Nastolatki, przeżywając silne emocje takie jak strach, lęk, smutek czy złość, mogą doświadczać dystresu, niepokoju, dyskomfortu. Choć nie zawsze werbalizują trudne doznania, to ich zachowanie i emocjonalna ekspresja komunikują, że trudno im znieść własne przeżycia emocjonalne. Aby uniknąć nieprzyjemnych odczuć, podejmują działania nastawione na ich stłumienie, ucieczkę od nich lub odwrócenie od nich uwagi. Zachowania te z czasem są wzmacniane negatywnie, ponieważ za każdym razem, gdy uda się uniknąć przeżywania przytłaczających emocji i wywołującej je sytuacji, dyskomfort znika. Niestety stosowanie strategii opartej na unikaniu na dłuższą metę nie pozwala nauczyć się skuteczniejszych i bardziej pomocnych sposobów radzenia sobie z intensywnymi emocjami.

Program terapeutyczny opisany w niniejszym poradniku jest przeznaczony dla osób w wieku 13–18 lat dotkniętych zaburzeniami emocjonalnymi (m.in. zaburzenie lękowe uogólnione, fobia społeczna, zaburzenie paniczne, fobie swoiste, agorafobia, zaburzenia depresyjne). Pomaga nastolatkom zrozumieć odczuwane emocje i działania podejmowane w reakcji na nie. Zmierza do zmiany nawyków związanych z regulacją emocji, aby zmniejszyć intensywność i częstotliwość narzucających się, przytłaczających uczuć. Uczy, że emocje – nawet te trudne i niewygodne – pełnią ważną funkcję, dlatego tak istotna jest ich akceptacja, pozwalająca zapanować nad odruchową reakcją, aby reagować skuteczniej. Kształtowane w jego ramach umiejętności bazują na strategiach i zasadach zaczerpniętych z terapii poznawczo-behawioralnej, terapii behawioralnej oraz terapii opartych na uważności i akceptacji.

Niniejszy poradnik – stanowiący uzupełnienie podręcznika terapeuty – służy do powtarzania i utrwalania wiadomości zdobytych podczas sesji. Zawiera wszystkie materiały niezbędne do wykonywania zadań zaleconych przez terapeutę. Jest źródłem rzetelnej wiedzy dla nastolatków uczestniczących w terapii, wspierając ich działania między sesjami.

Prezentowany program terapeutyczny wpisuje się w podejście transdiagnostyczne w terapii zaburzeń emocjonalnych – lękowych i nastroju (depresyjnych). Stworzono go z myślą o efektywnej pracy z młodymi osobami wykazującymi objawy kilku zaburzeń, objawy podprogowe lub mieszane. Jego modułowa struktura umożliwia terapeucie realizację całego cyklu terapeutycznego bądź zmodyfikowanie go w taki sposób, by jak najlepiej dostosować interwencję do odbiorcy. Poszczególne techniki są nakierowane na podstawowe problemy leżące u podstaw zaburzeń emocjonalnych.

Cele programu terapeutycznego obejmują:
• lepsze zrozumienie własnych przeżyć emocjonalnych;
• dopuszczanie do siebie emocji oraz ich akceptowanie;
• podważanie automatycznych myśli i rozwijanie elastycznego myślenia;
• wyeliminowanie emocjonalnego reagowania;
• oswojenie się z doznaniami fizycznymi wpływającymi na sposób przeżywania emocji;
• zwalczenie negatywnych, unikowych reakcji;
• reagowanie na emocje w konstruktywny sposób.