Wielki przypływ

Przejmująca. Poetyckie obrazy, przerażająca rzeczywistość.

Przejmująca. Poetyckie obrazy, przerażająca rzeczywistość.

Pokaż mimo to

wrażliwość autora przebija z każdej strony. minimalistyczna, skromna książka, która zostawia z ogromną ilością przemyśleń i poruszeń.

wrażliwość autora przebija z każdej strony. minimalistyczna, skromna książka, która zostawia z ogromną ilością przemyśleń i poruszeń.

Pokaż mimo to

Autor wygrywa stylem i wrażliwością. Początkowo minimalizm książki działa, jednak im bliżej końca, tym łatwiej odnieść wrażenie, że minimalizm nie jest tu do końca wyborem artystycznym, lecz koniecznością. Jakby autorowi w połowie książki zabrakło paliwa i treści, by dowieźć dzieło skończone. Wciąż jest bardzo dobrze, bo empatia, spostrzegawczość i mistrzowski warsztat (fakty wymieszane z poetycką frazą), ale mogła być z tego prawdziwa perła literacka, a skończyło się na bursztynie,

Autor wygrywa stylem i wrażliwością. Początkowo minimalizm książki działa, jednak im bliżej końca, tym łatwiej odnieść wrażenie, że minimalizm nie jest tu do końca wyborem artystycznym, lecz koniecznością. Jakby autorowi w połowie książki zabrakło paliwa i treści, by dowieźć dzieło skończone. Wciąż jest bardzo dobrze, bo empatia, spostrzegawczość i mistrzowski warsztat...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Mikołajewski jest dla mnie mistrzem, jego wrażliwość w podejściu do Włoch nie ma sobie równych. Potrafi z subtelnością pisać o dramatach, wie, co przemilczeć, wie, kiedy nie udawać eksperta. Uwielbiam wszystkie jego osobiste obserwacje. Nie wspominając o stylu, który jest równocześnie powściągliwy i tworzy piękne obrazy. Według mnie perełka i must-read dla wielbicieli Włoch.

Mikołajewski jest dla mnie mistrzem, jego wrażliwość w podejściu do Włoch nie ma sobie równych. Potrafi z subtelnością pisać o dramatach, wie, co przemilczeć, wie, kiedy nie udawać eksperta. Uwielbiam wszystkie jego osobiste obserwacje. Nie wspominając o stylu, który jest równocześnie powściągliwy i tworzy piękne obrazy. Według mnie perełka i must-read dla wielbicieli Włoch.

Pokaż mimo to

Wielkie rozczarowanie. Z tej książki powstałby jeden bardzo dobry reportaż. Niestety nie ma tu materiału na książkę. Odnosi się wrażenie, że autor spędził na wyspie tydzień, wyjechał i napisał.

Wielkie rozczarowanie. Z tej książki powstałby jeden bardzo dobry reportaż. Niestety nie ma tu materiału na książkę. Odnosi się wrażenie, że autor spędził na wyspie tydzień, wyjechał i napisał.

Pokaż mimo to

7,5

7,5

Pokaż mimo to

O Lampedusie, która zmaga się z problem uchodźców, ale i samych mieszkańcach tej malutkiej wyspy, którzy starają się zachować człowieczeństwo, tam, gdzie jest go już niewiele. Mikolajewski, pomimo, że porusza tak trudny i kontrowersyjny temat, robi to w sposób stonowany, nieco poetycki, ale jednak wstrząsający. Polecam.

O Lampedusie, która zmaga się z problem uchodźców, ale i samych mieszkańcach tej malutkiej wyspy, którzy starają się zachować człowieczeństwo, tam, gdzie jest go już niewiele. Mikolajewski, pomimo, że porusza tak trudny i kontrowersyjny temat, robi to w sposób stonowany, nieco poetycki, ale jednak wstrząsający. Polecam.

Pokaż mimo to

mogło być lepiej.

mogło być lepiej.

