Kultowy tytuł, nierówna treść

Pozycja ta stanowi bardziej zbiór uwag teoretycznych oraz sprawozdania z lektur, niż książkę w pełnym znaczeniu tego słowa. Generalnie można stwierdzić, że Bataille stara się połączyć modną wówczas literaturę antropologiczno-etnologiczną z jeszcze bardziej modnym marksizmem. Wynik jest mieszany, raczej przenikliwy i mocno wpływowy.

Pierwsze paręnaście stron przedstawia dosyć mroczną wizję kultury, gdzie przeplatają się różne abstrakcyjne pojęcia, jak "nadmiar energii" ("excès d'énergie"),rozrzutność ("dilapidation"),wyzwalająca energię "zwierzęcość", "spożywanie nadmiaru", tytułowa "część przeklęta" itd. Od tekstu bije ogólna lodowatość i okrucieństwo, co ewidentnie zaimponowało Deleuzowi... Bataille stawia taką oto tezę, że to zbytek i pozbawione moralnej perspektywy marnotrawstwo stanowią sedno kultury. W kolejnym rozdziale autor z ewidentną rozkoszą opisuje okrutne rytuały Indian Ameryki Południowej. Czuć, że Foucault miał od kogo uczyć się w materii epatowania grozą... Następny rozdział dotyczy islamu i widać, że w odróżnieniu od jakże odległych mu Indian, na temat islamu Bataille ma bardziej ugruntowaną i osadzoną w rzeczywistości wiedzę, z której wynika, że islam to religia skrajnej dyscypliny militarno-religijnej, sztywności umysłowej i ogólnej pustki. Rozdział na temat buddyzmu tybetańskiego to z kolei mało co wnoszące sprawozdanie z zaledwie jednej lektury...

Część poświęcona społeczeństwu przemysłowemu opisuje kapitalizm, jako jeden wielki bunt przeciwko chrześcijaństwu oraz jego wizji świata opartej na uwznioślonym człowieku w Bogu. Kapitalizm zamiast tego stawia na "czynności bez chwały", czyli na zarabianie pieniędzy i nie zadawanie sobie głębszych pytań na temat Boga i człowieka. W tym świetle komunizm to kontynuacja wizji kapitalistycznej, z tą jednak różnicą, że zupełnie otwarcie traktuje człowieka jako RZECZ, której do niczego nie są potrzebne duchowe dywagacje. Następny rozdział to zbiór uwag na temat Związku Radzieckiego, gdzie człowiek wreszcie wyzwolił się z mieszczańskiego "indywidualizmu, samotności i niezależności ekonomicznej" na rzecz sowieckiej "monolityczności, który odrzuca interes własny". Na szczęście, Bataille nie przemilcza problemów sowieckiego totalitaryzmu i represji.

Ostatni rozdział dotyczy konsekwencji Planu Marshalla. Choć Bataille (bardzo z resztą ostrożnie) rysuje różne scenariusze, wiele z nich okazało się dosyć proroczych, jak np. zimna wojna, społeczeństwo konsumpcyjne czy, co ciekawe, demokratyzacja kredytów ("Każdemu według jego potrzeb, od każdego według jego sił”). Najbardziej interesująca wydaje mi się myśl, według której ten nowy etap kapitalizmu cechuje się specyficznym rodzajem samoświadomości, któremu brakuje konkretnego przedmiotu. Samoświadomość ta zorientowana jest na przyszłość oraz na konsumpcję produktów nieskończonego procesu wzrostu. Bataille zapowiada człowieka bez podmiotowości, jak sam pisze, swoistego "szaleńca"... Motyw ten w sposób ewidentny przywodzi na myśl późniejszy anty-humanizm Althussera, dekonstrukcję Derridy, człowieka-schizola Deleuza czy "śmierć człowieka" Foucault. Straszne.

Kultowy tytuł, nierówna treść

Pozycja ta stanowi bardziej zbiór uwag teoretycznych oraz sprawozdania z lektur, niż książkę w pełnym znaczeniu tego słowa. Generalnie można stwierdzić, że Bataille stara się połączyć modną wówczas literaturę antropologiczno-etnologiczną z jeszcze bardziej modnym marksizmem. Wynik jest mieszany, raczej przenikliwy i mocno wpływowy.

Pierwsze...