-
Artykuły
Dzień Bibliotekarza i Bibliotek – poznajcie 5 bibliotecznych ciekawostek
12 -
Artykuły
„Kuchnia książek” to list, który wysyłam do trzydziestoletniej siebie – wywiad z Kim Jee Hye
1 -
Artykuły
Literacki klejnot, czyli „Rozbite lustro” Mercè Rodoredy. Rozmawiamy z tłumaczką Anną Sawicką
2 -
Artykuły
Matura 2024 z języka polskiego. Jakie były lektury?
8
-
Patronat LC
-
Patronat LC
-
Patronat LC
-
Patronat LC
Książki przegapione – do tych tytułów warto wrócić
Czas spowolnienia rynku książki i zatrzymanie lawiny nowości może być dla czytelników i czytelniczek okazją – okazją, by spojrzeć wstecz i zauważyć książki, które wcześniej nie mogły się doprosić naszej uwagi. Oto kilka świetnych tytułów, które mogliście przegapić.
Każdego roku w Polsce wydawanych są dziesiątki tysięcy książek, około 10 tys. z nich to beletrystyka. Nikt nie jest w stanie przeczytać wszystkiego, nawet po prostu wszystkiego wartego uwagi, również media nie poinformują nas o każdej premierze dobrej książki. Dlatego wiele tytułów wpada w „dziurę” – ukazują się, ale jakby ich nie było – mało kto słyszał, nieliczni recenzowali, ktoś ponoć ma gdzieś na półce, pewnie w tylnym rzędzie albo na dole stosiku.
Czas zajrzeć do tych tylnych rzędów. Albo, jeżeli nic tam nie znajdziecie, wspomóc księgarnie, które, choć obecnie w zasadzie pozbawione nowości, wciąż zaoferować nam mogą wiele, wiele pozycji starszych, ale przecież z tego powodu wcale nie gorszych.
Scenarzysta „Gry o tron” potrafi pisać (tak, zakończenia też)
Może gdzieś w ciemniejszym kącie waszego księgozbioru znajdziecie powieść „Miasto złodziei” Davida Benioffa. Obecnie niemalże każdy kojarzy jego nazwisko, jako jednego z dwóch showrunnerów serialu „Gra o tron” HBO – może nawet niektórzy z was mają w domach tarczę do rzutek z przyklejonym zdjęciem jego i D.B. Weissa. Zanim jednak Benioff (i Wiess) najpierw rozkochał nas w swojej adaptacji „Pieśni Lodu i Ognia” George’a R.R. Martina, a następnie rozwścieczył sezonem finałowym, w Polsce ukazała się jego książka.
„Miasto złodziei” premierę miało niemalże równo rok przed premierą serialu HBO. Stąd może Benioffa raczej przegapiono, jako po prostu kolejnego nikomu nieznanego autora. Przegapiono niesłusznie, bo ta książka to idealne połączenie opowieści wojennej o oblężonym Leningradzie z historią przygodową, gęsto podlaną czarnym humorem.
David Benioff jest w tej powieści bezbłędny – miesza w powieściowym tyglu wielkie wzruszenia, niesamowitą, niepojętą grozę wojny, okrucieństwa, bezsens konfliktu, z lekkością niczym z Kina Nowej Przygody. Jak „Miasto złodziei” nie pęka, rozdzierane pozornie niemożliwymi do połączenia ciężarem tła i lekkością opowieści o perypetiach młodego Leva, nie mam pojęcia. Znać tu rękę niezwykle utalentowanego pisarza.
Znacie tę „Niebiańską plażę”
Pozostając w wątku wielkich pisarskich talentów, ale i znanych scenarzystów, przejść należy do Alexa Garlanda. Obecnie jego nazwisko kojarzy się z filmami „Ex Machina” czy „Anihiliacja” albo serialem „Devs”, a może wcześniejszymi „28 dniami później” czy „W stronę słońca”, które reżyserował Danny Boyle, ale których scenariusze pisał Garland. Zresztą, jeżeli ktoś – jak ja – pokochał film „Dredd” z Karlem Urbanem, również Garlandowi winien być wdzięczny – nie tylko napisał ten film, ale wedle relacji ekipy był jego faktycznym scenarzystą.
