Plutopia. Atomowe miasta i nieznane katastrofy nuklearne

Historia dwóch kombinatów nuklearnych utworzonych w latach 40 XX wieku w USA i ZSRR do produkcji plutonu. Autorka nie skupia się na technikaliach, fizyce czy chemii (tego mi tu jednak w odpowiedniej ilości brakowało),a na mechanizmach rządzących życiem w odizolowanych miejscowościach dedykowanych dla pracowników atomowych fabryk, awariach, dewastacji środowiska oraz walką części ludzi dotkniętych skutkami radiacji o swoje prawa. Bez wątpienia ciekawym wątkiem jest mechanizm socjologiczny polegający na dobrowolnym przyzwoleniu ludzi zamykanych w odizolowanych miastach, którzy w zamian za dobrobyt i nadzór państwa byli w stanie poświęcić swoje swobody i prawa obywatelskie (tyczy się to USA, w ZSRR zamknięcie w Oziorsku rekompensowało znacznie lepsze zaopatrzenie w sklepach czy standard mieszkalnictwa niż w reszcie Związku Radzieckiego). Tak jak wspomniano w innych recenzjach, odbiór książki nieco burzy tendencja autorki do oceniania ludzi żyjących 60-70 lat temu oraz raczej negatywny, mało obiektywny stosunek do atomistyki (co widać jak na dłoni w ostatnim rozdziale). Podsumowując, książkę serdecznie polecam.

Historia dwóch kombinatów nuklearnych utworzonych w latach 40 XX wieku w USA i ZSRR do produkcji plutonu. Autorka nie skupia się na technikaliach, fizyce czy chemii (tego mi tu jednak w odpowiedniej ilości brakowało),a na mechanizmach rządzących życiem w odizolowanych miejscowościach dedykowanych dla pracowników atomowych fabryk, awariach, dewastacji środowiska oraz walką...

Świetna lektura szczerze ukazująca łańcuch powiązań między pracownikami kombinatów jądrowych, a otaczającym ich światem. Wyjaśniło się, dlaczego po katastrofie w Czarnobylu było aż tylu specjalistów w dziedzinie energetyki jądrowej - to nie był pierwszy tak koszmarny wypadek, choć pierwszy dziejący się na oczach całego świata.

Świetna lektura szczerze ukazująca łańcuch powiązań między pracownikami kombinatów jądrowych, a otaczającym ich światem. Wyjaśniło się, dlaczego po katastrofie w Czarnobylu było aż tylu specjalistów w dziedzinie energetyki jądrowej - to nie był pierwszy tak koszmarny wypadek, choć pierwszy dziejący się na oczach całego świata.

Z jednej strony to ciekawa pozycja, wprowadza w nieco tajemniczy świat "atomowych" miast. Wątek mi niezbyt znany, ogromna praca Autorki i nad źródłami i na rozmowach z świadkami epoki. W ogóle bardzo ciekawa konstatacja, że miasto produkujące pluton dla ZSRR było bodaj jednym z najbardziej kapitalistycznych miast w sowiecie (70% mieszkań to własność prywatna, sporo samochodów, duże mieszkania),z drugiej strony to amerykańskie było... siedzibą socjalistycznych rozwiązań (własność wspólna w tym mieszkań, pewność pracy etc.),ot chichot historii.

Z drugiej in minus antyatomowe poglądy Autorki. Potrafiłbym je zaakceptować jako głos sprzeciwu względem pobłażaniu normom bezpieczeństwa (wszystko jedno czy uwagi na komunistyczną ignorancje czy pogoń z zyskiem w imię wszystko) - bo to jest temat. Autorka jednam dryfuje nieco w generalny sprzeciw względem niebezpiecznej technologii. Do mnie niezbyt przemawia bo temat śmierci z powodu mian klimatu czy smogu jest równie dojmujący.

Na pewno warto przeczytać, solidna dawka reportażowo podanej historii.

