Bardzo interesująca książka, poruszająca temat rozbiorów i upadku Polski, ale podchodząca do sprawy w sposób zdroworozsądkowy i daleki od patriotycznej propagandy, którą jesteśmy karmieni na lekcjach historii i w obiegowej opinii.
Dlaczego Polska utraciła niepodległość? Na skutek spisku sąsiadów i niechęci do Polaków, czy na skutek wewnętrznych błędów? Czy Polska odrodziła się na skutek romantycznego ducha i wstrząśnięcia sumieniem świata, czy na skutek najdłuższego w czasie porozbiorowym okresu wstrzymywania się od zbrojnego występowania przeciw sąsiadom? Oczywiście, Bocheński jest zdania, że romantyzm polityczny nie doprowadził do niczego dobrego.
Podczas lektury uderzyło mnie, jak bardzo nasza historia przepełniona jest mitami i obiegowymi sądami, które nie mają nic wspólnego z rzeczywistością. Tego typu publikacje są odtrutką na powstańczą propagandę, pozwalają spojrzeć na stosunki międzynarodowe realistycznie. Tutaj liczy się dyplomacja, siła, sytuacja międzynarodowa, a nie mesjanizm, romantyzm i urojenia. Młodzieży w Polsce przydałoby się na lekcjach historii omawianie fragmentów książki Bocheńskiego, gdzie świetnie analizuje sytuację międzynarodową w określonych momentach dziejowych, spogląda z różnych stron i stara się ważyć argumenty, dostrzegać to, co realne, a to, co mrzonką.
Zaskoczyło mnie to, że polityka lojalizmu, którą obiegowo przedstawia się jako wyraz zdrady i kolaboracji, w rzeczywistości miała znamiona polityki realnej. Szkoda, że tak mało mówi się o tym przy edukacji historycznej, a romantyczne mrzonki nadal mają przewagę nad krakowską szkołą historyczną.
Co mi się nie podobało w książce? Forma. Uważam, że Bocheński wybrał złą formę opowiedzenia o dziejach głupoty w Polsce, a konkretniej w stosunkach z państwami ościennymi. Autor po kolei analizuje teksty różnych historyków polskich, aby pokazać to, jak mijają się z prawdą i fałszują historię, albo jej nie rozumieją. Ewentualnie przepisują tezy z innych publikacji - błędnych, dodajmy. Przez to książka często jest chaotyczna i trudno jest wyciągnąć sedno z wywodów Bocheńskiego. Zbyt wiele tu cytatów i odniesień, a za mało płynnej narracji i wypunktowania najważniejszych rzeczy przy konkretnych wydarzeniach. Po to będę musiał sięgnąć do innych publikacji. Z pewnością jednak jest to wartościowa pozycja, która pozwala inaczej spojrzeć na polską historię, niż ma to miejsce w większości książek i czasopism.

Bardzo interesująca książka, poruszająca temat rozbiorów i upadku Polski, ale podchodząca do sprawy w sposób zdroworozsądkowy i daleki od patriotycznej propagandy, którą jesteśmy karmieni na lekcjach historii i w obiegowej opinii.
Dlaczego Polska utraciła niepodległość? Na skutek spisku sąsiadów i niechęci do Polaków, czy na skutek wewnętrznych błędów? Czy Polska odrodziła...