Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Są pewne schematy czy zabiegi literackie, które czytelnicy znają, a i tak czerpią przyjemność z lektury. Bo nie zawsze musi chodzić o zaskoczenie i gejzery emocji, czasem potrzebne jest zanurzenie się w opowieści, która otuli, pocieszy i wyśle sygnał: rozumiem cię.
W tym japońskim bestsellerze centralnym punktem jest biblioteka. Tam bibliotekarka z szóstym zmysłem, słabością do ciastek i wyrobów z filcu zawsze wie, czego potrzebuje czytelnik. Nieśmiała Tomoka, dla której praca w dziale odzieżowym nie jest sensem życia, księgowy Ryō, który chce zrealizować marzenie z dzieciństwa, ale boi się porażki, Natsumi, która urodziła dziecko i przestała liczyć się w pracy, Hiroya, który świetnie rysuje, ale szuka inspiracji, wreszcie Masao, dla którego emerytura wydaje się końcem życia.
Oni wszyscy albo stoją na rozdrożu, albo doszli do ściany. Przypadkowa książka pokazuje im szanse, które mogą wykorzystać. Najbardziej wzruszyły mnie dwie opowieści. Ta o matce, dla której ukochane dziecko staje się balastem w pracy i ta o emerycie, który kiedyś, jako oddany pracownik, nie miał czasu dla własnej córki, a teraz uświadamia sobie, co stracił...
Autorka w subtelny sposób przypomina nam, że porażka może zamienić się w sukces, że jedne zatrzaśnięte drzwi mogą uchylić inne, że nie ma czegoś takiego jak "resztka życia", bo każdy jego fragment jest ważny. Ktoś powie, że to proste, zbyt proste. Może. Ile jednak razy szukamy rozwiązań na końcu świata, a mamy je na wyciągnięcie ręki?
Michiko Aoyama dała mi porcję wzruszeń, których potrzebowałam i przypomniała mi, że przecież "każdy ma swoją historię".

Są pewne schematy czy zabiegi literackie, które czytelnicy znają, a i tak czerpią przyjemność z lektury. Bo nie zawsze musi chodzić o zaskoczenie i gejzery emocji, czasem potrzebne jest zanurzenie się w opowieści, która otuli, pocieszy i wyśle sygnał: rozumiem cię.
W tym japońskim bestsell...

Rozwiń Zwiń

Według opowieści otwierającej tę książkę, to muzyka sprawiła, że wolne i nieokiełznane dusze oblekły się w ciała. Tylko w ten sposób mogły w pełni obcować z pięknem dźwięków. Od tej pory uwięzione są w kształtach, które żyją, mają marzenia, nadzieje i sporo rozczarowań...
"Wiem, kim jestem. Nikim ważnym w tej historii" - to mówi tytułowy stroiciel fortepianów, narrator, który jest tu przecież najważniejszy. Wirtuoz niewiele zdziała bez dobrze nastrojonego instrumentu, opowieść nie porwie, gdy narrator nieumiejętnie ją przedstawi.
Stroiciel, dojrzały mężczyzna, samotny jak czarny klawisz wśród przytulonych do siebie białych, snuje opowieść o sobie - cudownym dziecku, które urodziło się w nieodpowiedniej rodzinie, młodzieńcu zafascynowanym pewnym pianistą i rozczarowaniu zostawiającym rysę na duszy i na pięknym fortepianie. Rozmowy z wdowcem, którego żona miała talent i tajemnice, podróż do Nowego Jorku, wreszcie, czy przede wszystkim muzyka, która tu płynie z każdego niemal zdania - ach, piękna to lektura!
Historia stroiciela, "nikogo ważnego", to historia, w której możemy się przejrzeć jak w lustrze. Stracone szanse, ludzie, którzy zaskakują, gorzki smak porażki i przełamujący to smak pogodzenia się ze światem i z sobą. Nie jestem melomanką, ale muzyka jest dla mnie ważna. Bardzo więc przemówiły do mnie emocje człowieka, dla którego muzyka to życie. Podczas lektury słuchałam wspomnianych w niej kompozycji Rachmaninowa (z naciskiem na "Vocalise") czy wykonań Glenna Goulda i było to piękne dopełnienie.
Wydaje mi się, że w tej nostalgicznej opowieści nie ma jednego zbędnego zdania, a te, które zapełniają strony zapraszają do przemyśleń, otulają melancholią i smakują jak płatki śniegu roztapiające się na języku.

