Pracować u swojego idola. Prowadzić długie rozmowy, wspólnie podróżować, czytać jego teksty zanim trafią do druku, a nawet pomagać je tworzyć. Czy to nie spełnienie czytelniczych marzeń wielu z nas? To, co dla Roba Wilkinsa miało być pracą na jakiś rok, zmieniło się w ponad dwadzieścia lat współpracy – i ponad dwadzieścia lat przyjaźni – z Terrym Pratchettem, twórcą Świata Dysku. Czy rzeczywiście była to praca? Wilkins w biografii „Terry Pratchett. Życie z przypisami” opowiada się raczej za określeniem „przywilej”. Przywilejem jest też lektura tej książki, pokazującej nam kulisy życia wielkiego pisarza naszych czasów.

Od dzieciństwa, spędzonego w trzydziestosześcioosobowej osadzie, przez problemy w szkole, pierwsze lektury i pierwsze konwenty science fiction, pracę w kolejnych redakcjach czasopism i w Generalnej Dyrekcji Energetyki, aż po olbrzymi sukces literacki i światową sławę, a wreszcie zmagania z chorobą Alzheimera – Rob Wilkins przeprowadza nas przez całe życie Pratchetta, nie skąpiąc licznych anegdot. I nie szczędząc też przypisów, w ramach swoistego hołdu dla stylu Pratchetta. Wspomina awanturę o Encyklopedię Britannica, pojazdy o morderczych zapędach, kozy, żółwie i szklarnie, drobne obsesje i dziwactwa. Poznajemy kulisy powstawania wielu powieści: kto był pierwowzorem niani Ogg? Dlaczego przez Harry’ego Pottera trzeba było zmienić nazwisko Moista? Jest tu stopniowe pięcie się po drabinie sławy, sukcesy i porażki, są liczne wspomnienia przyjaciół i nieco mniej liczne wspomnienia żony i córki – zapewne z szacunku dla ich straty. To zadziwiające, jak zwyczajnie żył i pracował ten geniusz wydający po dwa bestsellery rocznie. I zadziwiające, jak do tej zwyczajności zawsze potrafił wpleść coś niezwykłego, a także dużo, dużo humoru.

Rob Wilkins albo ma własny dar, albo wiele się nauczył, pomagając w redagowaniu książek Pratchetta. Pisze lekko, z humorem, ale pozostawiając też miejsce na refleksję i wzruszenia, zwłaszcza w końcowej części biografii. Tak naprawdę jest to połączenie biografii i autobiografii – po diagnozie Terry Pratchett zaczął spisywać (czy też dyktować) swoją autobiografię, którą Wilkins wykorzystuje w tekście. Dzięki temu mamy tu też głos Pratchetta dzielącego się swoimi przemyśleniami i wspomnieniami – prawdopodobnie niekiedy fabularyzowanymi, jak zastrzega Wilkins. Ta książka nie pokazuje jedynie serii faktów z życia, nie skupia się wyłącznie na kamieniach milowych kariery, ale pokazuje też, jakim Pratchett był człowiekiem, nie pomijając jego wad. I daje pewien wgląd w to, przez co przechodził w ostatnich latach życia, starając się pisać do końca, mimo choroby.

„Terry Pratchett. Życie z przypisami” to znakomita lektura (mimo kilku irytujących błędów i literówek, ale to już nie wina autora). Rob Wilkins oddał nam do rąk świetnie napisane, piękne wspomnienie po nieprzeciętnym pisarzu i nieprzeciętnym człowieku, który stworzył dla nas cały świat – Świat Dysku, gdzie Śmierć nie oznacza końca, dopóki nie wybrzmi echo czyjegoś życia, co w przypadku Terry’ego Pratchetta oznacza nieśmiertelność.

Agnieszka Kruk