Dzisiaj Estonia kojarzy mi się głównie z tzw. estońskim CITem który zresztą chcieliśmy implementować w Polsce. Mimo szumnych wypowiedzi nam się niezbyt udało – nasze rozwiązanie podatkowe tylko w ogólnym zakresie przypomina to przyjęte w Estonii. W każdym razie poszukiwanie rozwiązań fiskalnych skłoniło mnie do sięgnięcia do tej pozycji – raczej już niedostępnej w wersji papierowej. Książka nie jest długa ale bardzo pouczająca w swoim przekazanie. Zasadniczo próbuje opisać zmiany jakie zadziały się w Estonii począwszy od lat dziewięćdziesiątych w dziedzinie ekonomii. Prostota oraz szybkość zmian, także ich głębokość. Maksymalne obniżenie opodatkowania, a także przyjęcie zasady że dopóki środki spółki są reinwestowane dopóki nie dochodzi do ich opodatkowania. To pojawia się dopiero gdy właściciel wypłaca dywidendę. Naprawdę proste rozwiązania promujące i zachęcające do rozwoju i przedsiębiorczości. Książkę napisał polityk który wprowadzał te zmiany tak więc dostajemy wiedzę z pierwszej ręki. Wiedza mocno pouczająca, rozwiązania odważne i myślę, że cały czas do zaimplementowania w Polsce.

Dzisiaj Estonia kojarzy mi się głównie z tzw. estońskim CITem który zresztą chcieliśmy implementować w Polsce. Mimo szumnych wypowiedzi nam się niezbyt udało – nasze rozwiązanie podatkowe tylko w ogólnym zakresie przypomina to przyjęte w Estonii. W każdym razie poszukiwanie rozwiązań fiskalnych skłoniło mnie do sięgnięcia do tej pozycji – raczej już niedostępnej w wersji...

„Estoński Cud” to książka pokazująca jakie skutki niesie za sobą wprowadzanie wolnorynkowych zmian. Mart Laar nie był obserwatorem tego cudu lecz jego bezpośrednim twórcą, gdyż jako pierwszy premier Estonii po upadku Związku Sowieckiego położył główny nacisk na zmiany gospodarcze. Fakt, iż autorem książki jest polityk nakazuje oczywiście brać poprawkę na to co pisze jednak biorąc pod uwagę szeroko przytaczane liczby trudno zarzucić, iż książka koloryzuje rzeczywistość. Najważniejsze wnioski płynące z książki, nieżyjącego już estońskiego polityka można streścić następująco: fundamentalne zmiany są najlepszą lokatą na przyszłość.

Takimi fundamentalnymi zmianami był przede wszystkim zapis w konstytucji o niemożliwości uchwalania budżetów z deficytami. Estonia wprowadziła taki rygor w sytuacji gdy jej gospodarka produkowała głównie bezrobotnych a największe zakłady drzewne z których utrzymywały się całe estońskie miasta upadały. Mimo dramatycznych apeli o wsparcie i zadłużenie się celem uratowania tych firm estoński rząd nie zrezygnował z tego konstytucyjnego zapisu. Pozytywne skutki tamtej stanowczości Estonia odczuwa do dziś, będąc praktycznie państwem bez długu publicznego. W Tallinie nie ma estońskiego Balcerowicza, który zawieszałby zegar długu publicznego w centrum stolicy. Co ciekawe w tak trudnej sytuacji gospodarczej maleńka Estonia była w stanie wprowadzić własną, wymienialną walutę. Pamiętać o tym powinniśmy zwłaszcza my ilekroć media i podręczniki próbują nam wbić do głowy, że wielkim, wręcz unikalnym sukcesem polskiej transformacji było zduszenie inflacji i „wymienialny pieniądz”.

Innymi zmianami wprowadzonymi szybko z których „rentę” estoński naród czerpie do dziś są zmiany o charakterze politycznym, bez których premier Estonii nie wyobrażał sobie skutecznych i trwałych zmian w gospodarce. Laar jednym ruchem pozbawił wpływu na politykę bardzo licznej mniejszości rosyjskiej, która nie czuła żadnej mięty do nowo powstające państwo i siłą rzeczy oddawałaby swój głos na ugrupowania anty-niepodległościowe. Inną kluczową zmianą była dekomunizacja i deubekizacja Estonii. Ludzie powiązani z poprzednim aparatem władzy i aparatem represji nie zostali dopuszczeni do konfitur w odrodzonym państwie. Dzięki tym zdecydowanym ruchom Laar oraz jego następcy nie musieli borykać się z tak ostrą opozycją jak kraje, które zaniechały szeroko rozumianej dekomunizacji.

Laar udowadnia, że dzięki tak szybko zbudowanym fundamentom gospodarka estońska jak i estoński naród na trwałe podniósł się z kolan i pozbył się problemów z którymi w Polsce wciąż nie możemy sobie poradzić. Motto tej książki stanowi fraza w myśl której przepaści nie da się przeskoczyć na raty, aby ją pokonać konieczny jest zdecydowany skok. Szczęśliwie dla Estończyków w ich kraju znalazła się osoba wystarczająco odważna.

Książka liczy sobie około 200 stron. Ukazała się nakładem wydawnictwa Arwil już ładnych kilka lat temu, mimo to wciąż jest dostępna w księgarniach Internetowych.

„Estoński Cud” to książka pokazująca jakie skutki niesie za sobą wprowadzanie wolnorynkowych zmian. Mart Laar nie był obserwatorem tego cudu lecz jego bezpośrednim twórcą, gdyż jako pierwszy premier Estonii po upadku Związku Sowieckiego położył główny nacisk na zmiany gospodarcze. Fakt, iż autorem książki jest polityk nakazuje oczywiście brać poprawkę na to co pisze jednak...

Ale Mart Laar żyje!!!

Ale Mart Laar żyje!!!