Fabryka Absolutu

Styl pisania bardzo przypomina Pratchetta (czyli to Pratchett musiał się inspirować). Autor bardzo inteligentnie, cynicznie i ironiczne przedstawia swoje spostrzeżenia na temat społeczeństwa, ekonomii i religii. Obrywa się bez wyjątku wszystkim. Niestety, w przeciwieństwie do Pratchetta, Karel Capek nie zdecydował się zamknąć tego wszystkiego fabularną klamrą. Początek fabularyzowany owszem jest, ale późniejszy rozdziały to tak jakby relacja z wydarzeń, które mają miejsce po wprowadzeniu pewnego wynalazku.
Rozdziały te są bardzo chaotyczne i luźno powiązane, więc lektura nie wciąga. Wymagana jest też znajomość politycznych realiów dwudziestolecia międzywojennego, ówczesnej mentalności, a także znajomość terminów związanych z religią i wiarą. Na kilku stronach potrafi nawiązań do kilkudziesięciu zakonów, sekt, wyznań, wiar, bóstw czy innych czynności związanych z jakimiś obrządkami.
Wbrew temu co piszą poniżej nie jest to aktualne. Owszem, aktualny jest przekaz dotyczący ludzkiej mentalności, ale nie sposób w jaki to zrobiono, bo nawiązania piją do wydarzeń i realiów, o których nie mamy dziś pojęcia.
Czytanie dziś tej pozycji to tak jak dać do obejrzenia współczesnemu nastolatkowi "Misia" Barei i oczekiwać, że zrozumie wszystkie niuanse i wyciągnie jakiś wnioski na temat ustroju słusznie minionego.

Mimo kapitalnego pomysłu raczej nie polecam. Lepiej by sprawdziło się to w krótszej, fabularyzowanej formie.

Styl pisania bardzo przypomina Pratchetta (czyli to Pratchett musiał się inspirować). Autor bardzo inteligentnie, cynicznie i ironiczne przedstawia swoje spostrzeżenia na temat społeczeństwa, ekonomii i religii. Obrywa się bez wyjątku wszystkim. Niestety, w przeciwieństwie do Pratchetta, Karel Capek nie zdecydował się zamknąć tego wszystkiego fabularną klamrą. Początek...

Futurystyczna powieść na temat wiary i religii. Mimo, że już stuletnia to wciąż aktualna.

Futurystyczna powieść na temat wiary i religii. Mimo, że już stuletnia to wciąż aktualna.

Cudownie absurdalna, intrygująca i trochę przerażająca.

Cudownie absurdalna, intrygująca i trochę przerażająca.

Ta powieść jest często traktowana jako jedno z pionierskich dzieł fantastyki naukowej, ale bardziej są to rozważania na tematy religijno-społeczno-ekonomiczne w formie satyrycznej.

Ta powieść jest często traktowana jako jedno z pionierskich dzieł fantastyki naukowej, ale bardziej są to rozważania na tematy religijno-społeczno-ekonomiczne w formie satyrycznej.

Powieść napisana w 1922 roku, to dzieło, które wciąż rezonuje ze współczesnością dzięki swojej wizjonerskiej treści i aktualności tematyki. Naprawdę aż ciężko uwierzyć, że ta książka ma 100 lat, jednocześnie przywodzi to na myśl wiecznie prawdziwe powiedzenie, że historia kołem się toczy…

Powieść opisuje wprowadzenie na rynek karburatorów, które całkowicie rozkładają materię na energię, uwalniając przy tym Absolut - byt duchowy, który przynosi ludziom duchowe oświecenie, ale jednocześnie, w dłuższej perspektywie, wywołuje chaos.

Wydawałoby się, że faktycznie odkrycie bytu na miarę Boga zjednoczy ludzkość w ramach nowej, jednej religii, a byt pomoże w zakończeniu sporów, klęsk i nierówności. Jednak nic bardziej mylnego.

