Depesze
Nominacja w plebiscycie 2016
Wydawnictwo:
Karakter
literatura faktu
- Tytuł oryginału:
- Dispatches
- Data wydania:
- 2016-11-09
- Data 1. wyd. pol.:
- 2016-11-09
- Liczba stron:
- 280
- Język:
- polski
- ISBN:
- 9788365271280
- Tłumacz:
- Krzysztof Majer
- Wydawnictwo:
- Karakter
- Tagi:
- depresja literatura faktu okrucieństwo przemoc reportaż USA strach trauma Wietnam wojna wietnamska żołnierz
- Tytuł oryginału:
- Dispatches
- Kategoria:
- literatura faktu
- Data wydania:
- 2016-11-09
- Liczba stron:
- 280
- Język:
- polski
- ISBN:
- 9788365271280
- Tłumacz:
- Krzysztof Majer
- Tagi:
- depresja literatura faktu okrucieństwo przemoc reportaż USA strach trauma Wietnam wojna wietnamska żołnierz
- Inne
Arcydzieło reportażu wojennego napisane przez współtwórcę filmu Czas Apokalipsy. Nikt nie pokazał wojny w Wietnamie (i wojny w ogóle) tak jak on. Michael Herr przez dwa lata (1967–1969) pracował jako korespondent pisma „Esquire”. Towarzyszył żołnierzom na froncie, był świadkiem ich wojennego delirium. Po powrocie napisał Depesze – swoją jedyną, uważaną za majstersztyk, książkę. W literacko olśniewający sposób przedstawił w niej to, co zobaczył w Wietnamie: obłęd, szał zabijania, tłumiony narkotykami strach, roztrzaskaną ludzką psychikę. Tekst – pełen hipnotycznych wizji, poetyckich metafor i żołnierskiego slangu – oddając stan surrealnego upojenia wojną, jest równocześnie jej sugestywnym oskarżeniem. Niektóre z postaci sportretowanych w Depeszach stały się pierwowzorami bohaterów filmu Coppoli Czas Apokalipsy, którego Herr był współscenarzystą.
Reportaż, opublikowany w Stanach Zjednoczonych w 1977 roku, szybko stał się klasykiem gatunku. Po polsku ukazuje się po raz pierwszy.
Porównaj ceny
W naszej porównywarce znajdziesz książki, audiobooki i e-booki, ze wszystkich najpopularniejszych księgarni internetowych i stacjonarnych, zawsze w najlepszej cenie. Wszystkie pozycje zawierają aktualne ceny sprzedaży. Nasze księgarnie partnerskie oferują wygodne formy dostawy takie jak: dostawę do paczkomatu, przesyłkę kurierską lub odebranie przesyłki w wybranym punkcie odbioru. Darmowa dostawa jest możliwa po przekroczeniu odpowiedniej kwoty za zamówienie lub dla stałych klientów i beneficjentów usług premium zgodnie z regulaminem wybranej księgarni.
Za zamówienie u naszych partnerów zapłacisz w najwygodniejszej dla Ciebie formie:
• online
• przelewem
• kartą płatniczą
• Blikiem
• podczas odbioru
W zależności od wybranej księgarni możliwa jest także wysyłka za granicę. Ceny widoczne na liście uwzględniają rabaty i promocje dotyczące danego tytułu, dzięki czemu zawsze możesz szybko porównać najkorzystniejszą ofertę.
Polecane księgarnie
Pozostałe księgarnie
Informacja
Książki autora
Podobne książki
Recenzje oficjalnych recenzentów
Delirium
Klasyka reportażu, apoteoza surrealizmu wojennego i dzieło życia Michaela Herra w jednym. Pierwsze polskie wydanie pojawia się po blisko 40. latach od ukazania się oryginału (1977). Czytelników powinna ucieszyć wysoka jakość wydania i bardzo dobry przekład autorstwa Krzysztofa Majera. Nieco mniej cieszy fakt, że pomimo upływu lat, tematyka reportażu jest wciąż boleśnie świeża.
