Odkąd zaciekawiły mnie sagi islandzkie, wprost marzyłam o przeczytaniu tej książki, której należałoby nadać oficjalny status jednorożca, tak często jest spotykana w bibliotekach i antykwariatach. Zadałam sobie sporo trudu, żeby skompletować i przeczytać wszystkie zamieszczone w niej opowieści i mogę powiedzieć tylko jedno - dla czytelnika, który gustuje w takiej literaturze, warto. Naprawdę warto.

Chociaż generalnie rzecz biorąc nie jestem fanką zbiorów i antologii, bo zwykle trudno utrzymać w nich równy poziom, ta książka okazuje się miłym zaskoczeniem. Oczywiście, że wszystkie opowieści traktują z grubsza o tych samych tematach: waśni i obowiązku zemsty oraz jego prawnych konsekwencjach, ale w żadnej chyba literaturze europejskiej te problemy nie są przedstawione w tak oszczędny i jednocześnie frapujący sposób, jak w islandzkich sagach. Momentami aż trudno uwierzyć, że są to podania sprzed blisko tysiąca lat, tak wiele budzą żywych emocji.

W zbiorze znalazło się miejsce i dla króciutkich, prostych sag, i dla dłuższych, bardziej rozbudowanych opowieści. Oczywiście większość z nich porusza temat zabójstwa i rodowej zemsty: czasem jej głównym sprawcą staje się kobieta (Saga o Hawardzie z Fiordu Lodowego),czasem ważniejszy jest los skazanego, jak w przejmującej sadze o Gislim wyjętym spod prawa - jest to zresztą piękny przykład tego, jak średniowieczni Islandczycy postrzegali problem moralności, problem dobra i zła, odpowiedzialności za swoje czyny i jak dalece sięgał swoisty islandzki "fatalizm": choćby najszlachetniejszy bohater musi poddać się prawu, a jeśli jego los nie przesądzi inaczej, nie uniknie smutnego końca.
Saga o Hrafnkelu ofiarniku Freja rzuca z koeli światło na kwestię islandzkiej religijności i prawdę mówiąc dość ożywczy jest ten pogański brak korelacji między uczynkiem a karą/nagrodą/wsparciem ze strony bóstwa, najwyraźniej całkowicie obojętnego na ludzki los. Znalazło się też trochę miejsca na surowe sagi o miłości, w których gorące uczucie ujawnia się jakby mimochodem, bez słów, w samych gestach i w oszczędnej narracji - takie są saga o Gunlaugu żądło wężowe (znana też jako saga o Gunnlaugu wężowym języku) oraz saga o Gudrun znana z sagi rodu z Laxdalu.
Zbiór zamyka króciutka saga o Torteinie obitym, która opowiada o honorze, dumie w mało "skandynawskim" wydaniu, jakby dla przypomnienia, że wśród pogańskich Islandzyków byli też ludzie łagodni, którzy walkę o dobre imię postrzegali nie tylko w kategoriach niekończących się rodowych zemst.

Dla miłośników charakterystycznej narracji, wrażliwości i estetyki tej literatury - gratka godna polecenia.

Odkąd zaciekawiły mnie sagi islandzkie, wprost marzyłam o przeczytaniu tej książki, której należałoby nadać oficjalny status jednorożca, tak często jest spotykana w bibliotekach i antykwariatach. Zadałam sobie sporo trudu, żeby skompletować i przeczytać wszystkie zamieszczone w niej opowieści i mogę powiedzieć tylko jedno - dla czytelnika, który gustuje w takiej...