Pokaż mimo to

Przypływ wielkich serc

Lampedusa jest małą wyspą, turystycznym centrum z najpiękniejszą plażą świata – to jeden punkt widzenia. Drugi to taki, że najpiękniejsza plaża może być nie tylko wymarzonym miejscem odpoczynku, ale również (złamaną?) obietnicą zupełnie nowego świata – i właśnie tak patrzą na nią bohaterowie "Wielkiego przypływu". Zacznijmy więc jeszcze raz: Lampedusa to mała wyspa z rajską plażą, na którą oprócz turystów przybywa bardzo wielu imigrantów – nie tylko żywych. Już tylko to zdanie wystarczy, by ukazać przedziwny paradoks tego miejsca. Lampedusańczycy utrzymują się przede wszystkim z turystyki, a jednak duża część z nich nie zastanawia się długo, czy pomagać przybyłym i w jaki sposób robić to najlepiej, to przychodzi naturalnie: bezwarunkowy odruch serca. Znacznie dłużej rozmyślają, gdzie na małej wyspie pochować wielu zmarłych. Europejska przygoda uchodźców nie ma nic wspólnego z wakacjami i zaczyna się od końca – od śmierci. Ich wyprawy sprawiają, że to małe miasto urasta do rangi wielkiego symbolu. Na pytanie, co ten symbol oznacza, odpowiedzieć próbuje Jarosław Mikołajewski.

Kiedy dysponuje się znajomością biografii autora, można go śmiało nazwać ekspertem od kwestii włoskich. Jest wytrawnym tłumaczem, wykładał italianistykę na UW i przez sześć lat był dyrektorem Instytutu Polskiego w Rzymie. Mimo to zgodnie z teorią reportażu ponowoczesnego ukrywa swoją wiedzę specjalistyczną. Opisuje swój pobyt na Lampedusie nie po to, by popisywać się elokwencją, ale by pokazać proces dowiadywania się – pokazuje, że nawet jeśli wie się dużo, to nie wie się wszystkiego. I jeśli wierzyć w prawdziwość myśli Ryszarda Kapuścińskiego, któremu zadedykował "Wielki przypływ", „Człowiek, który przestaje się dziwić, jest wydrążony, ma wypalone serce”, już na początku lektury można zauważyć, że z sercem Mikołajewskiego wszystko jest w porządku.

Reporter dzieli się z czytelnikiem swoimi przemyśleniami, można więc pokusić się o nazwanie go członkiem, bohaterem zdarzeń. Nic więc dziwnego, że będąc w centrum wydarzeń, nie jest obiektywny – wyraźne opowiada się po jednej stronie konfliktu uchodźczego. Każda sytuacja, każdy napotkany albo choćby wspomniany człowiek jest dla dziennikarza oddzielną historią, nieodłącznym składnikiem mikrokosmosu, w którym się znajduje. Każda sytuacja i każdy człowiek znaczą dla niego tyle samo – wszystko. Daje się odczuć, że tutaj każdy jeden element jest absolutnie konieczny do tego, żeby dać najpełniejszy obraz świata widzianego oczami Mikołajewskiego. Kiedy dołożymy do tego empatię, której przecież nie sposób uniknąć, kiedy jest się w sercu spraw życia i śmierci, mamy książkę wpływającą na czytelnika, dotykającą go do żywego i stawiającą znak z napisem: tędy nie przejdziesz obojętnie. Wydaje się, że autor postawił sobie za cel (na)uczenia czytelnika patrzenia na dramat bez znieczulenia. Przejmujące opisy dawkuje co prawda bez pośpiechu i w ilościach niedużych – wystarczających, żeby serce zabiło trochę mocniej i żeby przypomnieć sobie, że należy używać go dla wszystkich, a nie tylko dla niektórych. „Kiedy myślimy o przybyszach mających inny kolor skóry, inną religię i obyczaje, którzy do naszych problemów dorzucają własne, a przy tym wyrywają nas ze świętego spokoju, łatwo jest myśleć o nich z nieprzyjaźnią. A kiedy widzisz tonącą matkę z dzieckiem na rękach, nie masz w sobie miejsca na rasizm. Stajesz się nimi. Współczujesz, czyli czujesz tak samo jak oni. Ratujesz ich jak własną rodzinę” – proboszcz Lampedusy sedno problemu definiuje bardzo dobrze: przytaczając główny obok strachu powód niechęci do pomocy potrzebującym. Zdaje się sugerować, że miejscem ograniczeń jest jedynie umysł, bowiem w prawdziwym życiu kiedy dzieje się komuś krzywda, zwyciężają nie uprzedzenia, ale ludzki odruch ratowania życia drugiego człowieka.

