Ciekawa książka, interesujący temat, może nie TOP ukochanych, jednak polecam spróbować.

Ciekawa książka, interesujący temat, może nie TOP ukochanych, jednak polecam spróbować.

12 kwietnia 1951 roku to data, którą Leelo zapamięta do końca życia. Tego dnia dwóch ponurych mężczyzn w złowieszczych czarnych płaszczach zabrało jej mamę, a 4 latka pozostała z ogromnym poczuciem winy i lękiem w małym serduszku: „Gdybym była grzecznym i przykładnym dzieckiem, mama nigdy by mnie nie zostawiła, to pewne.”

Dziewczynka nie rozumie spraw dorosłych, powojennej polityki radzieckiej wobec Estończyków, ale podświadomie wyczuwa zagrożenie i boi się. Pragnie stać się niewidzialna, gdy pyta sama siebie: „Dlaczego człowiek nie może zamienić się w głos i odlecieć gdzieś hen?”

Tak naprawdę to nikt nie rozumie, czemu zwyczajni ludzie, którzy nikomu nic złego nie zrobili, z dnia na dzień znikają nagle,, odjeżdżając gdzieś zakratowaną więźniarką. Tu myślenie dziecka i dorosłego są zbieżne w swej pełnej zdumienia nieświadomości. To ciężkie lata dla Estonii, którą coraz bardziej przygniata twardy, radziecki but. NKWD panoszy się bez kontroli, może zajrzeć wszędzie i o każdej porze zabrać z domu kogo tylko chce. Bez podawania powodów. Wydaje się czasem, że działa po omacku, bezmyślnie, byle tylko pokazać swoją siłę. No bo po co wywożą do łagru 80-letnią staruszkę, w czym ona może zagrozić wielkiemu Związkowi Radzieckiemu?

Trzeba przyznać, że tylko dziecięca wyobraźnia, nieznajomość złożoności problemu i optymizm zdolne są sprawić, że można postrzegać tę Estonię za miejsce dobre do życia. Leelo to bardzo bystra dziewczynka, z ciekawością obserwuje wszystko, co się dookoła niej dzieje, zapamiętuje i wyciąga wnioski. Wiele ją zastanawia, jak choćby fakt, że rzeczy, o których słyszy od dorosłych nie może pamiętać, bo miały miejsce, gdy jej jeszcze nie było na świecie. Ale zaraz dodaje: „Swoją drogą to zastanawiające: według siebie byłam przecież od zawsze.”

Przerażające historie z realnego świata nie zawsze do dziecka docierają. Ma ono inne, o wiele bardziej upiorne lęki. Przed światłem księżyca wpadającym nocą do sypialni – „przerwy między zasłonami są potwornie niebezpieczne: to przez nie mogą zajrzeć czarni panowie, złe wilki czy licho wie kto jeszcze, może właśnie licha albo duchy we własnej osobie.”

Jednak życie, szczególnie tak małej i wszędobylskiej osóbki, toczy się dalej i nie sposób na dłużej powstrzymać się od biegania i tańczenia, czy zabawy z psem, choć trochę to dziwne, gdy patrzy się, jak babcia wrzuca do jeziora zawiniątko z orderami taty, a poirytowany dziadek mówi: „Podsłuchujesz jak enkawudzista!”

I tak wzruszamy się co chwilę i śmiejemy na przemian, obserwując jak stara się, niewiele przy tym pojmując, dostosować do oczekiwań dorosłych, nie mówić za wiele, bo ktoś może usłyszeć to, czego w żadnym razie nie powinien. A przede wszystkim być grzeczną, ze wszystkich sił próbuje, żeby tylko mamusia wróciła w końcu do domu.

Stalinowskie represje, inwigilacja i zastraszanie tak bardzo nie pasują do tego ufnego, dobrego, dziecięcego świata! Bardzo możliwe, że autorka właśnie to chciała uwydatnić, tę nieprzystawalność. Okrucieństwo, bezwzględność i jakaś ogłupiająca niezrozumiałość tego systemu, stają się przez ów kontrast tym bardziej uderzające.

