane z angielskiego, urzędowe konstrukcje - jakieś ,,przyloty delegacji”, ,,przybycie pary prezydenckiej”, ,,zwołanie konferencji prasowej” czy ,,odwołanie wizyty.” Ech… U Kapuścińskiego nie ma ani śladu tej współczesnej maniery. I chociaż dlatego warto go czytać.

Ogromna większość tych starych reportaży poświęcona jest tylko dwóm postaciom z początkowego okresu dekolonizacji Afryki - Kwame Nkrumahowi, pierwszemu premierowi niepodległej Ghany i Patriceowi Lumumbie, bojownikowi o wolność Konga. Warto sięgnąć po tę książkę przynajmniej z dwóch powodów. Po pierwsze: ze względu na niedługi rozdział o ,,kolonach” (czyli kolonizatorach), w...