Łowy na smoka i inwazja ogrodowych gnomów, duchy walczące z budową autostrady, uciekający ogień, szum morza sprzed milionów lat i skamielina radia, opętany walec parowy i nieudolny mag – niewielu jest pisarzy, którzy patrzą na świat przez tego typu okulary humoru i absurdu, a wśród nich pierwsze miejsce zajmuje Terry Pratchett – nawet jeśli akurat ukrywa się pod pseudonimem Patrick Kearns. Choć od jego śmierci niedługo minie dziewięć lat, nadal potrafi nas zaskoczyć, jak magik wyciągając z kapelusza dwadzieścia opowiadań, które przypominają nam o jego niezrównanym darze słowa i wyobraźni.

Przez kilkadziesiąt lat swojej pisarskiej działalności Terry Pratchett stworzył cały świat – Świat Dysku. A co było wcześniej? Wcześniej były opowiadania publikowane w prasie. Część mieliśmy już okazję poznać w „Mgnieniu ekranu”, „Smokach na zamku Ukruszon”, „Odkurzaczu czarownicy” i innych wydaniach zbiorczych. I kiedy myśleliśmy, że wydobyliśmy już wszystkie opowieści z bogatego sezamu twórczości Pratchetta, Pat i Jan Harkinowie odkryli w nim ukrytą komnatę (w archiwach prasowych British Library) z dziewiętnastoma tekstami publikowanymi w latach 70., a do tego jedno dłuższe opowiadanie („Wyprawa po klucze”) z roku 1984, dotychczas niekompletne. I tak „Pociągnięcie pióra. Zagubione opowieści” zbiera dwadzieścia „nowych” opowiadań Pratchetta, o których na przestrzeni lat zapomnieli wszyscy, prawdopodobnie z samym autorem na czele. Ale ile z Pratchetta, którego znamy, jest w tekstach tego młodego Pratchetta, ukrytego pod pseudonimem Patrick Kearns (lub Wujek Jim)?

Spodziewałam się zawodu. Oczekiwałam przeciętnych, młodzieńczych tekstów, zupełnie niezwiązanych z tym, co tak charakterystyczne dla dojrzałej twórczości Pratchetta. Ale już w pierwszym opowiadaniu natrafiłam na Oga, „wynalazcę” ognia, i przed oczami stanął mi Myślak Stibbons z Niewidocznego Uniwersytetu. A zaraz w drugim na dole strony pojawił się charakterystyczny dla Pratchetta przypis. Podobnie jak w Świecie Dysku, w jednym z opowiadań znajdujemy drzwi na prehistoryczną plażę. Jest tu nawet miasto Morpork (choć jeszcze nie Ankh-Morpork) i „Wyprawa po klucze”, która ma w sobie wiele z „Koloru magii”. Odkrywanie tych związków między młodym a dojrzałym Pratchettem było źródłem doskonałej zabawy i dawało wiele satysfakcji.

Jako że zebrane tu opowiadania były publikowane w prasie, ich długość (z kilkoma wyjątkami) musiała być ograniczona. Za to nic nie ograniczało wyobraźni autora i jego eksperymentów z różnymi technikami. Od prehistorii przez Dziki Zachód (na granicy Anglii i Walii) do Blackbury, miasteczka znanego nam z innych jego opowiadań – „Pociągnięcie pióra” zabiera nas w podróż przez rzeczywistość odbitą w krzywym zwierciadle brytyjskiego humoru i niepohamowanej fantazji. „Wyprawa po klucze” mówi o poszukiwaniach skarbu i o tym, że skarby bywają różne – tę samą zasadę pokazuje nam „Pociągnięcie pióra”, odsłaniając dwadzieścia zapomnianych literackich perełek.

Agnieszka Kruk