Według opowieści otwierającej tę książkę, to muzyka sprawiła, że wolne i nieokiełznane dusze oblekły się w ciała. Tylko w ten sposób mogły w pełni obcować z pięknem dźwięków. Od tej pory uwięzione są w kształtach, które żyją, mają marzenia, nadzieje i sporo rozczarowań...
"Wiem, kim j...

Rozwiń Zwiń

"Zapałałem wtedy chęcią, by użyć Hiroszimy i tych na wskroś hiroszimskich osób jako pilnika i sprawdzić nim twardość swojego wnętrza".
Ta myśl sprowokowała Kenzaburō Ōe do kilku powrotów do Hiroszimy, miasta tak bardzo doświadczonego przez zło, i do napisania zbioru reportaży na temat tego miejsca i ludzi. "Zapiski z Hiroszimy" i dla czytelnika są takim pilnikiem, który łatwo przenika przez warstwy emocji.
20 lat po zrzuceniu bomby, w Hiroszimie z tego powodu nadal umierają ludzie. Lot bomby trwa krótko, konsekwencje ciągną się latami. Hibakusha, czyli ludzie, którzy ucierpieli podczas eksplozji. Oszpeceni, osamotnieni, cierpiący potworny ból, chorujący na białaczkę. Ludzie, którzy czekają na śmierć albo - w imię godności - sami ją sobie zadają. Ciężarne rodzące zdeformowane dzieci albo umierające ze strachu, że tak się stanie. Lekarze, którzy są bezradni, świat, który jest obojętny.
Co jest ważniejsze? Postęp technologiczny, który w moment załatwi to, co żołnierzom jednak o wiele dłużej, czy potworne konsekwencje, które przecież musiały być chociaż szacowane? Ōe zadaje wiele niewygodnych pytań. Wiele retorycznych pytań...
Każdy z rozdziałów otwiera rysunek Iriego Marukiego i Toshiko Akamatsu wraz z cytatem, który grozą wypala się pod powiekami czytelnika.
Wstrząsająca lektura.

"Zapałałem wtedy chęcią, by użyć Hiroszimy i tych na wskroś hiroszimskich osób jako pilnika i sprawdzić nim twardość swojego wnętrza".
Ta myśl sprowokowała Kenzaburō Ōe do kilku powrotów do Hiroszimy, miasta tak bardzo doświadczonego przez zło, i do napisania zbioru reportaży na ...

Rozwiń Zwiń

Pięćdziesięcioletni nauczyciel rysunku i dwunastolatka, która jest jego uczennicą. Wchodzą w relację niedopuszczalną i potworną. Okładka nie kłamie - książkę czyta się szybko, ale mam wrażenie, że z pamięci nie da się jej już usunąć. Urwane myśli, puste kartki, skakanie po tematach i wydarzeniach - to wszystko sprawia, że mamy poczucie obcowania z sekretnym dziennikiem, opowieścią o tym, co wydarzyło się naprawdę, co nie jest fikcją literacką. Opisy przemocy sek*ualnej są tu dosadne, walą w czytelnika jak młotem między oczy, nawet jeśli zawierają się w jednym zdaniu.
W "Lolicie" mieliśmy do czynienia z piękną literaturą i czymś na kształt chorej miłości (nie usprawiedliwiam Humberta!). Tu mamy literackie mięso i syf relacji, w której oprawca uzależnia od siebie ofiarę.
Tego nie da się czytać. Od tego nie można się oderwać.

Pięćdziesięcioletni nauczyciel rysunku i dwunastolatka, która jest jego uczennicą. Wchodzą w relację niedopuszczalną i potworną. Okładka nie kłamie - książkę czyta się szybko, ale mam wrażenie, że z pamięci nie da się jej już usunąć. Urwane myśli, puste kartki, skakanie po tematach i wydar...

