To moje pierwsze zetknięcie z Philipem Rothem, a Philip Roth to taki nagradzany autor, taki słynny pisarz, taki uznany przedstawiciel postmodernizmu i taki mocny kandydat do Nobla - nie rozumiem więc, co poszło nie tak, że "Przeciwżycie" to powieść tak bardzo rozczarowująca.

Autor miał bardzo ambitny pomysł i napisał książkę, której bohater ma wiele osobowości czy raczej tożsamości, wydarzenia mają kilka przeciwstawnych scenariuszy, perspektywa zmienia się jak w kalejdoskopie, jednym słowem: atrakcji jak w lunaparku. Wszystkie te cuda na kiju sprawiają wrażenie przypadkowych. Możliwe, że to ja nie łapię idei, która miałaby to wszystko spajać i sankcjonować. Tematyka na pewno w tym nie pomaga - możliwe, że w Ameryce temat Żydów jest z gruntu inaczej odbierany, choćby dlatego, że w Ameryce Żydzi stanowią silną społeczność, a judaizm, nawet ortodoksyjny, nie jest niczym niecodziennym. Może więc ludzi, którzy sami są Żydami albo wielu Żydów znają, bawią takie powikłane rozważania o tożsamości żydostwa. Słowa "Żyd", "żydowski" i "żydostwo" odmieniane są tu przez wszystkie przypadki, i używane z częstością już nawet nie graniczącą z absurdem, tylko po prostu absurdalną. Swoją drogą, cokolwiek komiczne jest to, że w tej książce miniwykład o "żydowskim id" jest skłonny wygłosić dosłownie każdy, kogo spotyka na drodze bohater, niezależnie od sytuacji.

Z każdym innym motywem nie jest lepiej. Wątki obyczajowe są bardzo rozbudowane, w tym jednocześnie dziwnie sztuczne i wydumane (np.: siostra żony bohatera wygłasza taką opinię: "Nie sądzę, aby naszej matce odpowiadała myśl, że ospała, bezradna Maria poddaje się analnej dominacji Żyda") i bezbrzeżnie nudne, mimo teoretycznie sporego ładunku kontrowersji. Pod względem stylu powieść jest zwyczajnie nieciekawa, np. fraza w stylu "bał się, że uderzy go coś ciężkiego jak pociąg" (no, łał) to może jedno z trzech porównań, jakich autor w ogóle w całym tekście użył.

Nie można powiedzieć o tej powieści, że jest słaba, jest bardzo rozbudowana, skomplikowana i niewątpliwie napisanie jej wymagało sporego wkładu intelektualnego, ale w czytaniu i odbiorze jest bardzo męcząca, językowo zupełnie bezbarwna, a chociaż czytanie ma poszerzać horyzonty, to ja jednak czuję, że w kwestii tyle razy wałkowanej w książce, czyli tożsamości Żydów, horyzonty mi się raczej zwęziły - kompletnie nie chwytam i nie rozumiem problemu. Czy ci wszyscy rozstrząsający wszelkie możliwe aspekty własnego miejsca w świecie Żydzi nie powinni po prostu iść na spacer?

To moje pierwsze zetknięcie z Philipem Rothem, a Philip Roth to taki nagradzany autor, taki słynny pisarz, taki uznany przedstawiciel postmodernizmu i taki mocny kandydat do Nobla - nie rozumiem więc, co poszło nie tak, że "Przeciwżycie" to powieść tak bardzo rozczarowująca.

Autor miał bardzo ambitny pomysł i napisał książkę, której bohater ma wiele osobowości czy raczej...