Wyspa klucz

Dwie wyspy na terenie Stanów Zjednoczonych wpisały się zapewne w pamięć (nie)zliczonej rzeszy imigrantów chcących rozpocząć nowe życie za wielką wodą. Mowa tutaj o wyspie Angel w Zatoce San Francisco i Ellis w porcie Nowy Jork. Na pierwszą przybywali imigranci głównie z Azji, na drugą Europejczycy. Książka opowiada o drugiej z wysp i jest pierwszą taką publikacją w Polsce.

Ellis Island to główne centrum przyjmowania imigrantów na teren USA. Po przybyciu na wyspę imigranci byli przesłuchiwani przez urzędników i badani przez lekarzy. W większości przypadków była to szybka procedura i imigranci spędzali na wyspie tylko kilka godzin przed przewiezieniem na stały ląd i rozpoczęciem życia w nowym kraju. Niektórzy jednak musieli spędzać tygodnie lub miesiące w szpitalach na wyspie, przechodząc badania lub leczenie. Około 3 tys. z nich umarło na wyspie w całej jej historii. Tylko około 2 procent osób przechodzących przez stację nie otrzymało zgody na osiedlenie się w USA i musiało wrócić do Europy, głównie z powodu kłopotów zdrowotnych, chorób psychicznych lub kryminalnej przeszłości.

Małgorzata Szejnert przedstawia losy wyspy w porządku chronologicznym i kończy na latach nam współczesnych. Śledzimy losy wyspy od momentu jej powiększania ( sztucznego usypywania), poprzez okres największej aktywności ( obsługa 5 tys. imigrantów dziennie), po jej schyłek w połowie lat 50 tych, od kiedy to ruch na wyspie zamiera. Wszystkie te kluczowe kwestie przedstawione są w bardzo krótkich rozdziałach, co nie przeszkadza autorce zbudować w miarę płynnej narracji.

Ta wyspa byłą początkiem dla kilku pokoleń Amerykanów zrodzonych z imigrantów. Na jej podstawie można prześledzić jak zmieniała się polityka imigracyjna rządu USA, jak zmieniała się – w zależności od sytuacji politycznej na świecie – przychylność do poszczególnych nacji. Obie wojny światowe, komunizm, nowojorski krach i recesja, to tylko kilka wydarzeń które rzutowały na sposób funkcjonowania urzędu funkcjonującego na wyspie. Nie bez znaczenia bowiem były także osobowości poszczególnych komisarzy kierujących jej pracami, z którymi autorka nas zaznajamia.

Książka której na pewno brakowało na polskich półkach, albowiem nasi rodacy byli jedną z liczących się grup, która zmuszona była poznać trudy dostania się na wyspę jak i jej opuszczenia.

Dwie wyspy na terenie Stanów Zjednoczonych wpisały się zapewne w pamięć (nie)zliczonej rzeszy imigrantów chcących rozpocząć nowe życie za wielką wodą. Mowa tutaj o wyspie Angel w Zatoce San Francisco i Ellis w porcie Nowy Jork. Na pierwszą przybywali imigranci głównie z Azji, na drugą Europejczycy. Książka opowiada o drugiej z wysp i jest pierwszą taką publikacją w...

USA wielu z nas kojarzy się ze słynnym pojęciem spełnienia tzw. snu o Ameryce, a reportaż pani Szejnert ujawnia mało znane nam fakty dotyczące tego mitycznego marzenia. Książka przedstawia historię Ellis Island u wybrzeży Stanów Zjednoczonych, na której na przełomie XIX i XX wieku dokonywana była selekcja osób próbujących dostać się do tego kraju.

Muszę przyznać, że dowiedziałam się wielu szokujących i mało przyjemnych rzeczy o postępowaniu Amerykanów wobec nowych przybyszy, co właściwie nawet specjalnie mnie nie zaskoczyło. Najśmieszniejsze w tym jest to, że segregacji emigrantów bardzo często dokonywały osoby, które też same nimi były, gdyż jak wiadomo rdzennymi mieszkańcami Ameryki są Indianie, a nie biali- napływowi przybyli na jej tereny m.in. w czasie epoki międzynarodowego kolonializmu.

Trzeba przyznać, że autorka bardzo dobrze poradziła sobie z ukazaniem całej tej machiny emigracyjnej, sięgnęła do wielu źródeł i zamieściła w swoim przejmującym reportażu wiele archiwalnych zdjęć dokumentujących sytuację na wyspie Ellis specjalnie utworzonej do celów segregacji przybywających tam ludzi.

To nie tak, że USA broniły się przed emigrantami, po prostu chcieli tylko ludzi z "wybranych" krajów, a nie biedoty i motłochu z Europy Środkowo-Wschodniej , która nie miała według jej przekonań zbyt wiele do zaoferowania tworzącej się potędze ekonomicznej Ameryki.

