Niektórzy spędzają emeryturę przed telewizorem, inni jadą w podróż dookoła świata, a jeszcze inni wykorzystują ten czas, żeby napisać swoje opus magnum. Roger Penrose podjął się zadania wręcz niewykonalnego - w jednej książce przedstawić obecny stan wiedzy fizycznych i możliwe kierunki przyszłego rozwoju, ale w taki sposób, żeby było to zrozumiałe dla laika, ale jednocześnie ścisłe matematycznie. Efekt tej pracy imponuje rozmachem, ale książka dla laików to jednak nie jest. Mniej więcej 1/3 objętości zajmuje wprowadzenie matematyczne i już tam niektóre rozdziały były dla mnie ciężkie, chociaż jestem matematykiem. Żeby zrozumieć z tej książki wszystko, musiałbym się co chwilę cofać do wcześniejszych rozdziałów (co chyba było założeniem autora, bo tekst jest naszpikowany odnośnikami do innych części książki) i czytanie zajęłoby mi pewnie dwa lata, a nie dwa miesiące.

Ale nawet nie rozumiejąc z książki wszystkiego, można z niej wynieść bardzo dużo i zdecydowanie jest warta wysiłku jej przeczytania. Szczególnie cenię Penrose'a za to, że nie poprzestaje na podaniu podręcznikowej wiedzy, zawsze dodaje swoje przemyślenia na dany temat. Zawsze przy tym wyraźnie zaznacza, kiedy przestawia swoje zdanie, a kiedy powszechnie panujący pogląd. A te często różnią się diametralnie, na przykład Penrose jest zagorzałym przeciwnikiem bardzo modnej obecnie teorii strun. Poświęca jej jednak sporo miejsca, niejako z obowiązku, podając jednak później swoje argumenty świadczące przeciwko niej. Przedstawia również kilka teorii alternatywnych, co jest szczególnie cenne, bo w popularnych opracowaniach zwykle przedstawia się teorię strun tak, jakby była już udowodniona.

Podsumowując, nie jest tak, że nie mając pojęcia o fizyce można przeczytać tę książkę i od razu pisać doktorat. Jednak osobom posiadającym już jakąś wiedzę pomaga ją usystematyzować i daje dość dobre pojęcie o problemach współczesnej fizyki, różnych pomysłach na ich rozwiązanie i ich wadach i zaletach. Polecam, ale tylko osobom, które to naprawdę interesuje i są gotowe podjąć spory wysiłek, żeby się tego dowiedzieć. Osobom, które nie miały za dużo kontaktu z fizyką radziłbym jednak zacząć od łatwiejszych książek autora, takich jak "Nowy umysł cesarza", gdzie też jest całkiem niezłe wprowadzenie do współczesnej fizyki, jednak dużo krótsze i prostsze.

Niektórzy spędzają emeryturę przed telewizorem, inni jadą w podróż dookoła świata, a jeszcze inni wykorzystują ten czas, żeby napisać swoje opus magnum. Roger Penrose podjął się zadania wręcz niewykonalnego - w jednej książce przedstawić obecny stan wiedzy fizycznych i możliwe kierunki przyszłego rozwoju, ale w taki sposób, żeby było to zrozumiałe dla laika, ale...