Z jednej strony to ciekawa pozycja, wprowadza w nieco tajemniczy świat "atomowych" miast. Wątek mi niezbyt znany, ogromna praca Autorki i nad źródłami i na rozmowach z świadkami epoki. W ogóle bardzo ciekawa konstatacja, że miasto produkujące pluton dla ZSRR było bodaj jednym z najbardziej kapitalistycznych miast w sowiecie (70% mieszkań to własność prywatna, sporo...

Mam problem z oceną tej książki z powodu poczucia ambiwalencji, która dotarła do mnie zaraz po przeczytania. Sama książka jest świetna, traktuje ją jako hołd dla bezimiennych ofiar poskramiania atomu. Brakuje mi jednak czegoś co mają książki popularnonaukowe, a których nie mają reportaże. Brak jakichkolwiek wyjaśnień naukowych czy opisów procesów fizycznych i chemicznych etc. Książkę przeczytałem w ekspresowym tempie, czyta się ją bardzo lekko. Szkoda, że nie zredagowali jej jacyś fizycy.

Mam problem z oceną tej książki z powodu poczucia ambiwalencji, która dotarła do mnie zaraz po przeczytania. Sama książka jest świetna, traktuje ją jako hołd dla bezimiennych ofiar poskramiania atomu. Brakuje mi jednak czegoś co mają książki popularnonaukowe, a których nie mają reportaże. Brak jakichkolwiek wyjaśnień naukowych czy opisów procesów fizycznych i chemicznych...

Bardzo ciekawy i dobrze napisany reportaż.

Bardzo ciekawy i dobrze napisany reportaż.

Stwierdzam, że książka jest przerażająca. Okropne jest to, że większość ludzi nie miała pojęcia o grożącym im niebezpieczeństwie. Wladze ich nie informowały. Opis dzieci – likwidatorów jest straszny. Tak samo jak statystyka: „w oczyszczaniu terenu po katastrofie brały udział dwa tysiące kobiet w ciąży”. Dzieci rodziły się „usmarowane, czarne, dziwne”. W zasadzie ciężko mówić o bezstronności w przypadku XXI – wiecznej Amerykanki, która pisze o czasach ZSRR. Ma po prostu antynuklearne podejście (zresztą ciężko nie mieć takiego podejścia po przeczytania owej książki) oraz tendencję do przedstawiania tylko uchybień, nieprawidłowości, które miały miejsce w pierwszych fabrykach plutonu. Według mnie za mało zawarła rozmów z ludźmi, który kiedyś pracowali w tych fabrykach i stali się ofiarami napromieniowania. Co więcej, autorka skupiła się na początku książki na USA, następnie na ZSRR co miało jakiś porządek. Potem miesza oba kraje. Ciężko się połapać. Widać jednak, że musiała włożyć w pisanie tej publikacji mnóstwo pracy – ogromna bibliografia, liczne odwołana i źródła.

Stwierdzam, że książka jest przerażająca. Okropne jest to, że większość ludzi nie miała pojęcia o grożącym im niebezpieczeństwie. Wladze ich nie informowały. Opis dzieci – likwidatorów jest straszny. Tak samo jak statystyka: „w oczyszczaniu terenu po katastrofie brały udział dwa tysiące kobiet w ciąży”. Dzieci rodziły się „usmarowane, czarne, dziwne”. W zasadzie ciężko...

Przyznam się, że książkę tę oceniam z trudem. Długo zastanawiam się czy wystawić jej ocenę
5 czy 6.
Ogromnym plusem tej pozycji jest ilość źródeł i powołań, do których autka się odwołuje. Widać, że reportaż ten kosztował ją wiele pracy i większość informacji można uznać za w pełni wiarygodne, nawet jeśli nie są one przedstawione w najlepszy sposób.
Niestety, największą bolączką tej książki jest całkowity brak obiektywizmu autorki. Moje dwa największaezastrzeżenia to moralizatorskie podejście do obywateli Związku Radzieckiego i USA lat 40-60, których autorka nagminnie ocenia z perspektywy Amerykanina XXI wieku. Druga sprawa to widoczne anty-nuklearne poglądy autorki, które wraz z końcem książki stają się bardziej i bardziej nachalne. Z tego powodu ciężko mówić tu o bezstronnym reportażu, kiedy mamy doczynienia z rozbudowanym felietonem.
Jeśli odsuniemy na bok wspomniane powyżej kwestie, to znajdziemy tu wiele ciekawych informacji, dlatego mimo wszystko warto nieco się pomęczyć.

