Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Po świetnym, trzymającym w napięciu, „Pograniczniku”, Joanna Bagrij powraca z równie udanym „Nadbrzeżnikiem”! Lena Dobrowicz już w „Pograniczniku” dała się poznać jako rasowa policjantka, z dużym doświadczeniem, szanowana przez kolegów. Najbardziej, co może być zaskakujące, ceni się ja za szczerość: „Klnie jak szewc i mówi to, co myśli. Niczego nie ukrywa”. (Choć mnie osobiście takie nagromadzenie przekleństw nieco odstrasza). W poprzedniej powieści również autorka wymienia liczne zalety swojej bohaterki, choć nie tworzy z niej herosa, wykazując też drobne minusy: „miała doskonałą pamięć do wrażeń, odczuć i emocji, które jej towarzyszyły. Dzięki temu zapamiętywała różne detale, ale poskładanie ich w całość zajmowało jej nieco czasu. Zdarzało jej się wyciągać pochopne wnioski”. To właśnie sprawiło, że została oddelegowana z „jednej z najlepszych w Polsce jednostek do walki z przestępczością zorganizowaną” do komisariatu w Orlicy. Po trzech rozwiązanych sprawach z „Archiwum X”, Lena Dobrowicz marzy o pracy przy bieżących śledztwach. W dodatku z dala od wielkich jednostek. Regalice wydają się właśnie tym, czego obecnie szuka. Nawet nie przeczuwa, że jej obecność w tej mieścince wcale nie musi być dziełem przypadku… Czy i tym razem kobieta, która jest zdecydowanie kimś więcej niż tylko funkcjonariuszką (to „mścicielka”!),rozwikła morderczą zagadkę? Czy jednak wpadnie w podstępną pułapkę? Podoba mi się, że główną bohaterką jest kobieta. Lena to silna babka z charakterem. Mocno stąpa po ziemi, jest profesjonalistką, a w dodatku ma ten legendarny zmysł policyjny. A to nie wszystkim się podoba. Lena ma też słabe strony, wszak autorka nie idealizuje swojej postaci. I to jest wielka zaleta tego cyklu – spotkamy tu ludzi z krwi i kości, zmagających się ze swoimi skomplikowanymi historiami. To z pewnością będzie jeden z wyróżników prozy Bagrij. Pisarka wypracowała sobie też charakterystyczny styl. W obrębie tego cyklu kryminalnego także jest konsekwentna, co świetnie wpływa na spójność serii. Jako tytuły rozdziałów mamy pewne hasztagi, które nieco podpowiadają. Początki rozdziałów to naprzemiennie zapis myśli Leny oraz wpisy z pamiętników (i to jedyny zgrzyt, jaki wyłapałam – w początkowej partii, gdy ewidentnie mamy do czynienia z zapiskami dziecka, nie wszystko brzmi naturalnie, choć należy dopuścić możliwość, że dzieci z traumą bywają o wiele bardziej dojrzalsze niż rówieśnicy). Wiele się z nich dowiadujemy o tej postaci, o jej wrażliwości lub jej braku, o inteligencji, szukamy jakichś wskazówek, motywów, czegoś, czymś zdradzi się przed czasem… Ten bohater przyznaje się do zdolności „dostrzegania pieprzonego zła” w ludziach (i w samym sobie). Czy zatem swoją misją ustanowił wymierzenie ukaranie grzeszników? Być może. Choć niekoniecznie. Na pewno dowie się tego Lena Dobrowicz. Widzimy w jej refleksjach, skierowanych prosto do zabójcy, jakimi ścieżkami myślenia się kieruje, jak bardzo wyprzedza w rozumowaniu swoich kolegów po fachu. Jest zawsze te dwie myśli dalej i doskonale czyta umysł mordercy. Spodziewa się pewnych zachowań, zna także własne ograniczenia, co czyni ją jeszcze bardziej skuteczną. Te wprowadzenia do rozdziałów są także pretekstem do dyskusji o tematach ważnych społecznie, o istocie dobra i zła. Dobrowicz ma arcyciekawe spostrzeżenia, m.in. o demonizowaniu morderców, przy jednoczesnym niezauważaniu, że to najczęściej ludzie tacy jak my, niewyróżniający się z tłumu. Bo zło płynie we krwi, a zatem nie zawsze można na podstawie zewnętrznych cech stwierdzić, kto okaże się psychopatą… No i oczywiście jest też tu kilka ciekawych i ważnych tematów w tle, choćby wychowanie się w domu dziecka, problemy małżeńskie, trudne relacje, traumy itp. Bagrij pozwala nam pozaglądać w intymne życie bohaterów i poprzyglądać się, z czym na co dzień muszą się zmagać. Naprawdę, „Nadbrzeżnik” to świetna proza, którą można chwalić za niemal każdy aspekt. Czytelnicy będą zachwyceni nawiązaniami do lokalnych legend. To wprowadza pewien pierwiastek tajemnicy, czegoś surrealistycznego, stale umykającego. To po prostu „ożywia” śledztwo, wzbudza dodatkowe emocje. Jest też lawirowanie między przeszłością a tu i teraz.