No cóż, mówiąc kolokwialnie - "życie".

Według mnie jest to naprawdę dobra i mocno wciągająca książka, prawdziwa bo oparta na faktach, które warto poznać.

Gorąco polecam.

USA wielu z nas kojarzy się ze słynnym pojęciem spełnienia tzw. snu o Ameryce, a reportaż pani Szejnert ujawnia mało znane nam fakty dotyczące tego mitycznego marzenia. Książka przedstawia historię Ellis Island u wybrzeży Stanów Zjednoczonych, na której na przełomie XIX i XX wieku dokonywana była selekcja osób próbujących dostać się do tego kraju.

Muszę przyznać, że...

Poruszający reportaż mistrzyni gatunku o tym, jak szybko Ameryka - rzekomo przyjazny przybyszom Nowy Świat - zaczęła się bronić przed ich napływem. W tym celu stworzono ośrodek na Ellis Island, przez który w latach 1892-1924 przeszły - albo i nie, bo zawrócone do domu - miliony imigrantów. A Statua Wolności pyszniła się swą obietnicą na sąsiedniej wyspie tuż obok...

Nie chcę być przesadnie brutalny, ale czas na selekcję poszczególnej osoby (wpuścić do przybytku szczęścia, czy nie) wynosił chyba niewiele więcej niż na rampie w Auschwitz. Oprócz sprawdzania stanu zdrowia, zadawano pytania "na inteligencję". Pewną Polkę spytano, czy mycie schodów zaczęłaby od dołu, czy od góry. - Nie przyjechałam tu myć schodów - odparła. Taka "amerykańska" odpowiedź była przepustką na ląd...

Wybitne połączenie historii przez duże "H" z tak docenianą dziś mikrohistorią....

Poruszający reportaż mistrzyni gatunku o tym, jak szybko Ameryka - rzekomo przyjazny przybyszom Nowy Świat - zaczęła się bronić przed ich napływem. W tym celu stworzono ośrodek na Ellis Island, przez który w latach 1892-1924 przeszły - albo i nie, bo zawrócone do domu - miliony imigrantów. A Statua Wolności pyszniła się swą obietnicą na sąsiedniej wyspie tuż obok...

Nie...

Dwa oblicza wolnej Ameryki - demokracja i segregacja tych którzy się zdecydowali na zmianę swojego losu!

Dwa oblicza wolnej Ameryki - demokracja i segregacja tych którzy się zdecydowali na zmianę swojego losu!

Wspaniała książka. Mądra i wzruszająca. Jak zwykle u Szejnert napisana z ogromną uwagą i szacunkiem dla bohaterów. Emigracja i migracje były, są i będą, bo zawsze ludzie będą szukali lepszego świata dla siebie i swoich dzieci. A jednak tak nam czasem trudno w drugim człowieku zobaczyć człowieka. Emigracja do Stanów Zjednoczonych odbywająca się na przełomie wieku XIX i XX nie miała chyba sobie równych. W samym 1907 roku do brzegu Nowego Jorku przypłynął milion ludzi. MILION. To była biedota głównie z Europy, analfabeci, ludzie nieznający bieżącej wody, bez wykształcenia (no bo skąd?). Małgorzata Szejnert, opisując Ellis Island, małą wyspę u wybrzeży Nowego Jorku, gdzie przez dziesieciolecia funkcjonowało centrum przyjmowania przybyszów, przywróciła tożsamość wielu z nich, przywróciła też tożsamość ludziom, którzy tę wielką falę ludzi przyjmowali i selekcjonowali. Zgoda, że słowo selekcja brzmi paskudnie. Amerykanie nie chcieli wpuszczać osób chorych, także psychicznie, jednostek niemoralnych, pracowników kontraktowych (którzy popracują i wyjadą z pieniędzmi), osobników nierokujących (np. syn w sile wieku zostaje, schorowany ojciec - deportowany). To okropne, niesprawiedliwe, nieludzkie, prawda? A kogo my dziś nie chcemy?
Książka Szejnert nie tylko przybliża nam zalążek tworzenia się społeczeństwa i potęgi USA, ale nienachalnie zadaje też fundamentalne pytania na temat migracji, mieszania się kultur, zachowania swojej tożsamości, przyjmowania obcych. Dla mnie „Wyspa klucz” to jednak przede wszystkim książka o ludzkiej godności, o trudnych, ale wartych zachodu próbach ocalenia jej za wszelką cenę. Czy Amerykanie zdali ten egzamin na przełomie wieków? Czy my zdajemy go dzisiaj?