Ze wszystkich chatek dookoła wybiegły dzieci. Było ich parędziesiąt, całą chmarą rzuciły się do miejsca, które sobie upatrzyliśmy, a pilot się śmiał: Wietnam, człowieku. Najpierw napalm, potem nakarm.*
„Depesze” (ang. Dispatches) nie są, jak może sugerować tytuł, typowymi zapiskami ze strefy wojennej. Herr – przedstawiciel tzw. Nowego Dziennikarstwa** – pisze wykorzystując techniki typowe raczej dla powieści wojennej niż dla klasycznego reportażu. Trudno jednoznacznie zdefiniować już samą formę zapisków (tłumacz sugeruje określenie ich mianem: „tekstu hybrydowego”***). Wietnamskie opowieści, zbudowane według subiektywnego klucza to zbitki wspomnień, opisów, scenek rodzajowych, potocznych dialogów, ale i rozbudowanych, czasem niemalże poetyckich metafor. „Depesze” nie są zatem chronologiczną relacją z działań wojennych na wietnamskim froncie, ale kroniką przeżyć, wizji i wspomnień.
Byłem nakręcony, podekscytowany, sypiałem po trzy godziny na dobę. Kumpel z „Timesa” powiedział mi, że najbardziej przeszkadzają mu nawet nie same koszmary, tylko odruch, żeby je zaraz po przebudzeniu zapisać i przesłać agencji.
„Depesze” jak rzadko który tekst dają głęboki wgląd w zawód reportera wojennego. I mowa tu nie o tajemnicach samego zawodu, ale o przeżyciach towarzyszących relacjonowaniu działań wojennych. Herr jest reporterem „totalnym”. Chcąc być autentycznym, decyduje się na dzielenie losu swoich bohaterów – młodych, amerykańskich żołnierzy wrzuconych w wir „egzotycznej” wojny. I taka jest perspektywa jego tekstów. Nie ma tu grzecznego, wygładzonego obiektywizmu. Na pierwszy plan wysuwa się szorstkość, brutalizm, namacalność przeżyć, dosadny język i cała gama emocji, oddających zderzenie ludzkiej psychiki z wojenną traumą:
„Skąd jesteście, synu?” „Z Macon, w Georgii, panie generale”. „Świetnie. Poczta dochodzi? Ciepłe posiłki macie?” „Tak jest, panie generale”. „To świetnie, a wy, synu, skąd jesteście?” „Ja? Nie wiem, Jezu, nie wiem, nie wiem!” „To świetnie, a wy, synu, skąd jesteście?”
Bohaterowie zapisków to grono dziwaków i oryginałów, połączonych wymuszonym lub – co widać szczególnie na przykładzie braci dziennikarskiej – dobrowolnie nabytym uzależnieniem od adrenaliny. Herra nie interesują wielkie nazwiska czy stopnie wojskowe. Kryterium doboru zdaje się być raczej ekscentryczność postaci. A ta jest najczęściej skutkiem ubocznym długotrwałego funkcjonowania w nieludzkich warunkach. Relacja z generalskiego przemówienia musi zatem oddać miejsce historii szeregowego, który pod wpływem stresu pourazowego maniakalnie boi się powrotu do domu. Patrząc z perspektywy psychologicznej, „Depesze” można odczytać jako zbiorowe studium przypadku – opis postępującego szaleństwa, wywołanego przez stres i nieustanne poczucie zagrożenia:
Chodziło o oczy: napięte, wypalone albo zwyczajnie puste spojrzenie, nie było żadnego związku między nimi a resztą mimiki, i przez to wszyscy tam wyglądali na potwornie zmęczonych albo chwilowo niepoczytalnych (i bardzo starych…).
Subiektywna wybiórczość towarzyszy także opisowi amerykańskich działań wojennych. Nie mam pewności, czy po lekturze „Depeszy” czytelnik będzie mógł przywołać nazwy wietnamskich miast, objętych najcięższymi walkami. Będzie mógł za to odtworzyć klaustrofobiczną atmosferę okopów i surrealistyczne poczucie absurdu, które towarzyszyło świadkom tych wydarzeń (co zostało perfekcyjnie wykorzystane chociażby w klasykach filmowych Coppoli i Kubricka).
Dziś mamy już pewność, że oddanie tej atmosfery wymagało niezwykłego talentu literackiego, rzadkiego dziennikarskiego instynktu i solidnej, humanitarnej wrażliwości. Dla miłośników reportażu, militariów i historii współczesnej – pozycja obowiązkowa.
Katarzyna Pryga
* wszystkie cytaty pochodzą z recenzowanego tekstu
** Nowe Dziennikarstwo (ang. New Journalism) – styl dziennikarski, łączący użycie technik literackich i subiektywnego podejścia reportera wobec opisywanych zdarzeń
*** Polecam gorąco rozpoczęcie lektury od zapoznania się z wyjaśnieniami, dotyczącymi wieloznaczności tytułu (Krzysztof Majer, O tytule)
11 Popieram
Link do recenzji
118
7
19
Oceny
Dyskusje
Książka na półkach
- 1 087
- 665
- 237
- 39
- 28
- 26
- 18
- 16
- 13
- 13
Wypożycz z biblioteki
Cytaty
dopiero wojna mnie tego nauczyła - że jesteś tak samo odpowiedzialny za to, na co patrzysz, jak za to co robisz.