Rozwiń Zwiń

Są takie powieści psychologiczne, które już na samym początku zdradzają finał losów głównego bohatera. Czytelnik wtedy skupia się na tym, CO sprawiło, że delikwent znalazł się w takim, a nie innym miejscu.
I tu jest podobnie. Śledzimy losy Juliena Libérata znając ich finał. A te losy są smętne. Nauczyciel gry na fortepianie, który nie dość, że nie lubi swojej pracy, to jeszcze artystą jest przeciętnym. Po kilku latach rozstał się z dziewczyną i jeszcze tego nie przepracował. Ma 28 lat i czuje się nieudacznikiem.
Nadzieją dla takich jak on staje się metawersum Antyświat. Tam słabeusz może być herosem, nieśmiały podrywaczem, biedak bogaczem, NIKT - KIMŚ. Szymborska napisała kiedyś wiersz, w którym rzeczywisty świat ma "wydanie drugie, poprawione", by zniwelować istniejące błędy czy braki. Antyświat też jest wydaniem drugim, ale poprawionym w sposób bardzo mylący. Twórca, Adrien Sterner, odwrócił pojęcia dobra i zła, bo przecież ten świat jest "anty". Szaraczek Julien zostaje Vangelem, zaprzeczeniem siebie pod każdym względem. Wokół ludzie - gracze, twórca - Stwórca. Tu pstryknięcie tworzy idola, tu pstryknięcie może go zniszczyć. Bardzo podobał mi się wątek non player characters, w Antyświecie wskrzeszone gwiazdy, wśród których prym wiedzie Serge Gainsbourg.
"Antyświat" to wciągająca powieść, którą dobrze się czyta, ale która nie prowokuje odkrywczych wniosków. Są tu piękne językowo fragmenty, jest podkreślona ludzka bezkarność w sieci i ludzkie uzależnienie od niej. A przede wszystkim "Antyświat" to dowód na to, że ludzkość nie jest w stanie stworzyć lepszego świata albo - że każdy potrafi zepsuć.

Są takie powieści psychologiczne, które już na samym początku zdradzają finał losów głównego bohatera. Czytelnik wtedy skupia się na tym, CO sprawiło, że delikwent znalazł się w takim, a nie innym miejscu.
I tu jest podobnie. Śledzimy losy Juliena Libérata znając ich finał. A te losy są sm...

Rozwiń Zwiń

Lubicie być zaskakiwani przez książki? Ja lubię. Do powieści Benjamina Stevensona przyciągnął mnie tytuł, bo - nie da się ukryć - jest bardzo chwytliwy. Zniechęciła lekko notka o autorze, bo przestraszyłam się, że stand-uper będzie serwował żarty w nadmiarze. A tu? Intryga, która mnie wciągnęła, bohaterowie, którzy przykuli uwagę, zaskoczeń i żartów tyle, ile powinno być (tak, zdarzało mi się parsknąć śmiechem podczas lektury).
Rodzina Cunninghamów nie jest zwykłą rodziną. Tam na dźwięk nazwiska powinno się krzyknąć od razu "winny!". Tytuł książki nie jest więc naciągany, chociaż - uwierzcie - i tak zaskakujący. Cała ta niesforna ekipa spotyka się na zjeździe rodzinnym, zamieszkuje "dwugwiazdkowy pensjonat udający czterogwiazdkowy hotel" w miejscu, które za chwilę zostanie zasypane śniegiem. Będzie gołąb z okładki, ciężarówka z niestandardowym ładunkiem, brak zasięgu, nieudolny policjant i torba forsy. Wrócą wspomnienia, zagadki z przeszłości, tajemnice, które skrywa każdy w tym gronie. Znacie? Ja też, ale co z tego?
Narrator prowadzi zgrabną grę z czytelnikiem. Podaje żelazne przykazania pisania powieści detektywistycznej i powoli je odhacza. Zwraca się do nas bezpośrednio, za coś przeprasza, na coś zwraca uwagę, wskazuje strony, na których było lub będzie coś istotnego. I to się sprawdza, ja to kupuję. Wciągnął mnie ów Stevenson w opowieść, mylił tropy, czegoś się domyślałam, a później okazało się, że to guzik prawda.
Spędziłam z tą książką dobry czas, pozwoliła mi oderwać się od myśli o pracy i obowiązkach. Jeśli potrzebujecie tego samego - polecam z czystym sumieniem.

Lubicie być zaskakiwani przez książki? Ja lubię. Do powieści Benjamina Stevensona przyciągnął mnie tytuł, bo - nie da się ukryć - jest bardzo chwytliwy. Zniechęciła lekko notka o autorze, bo przestraszyłam się, że stand-uper będzie serwował żarty w nadmiarze. A tu? Intryga, która mnie wcią...