Człowiekiem, którego postawą Mikołajewski chce zainspirować czytelnika, jest również Pietro Bartolo, lekarz. Kiedy obcuje się z czymś na co dzień, łatwo się do tego przyzwyczaić, uznać za naturalną kolej rzeczy, nie przejmować się, nie starać. „Lekarz żywych i martwych”, mimo że przyjmowaniem uchodźców zajmuje się od lat, ciągle nie pozostaje obojętny na cierpienie i śmierć drugiej osoby. Jego pacjenci nie są „przypadkami”, tylko ludźmi. Życie każdego z nich jest jednakowo ważne, dlatego jeśli trzeba, bez wahania poświęca prywatny czas na służbę wyławianym z morza. „Bo kiedy mówię, wszystko mnie boli. Do żywego. I jeśli zgodziłem się na rozmowę, to po to, żeby do kogoś te słowa dotarły. Inaczej szkoda naszego czasu. (…) Bo zazwyczaj jest tak, że ludzie słyszą o cierpieniu, o podróży przez morze, o dziesiątkach czy setkach ofiar, może nawet się wzruszają, lecz ich wyobraźnia za tym nie nadąża. Za migawką obejrzaną w wiadomościach nie idzie przeżyciem które jątrzy, nie daje spokoju, nie pozwala spać. I wtedy nic się nie zmienia. A musi się zmienić, bo to niepojęte, że to wszystko dzieje się w XXI wieku. W dodatku tutaj, w sąsiedztwie, nie na antypodach. Europa naprawdę nie jest w stanie rozwiązać tego problemu? Naprawdę?!”. Mocno przeżywa każdy transport uchodźców i nie może pogodzić się z tym, że ludzie na wyższych szczeblach nie starają się ukrócić cierpienia imigrantów.

"Wielki przypływ" jest hybrydą gatunkową – znajdziemy tu fragmenty klasycznego reportażu podróżniczego, często osadzone w aktualnym dyskursie, jak również urywki eseistyczne godne skrupulatnego kolekcjonera historii, którym jawi się Mikołajewski. Jakby tego było mało, również miłośnicy wierszy znajdą coś dla siebie nie tylko w opisach pełnych poet zmów, lecz także w regularnym poemacie kończącym utwór. Utwór jednak nie jest zwykłym reportażem, „sztuką dla sztuki”, nieźle napisanym tekstem, ale swego rodzaju albumem. Dziennikarz przedstawił kolekcję postaci – o jednych pisał więcej, o drugich mniej, o jednych lepiej, o drugich gorzej – i wskazuje nie bezpośrednio, ale dosyć czytelnie, które postawy są według niego godne naśladowania. Swoje zdanie pokazuje nie nachalnie, ale nieco podstępnie: odmalowuje zatrważające obrazy, cierpiących i współcierpiących ludzi, a później pozwala czytelnikowi samemu wybrać właściwy sposób interpretacji, sugerując przy tym, że ten, kto nie zechce wyciągnąć pomocnej dłoni, nie ma w sobie za dużo z człowieka.

Myślę, że nikt, kto przeczytał "Wielki przypływ" albo z innych źródeł wie, co dzieje się na wyspie, nie ma wątpliwości, że Lampedusa to miejsce niezwykle ważne. Na mapie świata jest zupełnie niewidoczna, na mapie Europy również widać ją tylko po zwiększeniu skali. Ta mała miejscowość stała się bolącym odciskiem, drzwiami, których nikt nie chce otworzyć, pytaniem, na które nie ma dobrej odpowiedzi, piętnem, które naznaczyło całą Europę i symbolem, którego nie da się przeoczyć. Co jednak symbolizuje Lampedusa? Tragedię i śmierć? Ramiona otwarte czy szczelnie zamknięte? Ludzi o wielkich sercach czy ludzi bez miejsca na ziemi? Na to pytanie Mikołajewskiemu nie udało się odpowiedzieć, ale uczciwie patrząc – kto dzisiaj mógłby tego dokonać? Na razie chyba rana jest jeszcze zbyt świeża. Na razie jeszcze los uchodźców zamiata się pod dywan. Na razie jeszcze ciągle się wierzy, że jeszcze wszystko będzie dobrze – na Lampedusie też.