Zobacz więcejW obozie sił specjalnych w Me Phuc Tay widziałem znak, na którym było napisane: Jeśli zabijasz dla pieniędzy, jesteś najemnikiem. Jeśli zabijasz dla przyjemności, jesteś sadystą. Jeśli zabij...
Rozwiń
Zobacz więcej
Moje serce przypominało jedną z tych małych papierowych pastylek, jakie robią w Chinach, wrzucasz taką do wody, a ona się otwiera i wyrasta z niej tygrys albo kwiat, albo pagoda. Z mojej wyr...
Rozwiń
Zobacz więcej
Opinie [88]
Książka porażająca, a język użyty w niej wrażliwych zabije. Rozumiem, że do nadania jej autentyczności trzeba było użyć tych wszystkich wulgaryzmów, ale sądzę, że i bez tego treść przenosi nas w straszny czas. Śmierć jest tu codziennością, a trauma, którą żołnierze z Wietnamu przywiozą do domu będzie gorsza od śmierci.
Pokaż mimo toNiesamowity reportaż.
Pokaż mimo toJeden z lepszych reportaży jakie miałem okazje przeczytać. Bez wątpienia. Autor dobrze oddał klimat wojny w Wietnamie oczywiście z perspektywy amerykańskiej. Oczami wyobrazni było się na miejscu w dżungli i bazach wojskowych. Przekaz raczej anty wojenny ale bez przesadnego pacyfizmu.
Pokaż mimo toOjej, ale to jest dobre. Nie porównywałem wersji polskiej z oryginałem, ale polski przekład sam w sobie czyta się doskonale, w czym zasługa panów Majera i Szpaka.Jako tłumacz bardzo doceniam płynność tekstu, świetne oddanie mowy potocznej czy tak ważnych dla tego dzieła wulgaryzmów.
więcejWiem, że nie jest to reportaż, bo Herr dodał tu sporo rzeczy, które powstały w jego...
Początek był dość ciężki, gdyż nie mamy tutaj prostego opisu wojny i czystych relacji, a bardziej wrażenia reportera z pobytu w Wietnamie. Z czasem jednak styl narracji pokazuje swoją siłę udanie obrazując styczność reportera z żołnierzami różnych szczebli, ze szczególnym uwzględnieniem tych najzwyklejszych oraz innymi osobami relacjonującymi przebieg walk, a przez to...
więcejTo pozycja dla osób, które szukają relacji z wojennych doświadczeń, a nie rzetelnego reportażu. Bardzo męska narracja.
Pokaż mimo toW mojej ocenie sposób prowadzenia narracji był chaotyczny, przypadkowy, "bez pomysłu". To sprawiło, że nie potrafiłem się książkę wciągnąć. Nie miałem ciekawości sięgania po kolejną stronę tekstu. A może zawiodło tłumaczenie? Niemniej, nie dokończyłem tej pozycji.
Pokaż mimo toUczciwie napisane: autor pokazuje piekło wojny, ale też swoją nią fascynację. Mnie to przekonuje.
więcejNiezwykle plastyczny język, chwilami przechodzi w coś ala strumień świadomości lub narrację pod wpływem środków zmieniających świadomość, o których w książce jest dużo
Podobało mi się, że wiele razy autor przytacza jakaś scenkę, drobne wydarzenie i nie próbuje jej po swojemu...
Straszne oblicze wojny. Herr pokazuje ją nie taką, jaką znamy z gazet, filmów itp. Nawet nie taką ze sprawozdań dowódców. Pokazuje wojnę z perspektywy zwykłego żołnierza, szeregowca, jego strachu, woli przeżycia, marzeń, oczekiwań. Pokazuje, co wojna robi ze "zwykłego chłopca z Arizony", jak wyzwala najgorsze instynkty, niszczy osobowość, niszczy człowieka, czyniąc z niego...
więcejZ okładki książki spogląda na czytelnika młody żołnierz, który na kasku ma napisane „War is hell”. I okładka ta jest kwintesencją książki – wojna to piekło, które pochłania młode istnienia i niszczy psychikę. Jednak są ludzie, którzy odnajdują się w tych warunkach, nawet jadą w niebezpieczne rejony z własnej woli.
więcejAutor, dziennikarz, który obserwował konflikt w Wietnamie z...