Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Istne wykopalisko, napisane w sposób nieznośnie staroświecki, wręcz na modłę XIX-wieczną, z pomysłami wyciąganymi z jednej beczki i serwowanymi wedle irytująco powtarzalnych schematów. Jest to o tyle dziwne, że "Dzień tryfidów", "Kukułcze jaja z Midwich" i "Chocky" były powieściami ze wszech miar oryginalnymi i bardzo dobrze napisanymi. Wygląda więc na to, że Wyndham jest jednym z nielicznych autorów, którzy znacznie lepiej sobie radzili w długiej formie, niż w krótkiej. Jak już zaznaczyłem, zawarte w zbiorze opowiadania są do siebie dość podobne tak tematyką, jak i wykonaniem. Najczęściej oparte są na koncepcji przeskoku osobowości do bliźniaczego ciała w czasie i/lub przestrzeni, zaś narracja jest prowadzona z drugiej ręki. To znaczy - spotykają się dwie osoby i jedna z nich opowiada, co jej się przytrafiło. Ewentualnie zostajemy uraczeni czyimś pamiętnikiem lub listem. O ile zabieg taki nie razi, gdy zastosować go raz, może dwa razy na zbiór, o tyle podsuwanie czytelnikowi co i rusz tego samego dania powoduje szybkie znudzenie. I tak właśnie się dzieje w przypadku "Dziwnych historii". W otwierającej książkę "Dziwnej historii" mamy więc starszego dżentelmena, w którego ciało na chwilę wstąpiła osobowość jego młodzieńczego "ja" z przeszłości. W "Poszukiwaniu" obcujemy z młodym fizykiem, który od czasu przeskoku w jego równoległe "ja" ze świata, w którym Hitler nie rozpętał żadnej wojny, poszukuje w naszej rzeczywistości kobiety, która tam była jego żoną. W "Wibratorze trzeciej generacji" wynalazca przenosi się w swoje prehistoryczne "ja", żeby przekonać się, że po raz kolejny tworzy coś, co może zagrozić istnieniu globu. W "Obacz drogi jej..." młoda lekarka przenosi się z kolei w przyszłość, gdzie nie ma mężczyzn, ona zaś jest rozpłodową Matką. Z pozostałych trzech tekstów "Poprawka w czasie" powiela schemat przeskoku (do obecnych czasów - fizycznie, a nie duchowo - zostaje na krótko przeniesiony zaginiony przed półwieczem niedoszły narzeczony),aczkolwiek jest już napisana normalną manierą, nie z drugiej ręki, zaś "Człowiek - mieszkaniec Ziemi" - na odwrót: narracja jest w sporej części spisaną na tabliczce relacją, ale dotyczącą nie tyle przeskoku, ile kosmicznej podróży (rozmrożony po wieloletniej stazie człowiek relacjonuje swoje dzieje zamieszkującej Wenus rasie futrzastych stworzeń o sześciu kończynach). Tylko "Czwarte trafienie" łamie oba schematy, ale z kolei i tematyką (przypadkowe wezwanie diabła),i wykonaniem (wydźwięk starocia),jakoś specjalnie nie zachwyca. W rezultacie najlepiej wypada "Obacz drogi jej...", opowiadanie tytułowe oryginalnego zbioru, u nas wydanego z minimalnie zmienioną zawartością. Ma śmiały, nietuzinkowy pomysł, początkowo wręcz szokuje potraktowaniem tematu (świat kobiet podzielonych na cztery kasty, z których każda ma ściśle określone zadania, do których jest przystosowana fizycznie),aczkolwiek gdy dochodzimy do filozoficznych podstaw opisanego społeczeństwa, robi się po prostu niemądrze. Szczerze powiedziawszy warto sięgnąć po książkę dla tego właśnie opowiadania. Reszta to archeologia...