Cytat dnia
(...) Doszedłem tam, gdzie ustępuje Nostalgia I kropla rozpaczy przemienia się W alabaster ducha. Ciemność mojej duszy! Pasmo bólu Kończy...
Popularne wyszukiwania
- Polecamy
Patronat LC- Wszystkie
- Książki
- Czasopisma
1980
19751968
19681966
1963195719511934Śpiewak cygańskich romansów Federico García Lorca
Poeta, którego tomik mamy przed sobą to wg mnie jeden z czołowych wieszczy hiszpańskich. Jego poezje rozkwitały w pełnej rozmachu epoce surrealizmu, chociaż sama atmosfera wierszy przywodziła na myśl romantyzm, co zresztą sugeruje sam tytuł. Lorca przytaczany w kulturze andaluzyjskiej właściwie znany jest całej hiszpańskiej braci, a najbardziej kojarzony jest poza surrealizmem z flamenco i corridą. Romantyzm o którym wspominam jest charakterystyczny u Lorki także w konwencji gotyckiej, gdzie pojawia się upodobanie do turpizmu i możemy to zauważyć w wierszu "Męczeństwo Świętej Olalli". Duże przywiązanie do opisów natury sprawia, że mamy unaoczniony rzeczony surrealizm, w którym często odnoszono się do natury i jej owoców. Podobnie oniryzm i śmierć mają zrozumiałe miejsce w twórczości Lorki. Śmierć szczególnie przypisana Ignacio Sanchez Mejiasowi, który był przyjacielem poety i zginął nabawiwszy się gangreny po ugodzeniu w udo w potyczce z bykiem. Lorca pomijany w polskiej edukacji jest podstawowym poetą, któremu warto się przyjrzeć w samotnej wędrówce po poezji. "Śpiewak Cygańskich Romansów" to lekka lekturka, przy której będziemy mogli wzdychać i wyobrażać sobie wersy pisane przez autora. Jego malownicze teksty w naszej głowie złożą się jak w obraz malowany przez jego przyjaciela Salvadora Dalego. Natomiast romans płynący z treści odniesie nas do nieokreślonej nostalgii za czymś co przeżyliśmy lecz tylko w urojeniu. Tym cechuje się surrealizm w twórczości Lorki. Tomik podzielony jest na kilka części - krótkich podtomików - partów poświęconych konkretnym tematom składającym się z kilku dosłownie wierszy i komponujących się w andaluzyjski koncept cygańskich romansów. A w skład wchodzą: - Pierwszy zbiór romansów cygańskich (Primer Romancero),czyli główny zamysł skupiający się na romansach zawartych już w tytułach utworów. - Poeta w Nowym Jorku - 5 wierszy z okresu podróży autora do NY w tym Nokturn i Pejzaże - Lament na Śmierć Ignacio Sanchez Mejiasa - wspomniane dedykacje dla przyjaciela torreadora, po jego nieodżałowanej śmierci - Dywan z Huerta del Tamarit - tzw Gazele i Kasydy, czyli poezje arabskie, celowe z podziałem na strofy, tu po prostu na modłę miłości, ulubione kawałki w kulturze flamenco - w końcu kalendarium, w którym poznajemy krótki życiorys poety spuentowany zaginionym grobem autora i krótka nota od tłumacza. Lektura tomiku nie zajmie nam dużo czasu, gdyż można ją pochłonąć na raz, lecz poezja pisana jest po to by się nią delektować jak wiekowo odłożonym winem. Hiszpański aromat wlewany nam przez Lorke to degustacja każdą strofą, każdą metaforą i każdą wizją autora, a następnie ad libitum czytelnika w sięganiu po następny łyk poezji. Dlatego nie śpieszmy się z czytaniem.Wiersze i wykłady Federico García Lorca
Przeprowadziłem zmasowany atak na poezję Lorki, ale póki co mogę mogę ogłosić tylko zawieszenie broni. Po zestawieniu ze sobą różnych tłumaczeń nabieram przekonania, że poziom trudności Lorki jako poety „przekładalnego” jest z pewnością bardzo wysoki. Byłem nastawiony, że to poezja zdecydowanie bardziej obrazowo-dźwiękowa niż intelektualna, ale tak jak działa ona na mnie w „Romancach cygańskich” tego poety tak już w „Poecie w Nowy Jorku” staje się bardzo męcząca i nieznośnie hermetyczna. Surrealistyczne prozy poetyckie choć krótkie oceniam jako nudnawe, poziom splątania obrazów nie przekłada się tu ani na efekt humoru ani grozy. Nie mam nic do wolnych lotów wyobraźni, wcześnie wspomniane „Romance...” to przykład, jak ta luźno inspirowana folklorem (choć zarazem bardzo osadzona w imaginarium hiszpańskiej kultury) enigmatyczna i miejscami widmowa poezja potrafi być piękna, choć też nieuchwytna. Bardzo podobają mi się też „Sonety ciemnej miłości”, gdzie surrealistyczne obrazowanie zaskakująco dobrze siedzi w klasycznej formie oraz zaskakujący formą „Lament na śmierć Ignacia Sanchez Mejias” (słynnego torreadora i mecenasa sztuki). Oprócz sensualności, przesycenia prywatną symboliką, oraz surrealistyczną metaforyką najbardziej charakterystyczna w tej poezji jest jej muzyczność czasami brzmiącej jakby ktoś niemal wyklaskiwał rytm oraz jej zaśpiew, który niesie frazę Lorki. Zadziwiające jak odmiennie brzmi Lorca Ficowskiego, Kuran-Boguckiej, Szleyen, Rymkiewicza, Lyszczyny czy Engelkinga (a jeszcze wielu innych robiło podejścia do jego pojedynczy utworów) - nieraz w tym samym wierszu w zależności od wersji mamy różne formy rymów (dokładne i niedokładne) lub ich brak, a polszczyzna przekładów zmuszana bywa przez nich niejednokrotnie do nienaturalnej akcentacji. Szczególnie uderza to w „Romancach” – formalnie najbardziej problematycznych, ale i najciekawszych. Przykładowo przekłady Rymkiewicza brzmią dla mnie dziwnie nienaturalnie, choć miewa świetne fragmenty, a np. Engelking odwrotnie – ładnie rytmizuje całe utwory, choć miejscami tworzy dziwne związki frazeologiczne czy czasem zaciemnia metafory. Z powyższych poznawczych względów zbiór przekładów Lorki zamierzam uzupełnić jeszcze o większa dawkę Ficowskiego i Kuran-Boguckej. Ficowski w czytanych przeze mnie przekładach brzmiał mi najnaturalniej, a Bogucka-Kuran zaś uchodzi za jego najwytrwalszą tłumaczkę. Lyszczyna zaś wypada dla mnie chyba najgorzej i zbiór jego przekładów wydany przez ZL na pewno sobie daruję. No, a w przyszłym wcieleniu oczywiście Lorca już tylko w oryginale. Tyle z ustaleń.Popularne w kategorii książek autora
Popularni autorzy