Wspaniała książka. Mądra i wzruszająca. Jak zwykle u Szejnert napisana z ogromną uwagą i szacunkiem dla bohaterów. Emigracja i migracje były, są i będą, bo zawsze ludzie będą szukali lepszego świata dla siebie i swoich dzieci. A jednak tak nam czasem trudno w drugim człowieku zobaczyć człowieka. Emigracja do Stanów Zjednoczonych odbywająca się na przełomie wieku XIX i XX...

Szejnert nie zawodzi. Wielka reporterska klasa.
Aż chce się pójść do muzeum na Elis Island.

Szejnert nie zawodzi. Wielka reporterska klasa.
Aż chce się pójść do muzeum na Elis Island.

Akurat byłam po projekcji filmu "Imigrantka" Jamesa Graya z Marion Cotillard w roli Polki z Katowic szukającej z siostrą szczęścia w Nowym Jorku, gdy zobaczyłam w księgarni "Wyspę klucz" Małgorzaty Szejnert. W filmie pokazane są dosyć powierzchownie i skrótowo losy imigrantów uciekających z piekła jakie pozostawiła w Europie pierwsza wojna światowa. Pobieżna lektura wybranych losowo kilku stron książki M.Szejnert nie wymagała dodatkowych rekomendacji, tym bardziej że autorkę świetnie pamietam z innych publikacji. Nie raz byłam na Ellis Island w Nowym Jorku, która w końcu osiemnastego wieku stała się bramą wjazdową do USA milionów imigrantów. Az do połowy dwudziestego wieku tu dokonywano ich selekcji i podziału na przydatnych i nieprzydatnych do zycia w Ameryce. Ci ostatni, wśród nich chorzy, kryminaliści i ubodzy bez adresu, gdzie mogliby sie zatrzymać, zmuszani byli do powrotu do Europy najbliższym statkiem. Za każdym razem zwiedzając muzeum na Ellis Island znajdowałam cos nowego, wzruszając się np. po przeczytaniu listów szczęściarzy, którym udało się pokonać graniczne sito. Lektura książki Wyspa klucz to kopalnia wiedzy o tym co faktycznie tam się działo, o dramatach konkretnych ludzi, z imieniem i nazwiskiem, którym ledwo zaczęty american dream brutalnie się konczył. Poznajemy też warunki życia w dawnym Nowym Jorku i realia w jakim przyszło żyć szczęśliwcom z "przepustką na amerykanski ląd".
Wartość poznawcza tej książki jest wręcz nieoceniona.

Akurat byłam po projekcji filmu "Imigrantka" Jamesa Graya z Marion Cotillard w roli Polki z Katowic szukającej z siostrą szczęścia w Nowym Jorku, gdy zobaczyłam w księgarni "Wyspę klucz" Małgorzaty Szejnert. W filmie pokazane są dosyć powierzchownie i skrótowo losy imigrantów uciekających z piekła jakie pozostawiła w Europie pierwsza wojna światowa. Pobieżna lektura...

Pozycja dla miłośników historii o której raczej w szkole nie usłyszymy. Polecam dla kogoś zainteresowanego rozwojem stanów zjednoczonych.

Pozycja dla miłośników historii o której raczej w szkole nie usłyszymy. Polecam dla kogoś zainteresowanego rozwojem stanów zjednoczonych.

Wielu z nich było już tak blisko, za nimi długa podróż, przerażający ocean pełen dryfujacych ciał, tych którzy nie dotrwali, wreszcie jest! Ellis Island, jest ta wielka baba (Statua Wolności), już tylko dziesiątki metrów dzielą ich od upragnionego brzegu Nowego Świata, gdzie Cesarz Ameryki czeka na nich (wstyd, zdradzili przecie Franza Josefa), ale nie wszyscy dostapia zaszczytu postawienia stopy... temat mi bliski, nie raz zastanwialem się jak wyglądała podróż moich bliskich, pierwszy gleboki oddech w Nowym Świecie...

Wielu z nich było już tak blisko, za nimi długa podróż, przerażający ocean pełen dryfujacych ciał, tych którzy nie dotrwali, wreszcie jest! Ellis Island, jest ta wielka baba (Statua Wolności), już tylko dziesiątki metrów dzielą ich od upragnionego brzegu Nowego Świata, gdzie Cesarz Ameryki czeka na nich (wstyd, zdradzili przecie Franza Josefa), ale nie wszyscy...

Tak jak się spodziewałam, kolejna książka Małgorzaty Szejnert i kolejna godna polecenia. Dla miłośników poznawania historii.

Tak jak się spodziewałam, kolejna książka Małgorzaty Szejnert i kolejna godna polecenia. Dla miłośników poznawania historii.