Čapek stworzył tu wielowymiarowy świat, który jest zarówno realistyczny, jak i alegoryczny. Wprowadzenie karburatorów do masowej produkcji wywołuje szereg konsekwencji, które autor szczegółowo opisuje, tworząc pełny obraz społeczeństwa zdominowanego przez nową technologię. W powieści ukazane są różnorodne reakcje ludzkie - od euforii i religijnego uniesienia po fanatyzm i chaos społeczny. Čapek analizuje wpływ Absolutu na różne aspekty życia: religię, politykę, gospodarkę i moralność.

Wypada to naprawdę świetnie, a przy tym wszystkim język autora jest klarowny i przystępny, a jednocześnie pełen literackiej finezji. Autor posługuje się prostym, lecz precyzyjnym stylem, który umożliwia zrozumienie koncepcji filozoficznych i naukowych. Świetnie łączy elementy satyry i groteski z poważną refleksją nad kondycją ludzką, co nadaje jego twórczości niepowtarzalny charakter.

Jestem pod wrażeniem tego, jak dokładna i jednocześnie uniwersalna jest to historia. Z głębią, jakiej nie koniecznie czytelnik się spodziewał. Uniwersalne prawdy i globalne konsekwencje w historii o tym, że poznaliśmy faktycznego Boga, a niszczy nas to bardziej niż dotychczasowe podziały. Doskonała lektura.

Powieść napisana w 1922 roku, to dzieło, które wciąż rezonuje ze współczesnością dzięki swojej wizjonerskiej treści i aktualności tematyki. Naprawdę aż ciężko uwierzyć, że ta książka ma 100 lat, jednocześnie przywodzi to na myśl wiecznie prawdziwe powiedzenie, że historia kołem się toczy…

Powieść opisuje wprowadzenie na rynek karburatorów, które całkowicie rozkładają...

Ciekawy pomysł. Trochę wolno mi szło czytanie, ale cieszę się, że przeczytałam do końca.

Ciekawy pomysł. Trochę wolno mi szło czytanie, ale cieszę się, że przeczytałam do końca.

Rewelacja, polecana szczególnie dla ludzi nadgorliwie religijnych, chociaż oni nie zrozumieją.

Rewelacja, polecana szczególnie dla ludzi nadgorliwie religijnych, chociaż oni nie zrozumieją.

UTOPIA?

Karel Čapek. Może nie jest tak kojarzony, jak większość legend literatury science fiction, ale sam przecież jest legendą. Wystarczy wspomnieć, że to jemu zawdzięczamy powstanie terminu „robot” chociażby. No i już za to należy mu się miejsce w panteonie sław gatunku, ale co ważniejsze był po prostu znakomitym autorem ze świetnymi pomysłami, które nawet dziś są bardzo atrakcyjne i mają w sobie sporo świeżości. Dobrym na to dowodem jest „Fabryka absolutu” właśnie. Może i książka ma swoje minusy, bo wykonanie jest dziwnie nierówne, ale nie zmienia ro faktu, że mamy do czynienia z dziełem, które nie tylko wciąż jest świetne, ale i przerażająco aktualne.

Czy można wyekstrahować… Boga? Skoro jest wszędzie, powinno się to udać. No i się udaje niejakiemu Markowi, wynalazcy, który tworzy technologię do ekstrakcji. Ekstrakcji Absolutu. i…
Jakie mogą być tego skutki? Szybko okazuje się, że bardzo brzemienne – uzdrawianie, prorokowanie, akty altruizmu. Ale nie wszystkich to dosięga. A kościół? Jak to kościół, powątpiewa, obawia się, ale w końcu przytakuje temu wszystkiemu. Pytanie jednak co z samym Absolutem? I czy ta utopia, która staje się udziałem ludzi, ma szansę zaistnieć na dobre?

https://ksiazkarniablog.blogspot.com/2024/05/fabryka-absolutu-karel-capek.html

UTOPIA?

