“Oko świata” to rzecz na pograniczu eseju i reportażu będąca kopalnią informacji na temat rzeczywistości współczesnej Turcji i jej przeszłości, bo Max Cegielski sięga w różnych momentach przynajmniej półtora wieku w głąb historii tego kraju, jeszcze do imperium Osmanów. Według autora orientalistyczne wyobrażenia, choć nie od dziś dekonstruowane, nadal zasnuwają mgłą fantazji realny obraz Turcji, na którą Cegielski upiera się spoglądać raczej jak na każdy kraj zmagający się z wewnętrznymi problemami klasowymi, etnicznymi i religijnymi niż na mityczne pogranicze Wschodu i Zachodu, gdzie dawniej fez ścierał się z kapeluszem, a teraz chusta na głowie z okularami z drogiego butiku. Tutaj Turcja to nie tyle pole kulturowej walki, co kraina, gdzie w jakiś niepojęty sposób wszelkim sprzecznościom udaje się ze sobą trwać, a niespójność, niekonsekwencja są często sposobem istnienia zamieszkujących ją ludzi. Ta ciekawa książka ma jednak pewną wadę - otóż jest nieco za długa, przegadana, chwilami przeładowana reporterskim detalem, z którego bez uszczerbku dla całości można by spokojnie zrezygnować. Choć Max Cegielski na co dzień to zdecydowanie bardziej dziennikarz niż eseista, mocną stroną tej książki okazują się fragmenty zbliżające się do eseju, a słabością są reporterskie dłużyzny. Nieco za dużo tu niekończących się i często niekonkluzywnych pogaduch z mieszkańcami Stambułu wszelkich orientacji politycznych, klasowych i religijnych. Za dużo też fragmentów, w których Cegielski stara się opisywać urbanistycznego ducha miejsc, po których przechadza się w Stambule, zapominając niestety, że słowo podejmujące próbę takiego opisu w literaturze faktu przegrywa zdecydowanie z obrazem, a zdjęć jest tu niestety niewiele i - choć często intrygujące - pełnią raczej funkcję zajawek poszczególnych rozdziałów niż wizualnych rejestracji ponoć ciągle zmieniającego się, nieustalonego oblicza współczesnego Stambułu. Mimo tych minusów “Oko świata” to dobra lektura, pozostawiająca wiele śladów w głowie w postaci interesujących spostrzeżeń kulturowych, którym udaje się skutecznie przebić do świadomości przez okazjonalne dłużyzny.

“Oko świata” to rzecz na pograniczu eseju i reportażu będąca kopalnią informacji na temat rzeczywistości współczesnej Turcji i jej przeszłości, bo Max Cegielski sięga w różnych momentach przynajmniej półtora wieku w głąb historii tego kraju, jeszcze do imperium Osmanów. Według autora orientalistyczne wyobrażenia, choć nie od dziś dekonstruowane, nadal zasnuwają mgłą...