Zanim jednak Garlanda pochłonęły światy wielkiego i małego ekranu, był po prostu bardzo obiecującym pisarzem. W 1996 roku zadebiutował powieścią „Niebiańska plaża” („The Beach”), dziś kojarzoną z dwóch powodów: adaptacji z Leonardo DiCaprio i z faktu, że filmowa lokacja, ta ekranowa „niebiańska plaża”, jest obecnie tak popularna, że trzeba było ją zamknąć, bo turyści ją zadeptywali.
Tymczasem uwagi warta jest przede wszystkim sama powieść „Niebiańska plaża” Alexa Garlanda. To hipnotyczna lektura, historia młodego angielskiego podróżnika, który w Bangkoku dowiaduje się o tajemniczej plaży, a gdy w końcu znajduję tę wyspę u wybrzeży Tajlandii, odkrywa tam małą społeczność podobnych mu podróżników, którzy utworzyli coś na kształt utopijnego społeczeństwa. Garland miesza tu powieść przygodową, thriller, z głębszymi, bardziej filozoficznymi rozważaniami (coś charakterystycznego dla jego scenariuszy), wszystko niosąc na bardzo dobrej narracji Richarda, wspomnianego młodego Anglika. Ta powieść w pełni zasłużenie stała się dla wielu kultową.
David Mitchell, ale nie „Atlas chmur”
Lista polecanych książek autorstwa Davida Mitchella powinna być dosyć długa, bo choć ekranizacja powieści „Atlas chmur” w reżyserii Wachowskich przyniosła mu ogólnoświatowy rozgłos, to jego inne książki, jak choćby „Tysiąc jesieni Jacoba de Zoeta” czy „Czasomierze” przeszły w Polsce bez echa.
Jeszcze wcześniej jednak kilka lat przed filmowym „Atlasem…”, David Mitchell był w Polsce wydawany – w 2007 roku ukazały się „Konstelacje” („Black Swan Green”), czyli powieść niefantastyczna, a można przypuszczać, że trochę biograficzna, a przynajmniej inspirowana własnymi doświadczeniami autora – podobnie jak Mitchell, główny bohater „Konstelacji” cierpi na zaburzenia mowy.
„Konstelacje” to skromna powieść, bardzo „zwarta”, w porównaniu do innych książek Mitchella, który choćby w „Atlasie…” czy „Czasomierzach” fabułę tworzył z połączenia kilku mikropowieści. Tu po prostu towarzyszymy młodemu Jasonowi, który zmaga się ze wspomnianymi zaburzeniami mowy, oraz wszystkimi innymi problemami, które może mieć trzynastoletni chłopiec.
To piękna, poruszająca, niezwykle ciepła opowieść, nieszukająca „głębokich prawd” czy nie olśniewająca misterną konstrukcją; to bardzo „przyziemna” historia, a jeżeli już szukać w niej „prawd”, to tych z rodzaju bardzo życiowych. Jest jednak w tej historii pewna magia, jest w Jasonie coś bardzo ludzkiego, co nas ku niemu ciągnie i dotyka, urzeka.
„Time” po publikacji tej książki umieścił Davida Mitchella, jako jedynego w tym roku powieściopisarza, na liście najbardziej wpływowych ludzi na świecie. Może trochę na wyrost (sam autor z tego się śmieje), ale wiele to mówi o sympatii do tej „skromnej” książki.
Zanim pisał „Westworld” czy „Legion”
Powiedziałbym, że i to nazwisko kojarzyć możecie z małego ekranu, ale choć w przypadku Charlesa Yu lista scenopisarskich osiągnięć jest imponująca (m.in. pierwsze dwa sezony „Westworld”), to jego nazwisko wciąż w napisach początkowych i końcowych pisane jest stosunkowo małą czcionką – nie jako showrunnera, ale konsultanta albo po prostu członka zespołów scenarzystów.