Karel Čapek. Może nie jest tak kojarzony, jak większość legend literatury science fiction, ale sam przecież jest legendą. Wystarczy wspomnieć, że to jemu zawdzięczamy powstanie terminu „robot” chociażby. No i już za to należy mu się miejsce w panteonie sław gatunku, ale co ważniejsze był po prostu znakomitym autorem ze świetnymi pomysłami, które nawet dziś są...

Zaskakująco aktualna.

Zaskakująco aktualna.

Książka dobra, nawet bardzo, dałem jej tylko 6/10, ale to ze względu na moje rozczarowanie drugą częścią.
Pierwsza jest dużo bardziej kameralna i śmieszna w sposób sytuacyjny, druga to geopolityka i narracja skali narodów, trochę jak w trzeciej części książki ,,Válka s mloky'' (czeski tytuł lepszy ;) ),ale tam to wciągało, a tu jakoś nie (może to 14 lat życia Autora lub kilka moich robi różnicę).

Książkę jednak — tak w sumie przeciętną (jak na pomysł Autora i początkowy rozwój wydarzeń) — będę pamiętał i nosił, nawet gdzieś przy sercu, a to ze względu na jeden rozdział. Kto czytał, ten wie, że najdziwniejszy jest stanowiący swoiste interludium rozdział XIII — ale nie, to za rozdział kolejny jestem wdzięczny Čapkowi.

I nawet nie za cały rozdział, szybka konfrontacja mych wspomnień z pdfem (z wolnychlektur) przypomniała mi, że to tylko dwa akapity!

Nie zdradzę które (i tak każdego dotkną jakoś),ale napiszę, trochę ku swej pamięci, że fragment ten przypomniał mi się wyraźnie, gdy czytałem oceaniczny (w najprostszym znaczeniu, choć nie tylko) monolog (dialog, ale mąż nic nie rozumiał) żony filozofa z ,,Euklides był osłem'' Themersona.

PS

A jednak umieszczę te dwa cytaty, do tej pory były chyba tak blisko siebie tylko w mej głowie ;)

Čapek:
,,Zdarzało się nieraz kronikarzowi (a na pewno i niejednemu z was),że gdy spoglądał na nocne niebo — wszystko jedno z jakich powodów — i na gwiazdki, i z niemym przerażeniem uświadamiał sobie ich ogromną liczbę i niewyobrażalnie wielkie odległości i rozmiary, i powiedział sobie, że każdy z tych jasnych punktów jest olbrzymim gorejącym światem albo nawet całym żyjącym systemem planetarnym, jako też, że takich punktów jest, przypuśćmy, parę miliardów; albo gdy spoglądał z wysokiej góry (mnie przytrafiło się to w Tatrach) na rozległą dal ziemi, a pod sobą widział łąki, lasy, góry, a tuż przed nosem gęsty las i trawę, wszystko przeobfite jakieś, splątane, chciwe życia i nabite żywotnością, i widział w trawie masę kwiatów, robaczków i motyli, a wariacką tę przeobfitość mnożył rozłogami, które ukazywały się jego oczom i biegły aż Bóg wie dokąd, a do tych rozłogów doliczył miliony innych równie bogatych, składających się na powierzchnię ziemi, wówczas niejednokrotnie zdarzało się kronikarzowi, iż wspomniał o Stworzycielu, i rzekł sobie:
Jeśli to wszystko ktoś zrobił, czyli stworzył, to — powiedzmy to sobie szczerze, jest to straszliwe marnotrawstwo. Aby się ktoś mógł wykazać jako Stwórca, nie musiał stwarzać tego wszystkiego tak szalenie dużo.''

