Nie podejmę pesymistycznych przemyśleń związanych z kwestią znajomości vita scriptaque Erazma pośród ludzi uczestniczących w programie Erasmus, ale nie ukrywam, że nawiedziły mnie one podczas lektury tej książki. Co by nie mówić, Huizinga nie ukrywając swej sympatii do tytułowego bohatera ukazał nam jego obraz niepozbawiony ciemnych stron. Odniosłem wręcz wrażenie, że holenderski historyk poszedł trochę za bardzo w krytykę swego wielkiego rodaka. Erazm został przedstawiony z bardzo wielu stron: jako filozof, reformator, stylista, edytor. Huizinga przekrojowo ukazał wszystkie sfery jego wieloletniej działalności, przy czym - paradoksalnie - odmalował go jako postać niepasującą pod wieloma względami do swojej epoki. Szkoda, że dziś nie umiemy wielkości Rotterdamczyka należycie docenić, choćby z powodu upadku szkolnictwa klasycznego. Autor pisze, że współcześnie z całego dorobku Erazma atrakcyjne jest tylko "Encomium moriae". Ciekawe, co by napisał dzisiaj...

Tomasz Babnis

P.S.
Erazm bardzo inspirował się św. Hieronimem i sporo pracy włożył w badanie jego dorobku. Kolejny paradoks, bo to postacie różniące się w zasadzie wszystkim!

Nie podejmę pesymistycznych przemyśleń związanych z kwestią znajomości vita scriptaque Erazma pośród ludzi uczestniczących w programie Erasmus, ale nie ukrywam, że nawiedziły mnie one podczas lektury tej książki. Co by nie mówić, Huizinga nie ukrywając swej sympatii do tytułowego bohatera ukazał nam jego obraz niepozbawiony ciemnych stron. Odniosłem wręcz wrażenie, że...

Główną rysą portretu Erazma zakreślonego ręką Huizingi jest tchórzostwo. Erazm tęskni za wolnością i spokojem, których nigdy nie doświadcza. Dla wolności podróżuje i nie wiąże się z żadną grupą czy instytucją przez całe swoje życie. Dla spokoju stroni od ludzi, a odpieraniu ich ataków poświęca nad wyraz dużo energii. Aby nie popaść w niełaskę nigdy nie opowiada się po stronie reformacji, którą podobno nieoficjalnie wspierał. Praca jego życia nie ma wymiaru mistycznego. Erazma zajmują zagadnienia czysto filologiczne, a teologia jest przez niego poznawana jako sposób na życie w spokoju ducha, a nie jako łączenie się z Bogiem. Podobnie jego talent nosi znamiona inteligentnej obserwacji i niebywałej wprawy retorycznej.
Swój sukces zawdzięcza także temu, że urodził się w czasach po wynalezieniu druku. Gdyby jego twórcze życie rozgrywało się na długo przed Gutenbergiem, jego prace znane by były wyłącznie wąskiemu gronu zakonników. Gdyby zaś urodził się dzisiaj, utonęłyby w powodzi publikacji. Możliwe, że nie znalazłyby wydawcy albo, w najlepszym razie, jego prace wylądowałyby w zakurzonych kątach bibliotek publicznych. Zyskał na tym, że książka w XVI wielu stawała się dostępna coraz szerszemu gronu i była pożądana niczym współczesny iPod. I całe szczęście! Bo ja Erazma chcę czytać i jego tchórzostwo nic a nic mi nie przeszkadza w docenieniu, czym była, jest i będzie jeszcze długie wieki "Pochwała głupoty" dla każdego jej czytelnika. Odkryciem! Każdorazowo.

Główną rysą portretu Erazma zakreślonego ręką Huizingi jest tchórzostwo. Erazm tęskni za wolnością i spokojem, których nigdy nie doświadcza. Dla wolności podróżuje i nie wiąże się z żadną grupą czy instytucją przez całe swoje życie. Dla spokoju stroni od ludzi, a odpieraniu ich ataków poświęca nad wyraz dużo energii. Aby nie popaść w niełaskę nigdy nie opowiada się po...