Przyznam się, że książkę tę oceniam z trudem. Długo zastanawiam się czy wystawić jej ocenę
5 czy 6.
Ogromnym plusem tej pozycji jest ilość źródeł i powołań, do których autka się odwołuje. Widać, że reportaż ten kosztował ją wiele pracy i większość informacji można uznać za w pełni wiarygodne, nawet jeśli nie są one przedstawione w najlepszy sposób.
Niestety, największą...

Atom jest zły, bardzo zły. Jak nie wierzysz to musisz przeczytać Plutopię, książkę pisaną właśnie pod taką tezę.

Mamy tutaj masę źródeł ale sposób pisania powoduje, że kilkanaście stron przeczytanych za jednym podejściem to było dla mnie za dużo więc lektura zajęła mi kilka tygodni. Ekstremalne szczególarstwo i chęć łączenia w ostatniej części książki w jednym zdaniu omówionych sytuacji z Oziorska i Richland z Fukushimą i Czarnobylem męczyły. Pojawiający się rozmówcy zupełnie nie przekonują. Bardzo cenne są natomiast informacje o początkach Oziorska i Richland ale mam wrażenie, że można było to przedstawić bardziej przystępnie.

Atom jest zły, bardzo zły. Jak nie wierzysz to musisz przeczytać Plutopię, książkę pisaną właśnie pod taką tezę.

Mamy tutaj masę źródeł ale sposób pisania powoduje, że kilkanaście stron przeczytanych za jednym podejściem to było dla mnie za dużo więc lektura zajęła mi kilka tygodni. Ekstremalne szczególarstwo i chęć łączenia w ostatniej części książki w jednym zdaniu...

Książka jest bardzo nierówna.
Najbardziej uderzającymi kwestiami są:
1. Nieustanne leseferyczne bredzenia autorki. Serwowanie pięknych cytatów o wolności wyprodukowanych przez Hayeka - wspierającego morderców i dyktatorów, można zbyć z zimnym uśmiechem, ale nieustannego utyskiwania na "pieniądze podatników" po chwili zaczynają drażnić, ponieważ nic nie wnoszą do tematu a przedłużają i tak już mocno porozciąganą w wielu miejscach książkę. Autorka ewidentnie nie chce przyjąć do akceptacji faktu, że w przypadku amerykańskiej plutopii realizowanej przez firmy sektora prywatnego, zabrakło państwowo-społecznego nadzoru a zatruwanie środowiska nie jest bynajmniej domeną jedynie projektów rządowych. Dodatkowo śmieszne jest podkreślanie faktu, że ludzie żyjący w ośrodkach atomowych chcieli dobrego życia, lepszego od innych - jakby nie było to wpisane w kwintesencję amerykańskiego kapitalizmu i nie było również realizowane w ramach systemu prywatnego, gdzie wzrost bogactwa jednych często wynika z wykorzystania słabszej pozycji innych. Autorka również podchodzi w wielu momentach do samych stosunków społecznych byłego ZSRR protekcjonalnie - zjawiska w USA opisywane jako społeczne dbanie o wspólny dobrobyt, gdy na moment pojawiają się w Związku Radzieckim nie są opisane inaczej niż autorytarne wtrącanie wtrącanie się innych ludzi w czyjeś życie. W USA wewnętrzna kontrola społeczeństwo pilnuje człowieka dla jego dobra, a w ZSRR dla jego niedobra, czego tu nie rozumieć (przy czym na obrone autorki należy wspomnieć, że nie zaprzecza ostracyzmowi społecznemu jakiemu zostali poddani miejscowi informatorzy w Richland).
2. Spiskowy ton, który wkrada się mniej więcej w połowie reportażu. Jakby przeanalizować książkę, jest tam stosunkowo niewiele twardych danych, przytaczane są zupełnie zbędne nic nie wnoszące wydarzenia, wypowiedzi oraz osoby (z drugiej strony ma to jednak plus w postaci oddania głosu bohaterom ponurego dramatu plutonowego),pre zez co reportaż się wlecze i usypia czujność. Sama końcówka z szybko dopisanymi elementami nt Fukushimy bez opisu dosłownie żadnych szczegółów wydarzeń czy zaniedbań, opis lobbowania biznesu nuklearnego przeciwko elektrowniom węglowym (biedny biznes węglowy i wydobywczy, gdyby mogliby się jakoś obronić przed tymi zarzutami z globalnymi wartościami rynkowymi przekraczającymi 50-krotność wartości biznesu nuklearnego.),bez wskazania czy zarzuty przeciwko tym wytwórcom były uzasadnione (szok - były). Autorka w ten sposób wykazuje się na sam koniec książki antynuklearną obsesją, co w moim przypadku doprowadziło do zapalenia się czerwonej lampki co do szczegółów w książce, które ze względu na rozmiar trudniej zweryfikować.