i Themerson (w mym własnym luźnym tłumaczeniu, nie mam po ręką nic oprócz angielskiego oryginału z archive.org):
,,- Och, ale nie rozumiesz. Dekodowanie, o którym mówię, nie ma nic do żadnych sekretów militarnych czy przemysłowych czy... Dobrze, jeśli dajmy chcesz odszyfrować jakieś czarne robaczki podrukowane na białym papierze, nie możesz być takim robaczkiem, jakimś molem książkowym przegryzającym się przez książkę, musisz wyjść poza książkę, by widzieć, że te czarne układają się w kształt, powiedzmy w kształt: JABŁKO. A by zdekodować kształt JABŁKO, musisz zostawić swe oko i poszukać w swym umyśle słowa: JABŁKO. A by móc zdekodować słowo JABŁKO, musiałeś kiedyś wyjść do warzywniaka bądź sadu i tam znaleźć prawdziwe jabłko. No a co z prawdziwym jabłkiem? Gdzie się udać, by je zdekodować?
- Nie wiem. Może powinnaś je pokroić, zanalizować biochemię, odkryć fizykę. Zjeść?
- O Boże. Nic nie rozumiesz.

Obróciła się, otworzyła wyjście na werandę i wyszła. Była piaszczysta plaża i może.
- Morze. Spójrz na morze. Jest pełne kreatur, dużych i małych, ono składa się z kreatur, dużych i małych, ogromnych i maciupkich, które nie robią nic, nic nie robią cały czas, tylko pochłaniają się nawzajem. Pochłanianie i reprodukcja. Pochłanianie wzajemne i reprodukowanie siebie. Czy to dlatego, że są tym, czym są? Czy po to, by stać się czymś innym?

Jej stopy stały w małych zatoczkach wody.
- Nie wchodź
- Nie wchodzę. To przypływ do mnie przychodzi. Nie można zanurzać się w morzu, jeśli chce się je poznać. Trzeba stać na suchym lądzie. A by zdekodować ląd, trzeba wyruszyć w kosmos. A by zdekodować Kosmos? Gdzie trzeba wyruszyć?''

Obaj od trawki i robaczków czy muszelek i krylu zdążają w Kosmos. Niby podobne w nastroju, a jednak wyczuwam, że Čapkowi byłoby blisko do Schellinga (z Naturphilosophie) i jego autonomii przyrody, Themerson natomiast ma (tu i wszędzie) coś z metafizyka, tak że zrozumiałby się może i nawet z późnym Heideggerem.

Może pogodzi ich Goethe, który w swojej Naturze pisał (i co potem Haeckel przepisał jako motto do swej ,,Generelle Morphologie der Organismen'') tak:

,,[Natura] wytwarza wiecznie nowe formy. Co jest, tego nigdy nie było; co było, już nie powróci – wszystko jest nowe, a mimo to, zawsze dawne. […] Zdaje się, że wszystko w niej opiera się na indywidualności, a jednak niczego nie wytwarza z indywiduów. Ciągle buduje i ciągle niszczy, a jej warsztat – niedostępny.
[…] Każde z jej dzieł ma swoją własną istotę, każde z jej zjawisk najbardziej oddzielne pojęcie, a jednak wszystko to tworzy Jedno. […] Jest w niej wieczne życie, stawanie się i ruch, ale donikąd się nie przemieszcza. Wiecznie ulega przemianom, nie ma w niej żadnej chwili przestoju. […]
Sobie samej zastrzegła najbardziej wszechorganiający sens, którego nikt nie potraf podejrzeć''

A może jednak w jakimś ,,prześwicie'' da się coś podejrzeć?

Książka dobra, nawet bardzo, dałem jej tylko 6/10, ale to ze względu na moje rozczarowanie drugą częścią.
Pierwsza jest dużo bardziej kameralna i śmieszna w sposób sytuacyjny, druga to geopolityka i narracja skali narodów, trochę jak w trzeciej części książki ,,Válka s mloky'' (czeski tytuł lepszy ;) ),ale tam to wciągało, a tu jakoś nie (może to 14 lat życia Autora lub...