Dużo większe uznanie Yu zdobywa za powieści i opowiadania; ostatnio choćby ukazała się jego powieść „Interior Chinatown”, słusznie chwalona jako arcydzieło. W Polsce, nie licząc kilku opowiadań drukowanych w „Nowej Fantastyce” i antologii „Kroki w nieznane”, otrzymaliśmy* jedną książkę Charlesa Yu: „Jak przeżyć w fantastycznonaukowym wszechświecie”.
Za tą skomplikowaną nazwą kryje się jedna z najlepszych fabuł o podróżach w czasie, jakie kiedykolwiek powstały. Yu daje tu popis swojej wizji science fiction, która miesza warstwę fantastyczno-naukową z niezwykle „ludzkimi”, poruszającymi historiami. Rozbuchaniu gadżeciarskiemu i scenograficznemu, szaleństwie świata komercyjnych wehikułów czasu, towarzyszy więc realistyczna opowieść o samotności, ale też godzeniu się ze stratą. Ktoś więc znajdzie w tej książce popis wyobraźni (za opisem fabuły: „mając za towarzyszy: TAMMY, czyli popadający w depresję system operacyjny, oraz Eda, nieistniejącego, ale ontologicznie niesprzecznego psa, Charles spróbuje ocalić swoją przyszłość”), ktoś inny sporą dawkę melancholii (scena z „pętlą” matki).
„Jak przeżyć…” to niestandardowe SF – powieść wykorzystuje fantastykę nie jako cel sam w sobie, ale narzędzie bohatera do rozliczenia się z przeszłością; to opowieść nie o podróżach w czasie, ale o podróżniku. To też pierwszy krok wielkiego literackiego talentu (naprawdę, „Interior Chinatown” powala na kolana).
A wy co znaleźliście w tylnych rzędach swoich książkowych regałów?
*Otrzymaliśmy między innymi za sprawą autora niniejszego tekstu, który jako redaktor wyselekcjonował tę książkę do przekładu na polski.
komentarze [24]
Nigdy nie zaglądam do artykułów, dlatego naprawdę nie wiem, jak tu wylądowałam, ale: dziękuję pięknie! Wczoraj skończyłam słuchać Miasta złodziei, które włączyłam tak o, do zmywania, nastawiona na niezbyt dobrą powieść, do której nie wrócę. Okazała się być zaskakująco dobrą pozycją.
I jeszcze bardziej dziękuję za słowa o Mitchellu - mam za sobą wszystkie jego książki i...
Człowiek, który zabił
Ja ostatnio taką znalazłam. Świetnie się czytało
Hm, jak widać, czasem ekranizacja szkodzi...
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Zgadzam się w 100% z opinią o "Niebiańskiej plaży", niesamowita czytelnicza przygoda, cały czas trzymająca w napięciu. Przeczytałam ją kilka lat temu, a do dzisiaj wspominam, stała się jedną z moich ulubionych. Reszty książek z zestawienia nie czytałam.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Niezmiernie mierzi mnie to coraz większe współistnienie świata literatury i seriali. Język serialowy i literacki to kompletne przeciwieństwa. Nie twierdzę, że z seriali nie można wynieść absolutnie nic, ale moim zdaniem one spłaszczają rzeczywistość i pozbawiają ludzi wyobraźni, inwencji, nieszablonowego myślenia. Fajnie, że ww. twórcy przed stworzeniem swoich...
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Niestety, masz rację. Zgodnie z zasadą kopernikańską gorszy pieniądz wypiera lepszy. Więcej ludzi ogląda seriale niż czyta. Łatwiej chłonąć obrazki i filmowe emocje niż składać literki. Lenistwo górą.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Obawiam się, że biznes serialowy próbuje romansować z literaturą. Ale, obawiam się również, że chodzi po prostu o związek dla pieniędzy (przepraszam za banał, to wiecie wszyscy, wszak o showbiznesie rozmowa się toczy).