Rozwiń Zwiń

Przeczytana przez przypadek, zostanie ze mną na długo. Opowieści o Zagładzie ujęte w sposób subtelny, niemal poetycki, a przecież uderzający w emocje z siłą huraganu.
"Nikomu z nas nie żałowano atramentu wtedy, gdy opatrywano nas numerami", mówi narrator pierwszej historii. Temat numerów wraca wielokrotnie. Numerów ukrywanych, eksponowanych, numerów, które chce się usunąć, ale zbyt kojarzy się to ze zdradą tych, którzy zginęli. Numer obozowy może stać się pretekstem do opowieści o straszniej przeszłości, opowieści, która dociera do człowieka niemającego pojęcia o tym, co Niemcy zgotowali niewinnym. Opis reakcji słuchającego - bezgłośny szloch, palce zaciskające się na kierownicy - subtelności, które chwytają za gardło.
Czas zaciera wszystko, czy raczej niektórzy woleliby, żeby zacierał. Niekiedy człowiek potrafi opowiadać o przeszłości, a czasem jest w stanie zdobyć się tylko na: "były tam tory kolejowe, były piece, było bardzo gorąco i bardzo niebezpiecznie".
Człowiek jadący bydlęcym wagonem, który przywołuje moment, gdy drzwi były jeszcze zamknięte, więc stłoczeni nieszczęśnicy mieli resztkę nadziei, że nie będzie tak źle. Recytowanie własnych adresów, by współwięźniowie nauczyli się ich na pamięć i ci, którzy przeżyją, pojechali do rodzin tych, którym się nie uda i dali świadectwo prawdzie. Poezja, która potrafi ocalić człowieczeństwo w realiach, którym daleko od ludzkich...
Wydaje mi się, że cokolwiek dobrego napiszę o tej książce, to i tak będzie za mało. Ona nie krzyczy faktami, ona szepcze przez ściśnięte gardło o ludziach, których spotkał potworny los. Jedni zginęli, inni robili wszystko, by ich istnienie nie rozpłynęło się w niebycie.
Pamiętamy.

Przeczytana przez przypadek, zostanie ze mną na długo. Opowieści o Zagładzie ujęte w sposób subtelny, niemal poetycki, a przecież uderzający w emocje z siłą huraganu.
"Nikomu z nas nie żałowano atramentu wtedy, gdy opatrywano nas numerami", mówi narrator pierwszej historii. Temat...

Rozwiń Zwiń

"Świat, jaki znałam, skończył się i razem z nim zniknęło wszystko, co kochałam i czego nienawidziłam" - to pomyślała Barbara po tym, gdy pewnej nocy zatrzęsła się ziemia. Gruzy pochłonęły jej dotychczasowe życie - marzenia, ale i przyszłość, na którą nie chciała się zgodzić. W podobnej sytuacji znalazł się 11-letni Nicola, syn perfumiarza, który zbił majątek dzięki zapachowi bergamotki. Bogactwo, rodzice postrzegani jako dobrzy i kochający, a rzeczywistość... Cóż, inna. I wtedy zatrzęsła się ziemia.
Gruzy dawnego świata. Trupy. Marna nadzieja, że uda się znaleźć kogoś żywego. Wędrówka przez zgliszcza, która przypomina wędrówkę po piekle pełnym dusz potępionych, dusz sparaliżowanych przerażeniem, dusz, w których tylko obojętność. Tragedia jednych łamie, innym włącza tryb pomocy, jeszcze inni żerują na cierpieniu bliźnich. Barbara i Nicola spotykają ludzi z każdej kategorii, oni sami też się zmieniają. Ich drogi skrzyżują się w dramatyczny sposób i po tym wydarzeniu nigdy nie będą tacy jak wcześniej.
O czym jest ta powieść? O tragedii, z której można się dźwignąć. O potworności, z którą da się żyć, chociaż trudno w to uwierzyć. O pokładach uczuć, z których nie zdajemy sobie sprawy. O sile człowieka.
Każdy rozdział rozpoczyna nawiązanie do kart tarota. Tarot ma to do siebie, że wizerunki na kartach, często przerażające (Wisielec, Diabeł czy Śmierć), wcale nie muszą zapowiadać czegoś złego. Potrzebna jest umiejętna interpretacja. No właśnie. Potrzeba czasu, by coś, co jawi się jak koniec świata, okazało się jego początkiem.

"Świat, jaki znałam, skończył się i razem z nim zniknęło wszystko, co kochałam i czego nienawidziłam" - to pomyślała Barbara po tym, gdy pewnej nocy zatrzęsła się ziemia. Gruzy pochłonęły jej dotychczasowe życie - marzenia, ale i przyszłość, na którą nie chciała się zgodzić. W po...