Niezależnie od tego należy podkreślić, że Autorka wykazała ogrom pracy przy opisie niegospodarności, zaniedbań, uchybień, pośpiechu programu plutonowego. Mimo pewnych zabarwień dobrym rozwiązaniem było przedstawienie obu osrodków i stopnia bylejakości i absurdów, które nimi rządziły oraz ponurych konsekwencji, które to przyniosło. Niewątpliwie, mroczniejsza część historii dotyczy ZSRR ze względu na zbrodniczy ustrój tam panujący, ale amerykańskie historie jak np. Greenrun (o którym nie słyszałem wcześniej) również są wstrząsające.

Książka jest bardzo nierówna.
Najbardziej uderzającymi kwestiami są:
1. Nieustanne leseferyczne bredzenia autorki. Serwowanie pięknych cytatów o wolności wyprodukowanych przez Hayeka - wspierającego morderców i dyktatorów, można zbyć z zimnym uśmiechem, ale nieustannego utyskiwania na "pieniądze podatników" po chwili zaczynają drażnić, ponieważ nic nie wnoszą do tematu a...

Oziorsk i Richland to dwa miasta w których produkowano pluton. Jedno z nich powstało w Związku Radzieckim, drugie w Stanach Zjednoczonych. Teoretycznie dużo powinno je dzielić, ale jak się okazało wiele je też łączy. Autorka przeprowadziła bogatą kwerendę archiwalną plus odwiedziła okolice opisywanych przez siebie miejsc. Mimo, że temat powinien być bardzo interesujący, to Brown momentami wypada po prostu przeciętnie. Ta książka jest cholernie nierówna. Wiadomo, że jest tu sporo szczegółów, mrocznych i dramatycznych historii (zwłaszcza w Związku Radzieckim),gdzie człowiek łapie się za głowę - przesiedlenia, robotnicy przymusowi, katastrofy, no i to są te lepsze fragmenty, ale to wszystko jest podlane takim ciężkostrawnym sosem. Czasem tę pozycję czyta się jak podręcznik do fizyki, czasem jesteśmy zalewani informacjami o urbanistyce, do tego rozmówcy Kate Brown w jej książce wypadają dosyć blado, jak osoby które nie mają nic ciekawego do powiedzenia (swoją drogą rozmowa z facetem, który poszedł narąbać się z sąsiadem to majstersztyk, zacząłem się zastanawiać czy z autorką nie jest coś nie tak). Znałem już twórczość autorki z książki o Czarnobyle, więc spodziewałem się antynuklearnego wydźwięku i ta pozycja faktycznie taka jest, natomiast warto zaznajomić się z błędami jakie popełniały kraje tworzące plutopię.

Oziorsk i Richland to dwa miasta w których produkowano pluton. Jedno z nich powstało w Związku Radzieckim, drugie w Stanach Zjednoczonych. Teoretycznie dużo powinno je dzielić, ale jak się okazało wiele je też łączy. Autorka przeprowadziła bogatą kwerendę archiwalną plus odwiedziła okolice opisywanych przez siebie miejsc. Mimo, że temat powinien być bardzo interesujący, to...