Kim są mutanci? To zniekształceni przez promieniowanie ludzie, ukazywani zazwyczaj jako zagrożenie dla ocalałych jednostek – podobny obraz odnajdziemy w „Metrze 2033” Dmitrija Glukhovskiego. Całe szczęście w rozległym uniwersum tworzonym przez różnych pisarzy znajdują się najróżniejsze historie, opowiadane z różnych punktów widzenia i udowadniające, że nie taki mutant straszny.

Główny bohater Gleb pewnego dnia budzi się w lesie, nie pamiętając nic ze swej przeszłości. Całe ciało ma pokryte grubym włosiem, okazuje się również silniejszy i szybszy od przeciętnego człowieka. Dysponuje także tajemniczymi, trudnymi do kontrolowania zdolnościami parapsychicznymi, umożliwiającymi mu wzniecanie pożarów. Jednak tym, co go wyróżnia, pozostaje przede wszystkim inteligencja oraz wrażliwość. Podobny uderzający kontrast odrażającego wyglądu i pięknego wnętrza, spotykany chociażby w „Człowieku słoniu”, staje się elementem decydującym o tym, iż dana postać od razu zyskuje sympatię odbiorcy.

„Mutant” to powieść drogi. Wspomniany Gleb wraz z towarzyszami, Pistoletem i Sashą, wyrusza w wędrówkę, pragnąc poznać prawdę o własnej tożsamości. Ich wspólna podróż będzie dla niego okazją do dotarcia do prawdy o otaczającym ich, zrujnowanym świecie. Czy Dziadkowi Mrozowi zależy na dobru swych zmutowanych podopiecznych? Czy mutanci różnią się od kryjących się w podziemiach ludzi? Wreszcie: co sprawia, że możemy powiedzieć o kimś „człowiek”?

Pomysł fabularny jest niewątpliwie oryginalny. Osadzenie powieści poza realiami metra również działa na jej plus. Obawiam się jednak, że na tym kończą się atuty opowieści. Akcja posuwa się bowiem niezwykle powoli, główni bohaterowie okazują się zaś zbyt jednowymiarowi i naiwni. Dialogi, obfitujące w żartobliwe powiedzonka, szybko przestają śmieszyć, nie mówiąc nam nic interesującego o kondycji ani postnuklearnego świata, ani uwięzionego w nim człowieka.

Czuć doskonale, że „Mutant” będzie mieć kontynuację. Mnie niestety zakończenie srodze zawiodło, więc przygodę z historią Andrieja Butornina zakończę na pierwszym tomie. Żałuję jedynie, że tak obiecujący pomysł nie doczekał się równie dobrej realizacji.

Ewa Szymczak