Rozwiń Zwiń

To historia złożona z samych tajemnic. Tajemnic przemilczanych, zepchniętych na dno pamięci i na dno sumienia. Zaczyna się zdaniem, które mrozi krew w żyłach i chociaż później nie ma tu spektakularnego trzęsienia narracyjnej ziemi, to i tak czytelnik trwa w stanie permanentnego napięcia.
Historię opowiada Eva, emerytowana nauczycielka, żona lekarza Simona, matka dzieci. Opowiada, czy raczej cedzi, urywa, wraca do wątków, wali w czytelnika faktami jak przedmiotami wagi ciężkiej. Każdy ma przeszłość. Dla jednych przeszłość zdeterminowana jest okolicznościami, na przykład wojną, kładzie cień na całym życiu i bywa wyjaśnieniem wielu zachowań. Inni mają w swej przeszłości moc sprawczą i później dźwigają konsekwencje swoich decyzji. Tu mamy oba przypadki, a bohaterowie w teraźniejszości radzą sobie w jeden sposób - milczą.
W tym domu się nie rozmawia, urywa się myśli i słowa, ucieka się w milczenie. Zaginiony kuzyn wraca niczym dybuk w snach, pies wraca wraz z wyrzutami sumienia, decyzja z przeszłości wraca w spojrzeniu przypadkowego człowieka.
Eva najpierw wzbudziła moje współczucie. Później - obrzydzenie. Skojarzyła mi się z Ziembiewiczem z "Granicy" Nałkowskiej - on zawsze się wybielał, zawsze wszystko sobie ułatwiał, kosztem innych oczywiście. Ona tak samo - ma problem, pozbywa się problemu. Obrzydliwa odsłona egoizmu. Jej tajemnice są dla mnie trudne emocjonalnie, jej decyzje (chyba wszystkie!) są dla mnie niezrozumiałe. Ona jednak sprawiła, że ta książka będzie na pewno w gronie najlepszych z tego roku.

Milczenie wcale nie jest złotem. Jest szlamem, który oblepia człowieka i utrudnia mu życie.

To historia złożona z samych tajemnic. Tajemnic przemilczanych, zepchniętych na dno pamięci i na dno sumienia. Zaczyna się zdaniem, które mrozi krew w żyłach i chociaż później nie ma tu spektakularnego trzęsienia narracyjnej ziemi, to i tak czytelnik trwa w stanie permanentnego napięcia.
H...

Rozwiń Zwiń

"Chciałam, żeby mnie dostrzegano. Chciałam, żeby mnie akceptowano".
Hatsu jest samotna. Funkcjonuje na obrzeżach klasy, bo w liceum zasady są tyleż proste, co okrutne: albo się dostosujesz, albo nie istniejesz. Hatsu nie jest tą, którą wybiera się do pracy w grupie, którą zaprasza się na imprezy, z którą siedzi się w stołówce. Dziewczyna jest inteligentna, doskonale zna zasady gry, ale trochę nie umie w nią grać, trochę nie chce. Z jednej strony samotność dźwięczy, z drugiej dopasowanie do reszty wydaje się czymś wstrętnym.
Innym outsiderem jest Ninagawa, chłopak, który ma obsesję na punkcie Orichan, modelki, którą Hatsu kiedyś spotkała osobiście. To spotkanie czyni ją fascynującą w oczach chłopaka. Obserwujemy coś na kształt dziwacznego trójkąta: Hatsu, Ninagawa i unoszący się wszędzie duch Orichan. Czy to jest szansa na przełamanie samotności?

"Plecy, które chcę kopnąć" to niespieszny literacki drobiazg, napisany przez bardzo młodą autorkę, która mocno musiała być jeszcze zanurzona w swoich licealnych doświadczeniach. Mimo że moje własne są zupełnie inne i zawsze miałam grono znajomych, podczas lektury czułam to wszystko, co przeżywała Hatsu.
To powieść, która w przejmujący, momentami poetycki sposób mówi o wyobcowaniu, dziwactwach, trochę też o przemocy rówieśniczej. Miłośnicy literatury japońskiej dostaną tu ten niepowtarzalny klimat, specyficznych bohaterów i - co najważniejsze - pole do przemyśleń. No i - jak to @wydawnictwokirin nas już przyzwyczaiło - sporo wartościowych przypisów.
Bardzo polecam moje drugie ambasadorskie dziecko!

"Chciałam, żeby mnie dostrzegano. Chciałam, żeby mnie akceptowano".
Hatsu jest samotna. Funkcjonuje na obrzeżach klasy, bo w liceum zasady są tyleż proste, co okrutne: albo się dostosujesz, albo nie istniejesz. Hatsu nie jest tą, którą wybiera się do pracy w grupie, którą zaprasz...

Rozwiń Zwiń