Przypływ wielkich serc

Lampedusa jest małą wyspą, turystycznym centrum z najpiękniejszą plażą świata – to jeden punkt widzenia. Drugi to taki, że najpiękniejsza plaża może być nie tylko wymarzonym miejscem odpoczynku, ale również (złamaną?) obietnicą zupełnie nowego świata – i właśnie tak patrzą na nią bohaterowie "Wielkiego przypływu". Zacznijmy więc jeszcze raz:...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Współczesny imigrant nie ma lekko biorąc pod uwagę fakt jaki jego wizerunek utrwalił się w świadomości wielu ludzi. W opinii wielu (wśród wielu moich znajomych także) istnieje krzywdzący stereotyp osoby, która z całą rodziną ładuje się do danego kraju, domaga się mieszkania, bogatego pakietu socjalnego, miga się od pracy a do tego dokonuje gwałtów, rozbojów i detonuje bomby na gęsto zaludnionych skwerach. Ogół cierpi za szczegół. Prawda jest dużo bardziej złożona a tak niesłusznie spłycona i sprowadzona do problemu, którego niektórzy na siłę nie widzą a inni z premedytacją zamiatają pod dywan.

W takiej sytuacji znalazła się Lempedusa. Maleńka włoska wioska. Problemem tej wyspy nie tyle są imigranci a sam fakt, że Lampedusa jest pierwszym europejskim miejscem w drodze uchodźców migrujących z Afryki do Europy. Uciekinierów, którzy porzucają piekło wojny, prześladowań, skrajnej nędzy i głodowej śmierci. Ludzi, którzy w Europie widzą ratunek i wybawienie, którego nierzadko nie otrzymują, jeśli rzecz jasna przeżyją morderczą podróż. Wielu nie dociera żywych, jeszcze więcej w dramatycznie złym stanie. Lampedusa, będąca jako pierwsza na linii ich wędrówki, zmaga się z problemem martwych ciał wyrzucanych na brzeg, z problemem ledwo żywych ludzi w niemiłosiernie zatłoczonych kutrach i statkach, których Lampedusańczycy starają się uratować, wyleczyć, „postawić na nogi” przed ich dalszą wędrówką ku wymarzonej i wyśnionej Europie.

W książce pada wiele gorzkich wniosków i pytań pełnych goryczy. Zadają je mieszkańcy tej wyspy, oglądający tę nieustającą gehennę od wielu lat. Pytają o realizację płonnych deklaracji pomocy, które – skąpo bo skąpo – ale gwarantowali im politycy. Pytają gdzie jest w tym momencie Unia Europejska, która przecież tak niedawno otrzymała Pokojową Nagrodę Nobla? Pytają wreszcie jak wiele jeszcze ludzi zginie i co takiego jeszcze musiałoby się wydarzyć, żeby ktoś zareagował czynnie zamiast składać obietnice bez pokrycia?

Lampedusa – mała, sielska, spokojna wysepka, posiadająca jedną z najpiękniejszych plaż świata (w 2013 roku tamtejsza Wsypa Królików zwyciężyła w kategorii najpiękniejszych plaż na świecie) która mogłaby być naprawdę pięknym, urokliwym miejscem. Przysłowiowym rajem na ziemi. Jest zupełnie inaczej. Jeden z bohaterów reportażu mówi – „Od dwudziestu lat o Lampedusie mówi się na całym świecie jako o miejscu cierpienia, a dziennikarze przyjeżdżają tu tylko po to, by opisywać śmierć. (…) Stereotyp Lampedusy jaki się wytworzył nie jest przecież realny. Kiedy w obecności ludzi, którzy nigdy nie byli na wyspie rzucisz hasło ‘Lampedusa’, powiedzą, że kojarzy im się z trupami na plaży.”

Książka krótka a naprawdę pełna emocji. Szczerze polecam.

Współczesny imigrant nie ma lekko biorąc pod uwagę fakt jaki jego wizerunek utrwalił się w świadomości wielu ludzi. W opinii wielu (wśród wielu moich znajomych także) istnieje krzywdzący stereotyp osoby, która z całą rodziną ładuje się do danego kraju, domaga się mieszkania, bogatego pakietu socjalnego, miga się od pracy a do tego dokonuje gwałtów, rozbojów i detonuje...

więcej

mniej

Pokaż mimo to