Rzeczpospolita między lądem a morzem. O wojnie i pokoju

Na wstępie chciałbym zaznaczyć, że mimo oceny 10/10 nie uważam, że książka jest pozbawiona wad.
Drobne nieścisłości historyczne (Krzywousty królem?!) lub dyskusyjne moim zdaniem założenia dla scenariuszy wojennych (Niemców nie ma, Chin prawie nie ma za to jednostki US Army bywają pod polskim dowództwem) nie zmieniają faktu, że książka ta jest pozycją unikatową na polskim rynku.
Autorowi udało się opisać w zwięzłej formie (jak na obszerność zagadnienia) nasze miejsce na ziemi. Dzięki temu czytelnik może zapoznać się z naszą historią, geografią, sytuacją obecną i propozycjami autora dotyczącymi jej zmiany, a następnie zanurzyć się w scenariuszu/scenariuszch ewentualnej wojny z Rosją.
Książka nie jest napisana tak dobrze jak Dreadnought, ale mimo to czyta się ją o niebo lepiej od konkurencyjnych rozpraw, które zazwyczaj skupiają się na sztywnej terminologii i pozbawione są porad praktycznych (z których najważniejsza ukryta jest chyba w ostatnim akapicie) oraz rozważań dokąd to wszystko może nas doprowadzić.

Wiem,ze autor jest dumny z map, ale:
1) podkłady są dobre,
2) dane naniesione są umiarkowanie czytelne,
3) pomysł na umieszczenie fizyczne tych map w środku jest chybiony... Środki map są nieczytelne. Pewnie mapy rozkładane w bok by były droższe, ale czasami nie warto aż tak oszczędzać.

Po lekturze zostałem z pytaniami z których dwa najważniejsze to:
1) Dlaczego Rosja by miała sama to wszystko rozpoczynać zamiast zaczekać na większe uwikłanie się USA na Pacyfiku? Stalin był relatywnie silniejszy, a dał się Niemcom wyszumieć. Łatwiej zmienić front jako ten drugi.
2) Czemu jak zwykle autor zakłada bierność Niemiec?

Trudno znaleźć inną książkę na polskim rynku, która tak obszernie traktowałaby o sytuacji geopolitycznej w naszym regionie. Po przeczytaniu jej (początek może nie zachęcał, ale od ok. 200 strony była już wciągająca) patrzy się nieco inaczej na decyzje polityczne np. o organizwaniu konfrencji bliskowschodniej w Warszawie czy zabiegi dyplomatyczne (czasem w mojej opinii w niezbyd dobrym stylu) o przychylność USA dla Polski.
Miejsce mamy w Europie jakie mamy, niewiele można na to poradzić, ale warto zadać sobie pytanie dlaczego np. w XVI-XVII wieku, mając takie samo położenie to Rzeczpospolita rozdawała karty na kontynencie? Kiedy przestaliśmy myśleć o sobie podmiotowo, a staliśmy się przedmiotem polityki innych? Od kiedy przestaliśmy polegać na sile własnego oręża, ale oparliśmy się o sieć wąpliwych sojuszy? Czy możliwa jest wojna w naszym regionie, która rozpocznie się od ataku na państwa bałtyckie? Czy mamy w ogóle przepracowane potencjalne scenariusze dla takiej sytuacji? Wiele ciekawych pytań, na które autor czasem podaje odpowiedzi, czasem próbuje je znaleźć.
Lektura, choć obszerna, warta polecenia, bo pozwala na spojrzenie z szerszej perspektywy na bieżącą politykę.

To książka bez dwóch zdań ponura.
Nie tylko jednak dlatego, ze dość w sumie bezlitośnie rozprawia się z marzeniami o spokojnym życiu w dorzeczach Odry, Wisły i Warty, lecz przede wszystkim ponieważ pomieszczone w niej rzeczowe, poparte zaiste imponującą bibliografią analizy momentu dziejowego w którym znalazł się nasz nieszczęsny, kłótliwy ludek są ostatecznie tylko głosem wołającego na puszczy.
I co może jest nieco dziwne w przypadku kraju posiadającego tak skomplikowane położenie geograficzne i traumatyczna historię nie jest to jeden z licznych intelektualnych wkladow do toczącego się stale strategicznego dyskursu, będącego dla Sterników Narodu kompasem na tych burzliwych wodach. Nie. To w naszym piśmiennictwie nisza, która przez dekady wzbudzala zainteresowanie głównie u uczestników grup rekonstrukcyjnych, harcerzy i innych niespełnionych militarystów. Lub po prostu oszołomów. Zreszta i dziś kiedy Historia znów puka do naszych okien jest to nadal wydawniczy unikat.
Co więcej nie zrobi nam się wcale weselej kiedy w trakcie czytania tezy pana Jacka będą się w naszych głowach nieubłaganie konfrontować z realna polityką państwową. Przypomnimy sobie choćby kiedy spolem z naszymi europejskimi przyjaciółmi próbowaliśmy walczyć o demokracje na Białorusi lub kiedy nasze służby znalazly się niespodziewanie w awangardzie wojny z huaweiem. Służby, które jeszcze kilka lat temu zostały sromotnie ograne przez gang kelnerów.
Wreszcie bardzo mało zabawnie jest wychowywać potomstwo w kraju gdzie niemal cała klasa polityczna podzieliła się na frakcje; berlińską i waszyngtońską i miast szukać kompromisu w obliczu nadciągającej pożogi toczy wojnę domową na którą lekkomyślnie zmobilizowała potężne oddzialy pospolitego ruszenia. Co prawdopodobnie dobije i tak już biedne zasoby poczucia wspólnoty i kapitału zaufania. O nieba! Jak nisko upadli politykierzy nad Wisłą. Jak niewiele w nich odpowiedzialności i politycznego wizjonerstwa. Jak niewiele intelektualnej niepodległości.
Zamiast tego będą pewnie kolejne narodowe ofiary całopalne, wychodźstwa, poklepywania po plecach przez cynicznych aliantów, pokolenia o złamanych życiorysach. Na koniec kiedyś tam jakieś kolejne pomniki i celebracje.