Już bardzo dawno nie miałem takiego przypadku, w którym nie widziałem jednoznacznie co myśleć na temat książki, którą właśnie przeczytałem. „Malowany ptak” Kosińskiego budzi we mnie skrajne emocje, a lektura tej książki była wstrząsającym przeżyciem. Z jednej strony mamy odrealniony świat jakiejś diabelskiej makabreski, z drugiej opowieść skrajnie naturalistyczną, która zimnym opisem barbarzyństwa i przemocy hipnotyzuje i nie pozwala przestać o niej myśleć.

Wydawałoby się, że fabuła jest już oklepana, a temat stanowczo wyeksploatowany. To opis losu samotnego chłopca, na mocy niemieckich praw rasowych wyjętego spod prawa, zagubionego gdzieś w bezkresie wschodniopolskiej wsi. Chłopiec pomimo cyklicznie następujących, skrajnie niebezpiecznych sytuacji i knowań złych ludzi, usiłuje przeżyć . A jednak autor swoją brutalną naturalistyczno-pornograficzną narracją stworzył coś, obok czego, niezależnie od oceny, nie można przejść obojętnie.
Z jednej strony jest to atak na wiejską (czyt. reprezentowaną przez najbardziej konserwatywną grupę społeczną) zabobonność i ksenofobię. Uderzenie skierowane jest przede wszystkim w surowe obejście się z innym, słabszym człowiekiem. Z drugiej stronny skomasowanie negatywnych postaci, barbarzyństwa i brutalności w opisie ludności wiejskiej zupełnie odrealniają już to środowisko i czynią je bliższe bardziej barbarzyńskiemu plemieniu „dzikiej północy”, z którego wywodził się słynny siłacz Connan, niż polskiemu chłopstwu na kresach w połowie XX w.
Kosiński jakoby napisał tę książkę samodzielnie. Choć trudno mi uwierzyć, że ktoś, kto w dojrzałym wieku uczył się angielskiego jako kolejnego języka obcego, mógł zaraz potem samodzielnie tworzyć taką prozę. Przy sprzedaży tej książki, zapewne w trosce o jej dobry PR, Kosiński twierdził, że ta cała paraboliczna historia, w szczegółach zupełnie nieprawdopodobna, jest zapisem autentycznych przeżyć autora bądź jakiegoś innego anonimowego chłopaka. A to już jest dla mnie szkalowanie naszego narodu. Świat zachodni dostał kolejną porcję pożywki dla antypolskich stereotypów. Zachodnia opinia publiczna dowiaduje się z tej książki, że na polskiej prowincji mieszkają sami sadyści i sodomici rodem z amerykańskich horrorów klasy B. Trochę się to kłóci z faktem, że ta „ barbarzyńska tłuszcza” osłoniła autora przez długie lata okupacji przed eksterminacją z ręki „kulturalnych i cywilizowanych” Niemców.
Niemniej jednak książka posiada wiele fragmentów, które są warte uwagi, jak chociażby alegoria wrogości i odrzucenia dla inności wyrażona za pomocą historii łowcy ptaków i jego malowanych ptaków. Po dłuższych wahaniach uznałem tę książkę, za literacką wizję świata z czasów czystek etnicznych na wschodzie Europy. Autor miał zamysł, aby cała seria nieprawdopodobnych tragedii spadających na wątłe barki małego chłopca - bitego, głodzonego, wykorzystywanego seksualnie, będącego świadkiem zupełnego zezwierzęcenia i prymitywnej przemocy - ukazać straszną wizję świata, jaka mogła się zrodzić w oczach osaczonego i zmaltretowanego dziecka. Pod tym względem książka jest genialna! Jednak w rękach nieżyczliwych ludzi, jest świetnym materiałem do podtrzymywania przy życiu czarnej legendy polskiego udziału w Holokauście.

Już bardzo dawno nie miałem takiego przypadku, w którym nie widziałem jednoznacznie co myśleć na temat książki, którą właśnie przeczytałem. „Malowany ptak” Kosińskiego budzi we mnie skrajne emocje, a lektura tej książki była wstrząsającym przeżyciem. Z jednej strony mamy odrealniony świat jakiejś diabelskiej makabreski, z drugiej opowieść skrajnie naturalistyczną, która...