Umówmy się, my - czytelnicy jesteśmy dość elitarnym odbiorcą 😎. Pozyskać naszą uwagę, odciągnąć nas od książek to mega wyzwanie dla marketingowców. Stąd ich...
"Fajnie, że ww. twórcy przed stworzeniem swoich telewizyjnych/filmowych opus magnum szarpnęli się na literaturę, ale to nadal nie czyni ich pisarzami."
Tak dokładnie to każdy z tych panów zanim w mniejszym lub większym stopniu związał się z TV czy filmami był już uznanym pisarzem. Adaptacje itp przyszły później, wtórnie.
A odnośnie tego, że seriale nie mogą mieć tej głębi...
Mam nadzieję, że wymienieni w artykule scenarzyści filmowi są lepsi w sztuce pisania powieści niż ci, z którymi ja się zetknęłam czytelniczo w tym roku. Po lekturze "Pani Fletcher" Toma Perroty oraz w trakcie lektury "Kasztanowego ludzika" utwierdzam się w przekonaniu, że lepiej by było, gdyby scenarzyści trzymali się pisania scenariuszy.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
W tym przypadku wszyscy autorzy najpierw publikowali książki, a potem "przeszli" do pisania scenariuszy.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Każdy z nas pewnie napisałby inny artykuł o swoich literackich skarbach. Sama mam bardzo dużo takich, które nie cieszyły się uznaniem krytyków (po prostu ich nie przeczytali) i przeszły bez większego echa wśród czytelników, np.:
Odprysk całościSteve'a Toltza, pisarza australijskiego; wspaniała powieść o relacji ojca z synem,...
W Polsce wydawanych jest około 30 książek dziennie. Tak, także w niedzielę, bo to średnia. To oznacza, że nie ma absolutnie żadnej możliwości, żeby więcej niż jakieś 1-3% to były pozycje wartościowe.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Mnie też rozczarował artykuł. Myślałam bardziej o książkach, które dawno nie były wydawane, a które watro odszukać w swoich biblioteczkach lub w internetowych antykwariatach
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
"Myślałam bardziej o książkach, które dawno nie były wydawane" - "Niebiańska plaża" w Polsce wydana 20 lat temu, "Konstelacje" 13 lat temu, "Miasto złodziei" 10 lat temu, powieść Yu 9 lat temu.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Ale są tam jakieś inne książki, niż te wymienione 4?;) Bo pełen cytat ma zachęcac do odgrzebywania książek zalegającyc u nas, albo w księgarniach. Różnych książek. "Czas zajrzeć do tych tylnych rzędów. Albo, jeżeli nic tam nie znajdziecie, wspomóc księgarnie, które, choć obecnie w zasadzie pozbawione nowości, wciąż zaoferować nam mogą wiele, wiele pozycji starszych, ale...
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Przeczytałam tytuł artykułu i byłam zaciekawiona, może odkryję jakiś zapomnianych autorów i ich książki. Niestety otrzymałam, otrzymałam znanych autorów i co najwyżej mniej znane powieści. Nic ciekawego. Na swoich regałach znalazłam ciekawsze książki i nie tak oczywiste.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Autor zna rynek na tyle, by wiedzieć, że jednak trochę starych tytułów w księgarniach się znajdzie. Przede wszystkim dlatego, że te mniejsze, nie sieciowe (i często właśnie bardziej wartościowe) zwykle nie mają prawa do pełnego zwrotu. Poza tym są jeszcze antykwariaty, księgarnie internetowe z magazynami pełnymi kurzących się staroci, są wreszcie księgarnie obcojęzyczne,...
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Nie rozumiem rozczarowania artykułem. Autor podał przykłady, które są bardzo subiektywne. On wybrał takie tytuły ale my możemy podać inne, te które nam się podobają. Chodzi raczej o poruszenie problemu i zauważenie, że jest mnóstwo książek, które zostały pominięte w zalewie reklamowanych nowości.
Ja ostatnio przeczytałam długo pomijaną książkę Życie jak w Tochigi. Na...
Jak tak chwalisz to też przeczytam ale muszą otworzyć biblioteki.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post