Z Napoleonem jest jak z Aleksandrem Wielkim: quot capita, tot sententiae. Nadto jeszcze rzec by można: varissimae sententiae. Czytając książkę A. Zahorskiego można się zapoznać ze zmieniającymi się poglądami na osobę Napoleona we Francji i w Polsce. Autor zbadał te przemiany począwszy od okresu napoleońskiego aż po czasy powojenne (cezurą kończącą jest data 1969, dwusetna rocznica urodzin Bonapartego). Praca ma układ chronologiczny i każdy rozdział opowiada najpierw o tematyce francuskiej, a następnie polskiej.

Zahorski w tej pracy śledzi tytułowy spór o Napoleona na różnych płaszczyznach. Po pierwsze na płaszczyźnie propagandowej i związanej z nią płaszczyźnie politycznej, jakże istotnej w XIX wieku, po drugie w tak zwanym powszechnym myśleniu, po trzecie wreszcie w historiografii polskiej i francuskiej. Wydaje mi się, że to analiza tego ostatniego punktu zasługuje na największe uznanie. Czytelnik może dostrzegać, na jak różne sposoby interpretowana była w Polsce i Francji postać Korsykanina w zależności od zapotrzebowania politycznego. Wbrew pozorom zapotrzebowanie to nie skończyło się wraz z wiekiem XIX, bo i później widoczne były liczne próby wykorzystania Napoleona dla takich, czy innych celów. Szkoda, że w odniesieniu do tytułowego sporu w wieku XX dostrzegalne są pewne wpływy panującej wówczas ideologii. Mimo to jest to książka ciekawa i z pewnością zainteresuje miłośników okresu napoleońskiego.

Tomasz Babnis

Z Napoleonem jest jak z Aleksandrem Wielkim: quot capita, tot sententiae. Nadto jeszcze rzec by można: varissimae sententiae. Czytając książkę A. Zahorskiego można się zapoznać ze zmieniającymi się poglądami na osobę Napoleona we Francji i w Polsce. Autor zbadał te przemiany począwszy od okresu napoleońskiego aż po czasy powojenne (cezurą kończącą jest data 1969, dwusetna...