Szczególnie poruszająca i trudna wydaje się być sytuacja ojca, który obawiając się o żonę, a także o resztę rodziny, musi jednocześnie obłaskawiać lęki córeczki, organizować jej czas tak, by nie odczuwała zbyt boleśnie braku matki i nakładać na swą strapioną twarz maskę uśmiechu i beztroski, która z pewnością męczy go i uwiera.

I tak teraźniejszość przeplata się tu ze wspomnieniami, pamięć dziecka, przechowująca sielskie i migawkowe fragmenty przeszłości, zderza się z pamięcią dorosłych, gorzką i nabrzmiałą obawami. Pomiędzy nimi zaś rasowe scenki, jak z kabaretu, kiedy po prostu musimy wybuchnąć głośnym śmiechem, bo inaczej się nie da. Zaś straszno- śmiesznie robi się wówczas, gdy wraz z ciotką Anną zjawia się w domu maleńkie, różowe radio i zajmuje w nim poczesne miejsce. Propaganda całymi dniami sączy się do uszu Leelo, wprowadza zamęt w jej głowie i układa wszystko po nowemu. Owszem, można się uśmiechać podczas wielu fragmentów, jednak sama świadomość zła i degrengolady, jakie taki przekaz może wywołać, jest zatrważająca.

Tak więc małą dziewczynkę w koszmarnych snach zamiast złego wilka i innych postaci z bajek gonią teraz „agresorzy zza wielkiej wody”, „przeklęci podżegacze wojenni” i „szwedzki szpieg”. A pierwsze rozczarowanie jest bardzo bolesne, gdy rudzielec, którego chciała za brata, odezwał się… po rosyjsku: „Taki ładny chłopczyk – i już Rosjanin!”

Jak to się dzieje, że natrętna, prostacka propaganda, tak przemawiająca do chłonnego, dziecięcego serca, nie kłóci się z niechęcią i lękiem wobec Rosjan i panów w czarnych płaszczach – to już tajemnica umysłu czterolatki, w który mamy okazję wejrzeć. Jest to książka autobiograficzna, co stanowi dodatkową zaletę, do tego napisana zupełnie inaczej niż wszystko, co dotychczas czytałam. Skomplikowane sytuacje i wybory w trudnych i okrutnych latach wygodnego moszczenia się radzieckiej władzy z całą jej monumentalną ideologiczną nadbudową i rozgałęzionym aparatem represji w powojennej Estonii, opowiedziane z punktu widzenia maleńkiej dziewczynki. Uważna obserwacja otoczenia, znakomita pamięć Leelo i jej dziecięca niewinność sprawiają, że tekst robi ogromne wrażenie. Szczególnie przemawia właśnie teraz, gdy tysiące ukraińskich dzieci przeżywają własny koszmar, z którego być może nigdy się nie otrząsną.
Książkę mogłam przeczytać dzięki portalowi: https://sztukater.pl/

12 kwietnia 1951 roku to data, którą Leelo zapamięta do końca życia. Tego dnia dwóch ponurych mężczyzn w złowieszczych czarnych płaszczach zabrało jej mamę, a 4 latka pozostała z ogromnym poczuciem winy i lękiem w małym serduszku: „Gdybym była grzecznym i przykładnym dzieckiem, mama nigdy by mnie nie zostawiła, to pewne.”

Dziewczynka nie rozumie spraw dorosłych,...

Pierwszy raz przeczytałam książkę estońską. Znowu podziękowania za taką literaturę należą się bookrage.
Jest to powojenna opowieść o Estonii, która stała się jedną z republik radzieckich. Oglądamy oczami małej dziewczynki aresztowanie jej mamy za to, że uczyła dzieci języka estońskiego. Spotykamy czarnych panów, stykamy się z NKWD i komunizmem. Ale pomimo, że historia jest opowiedziana przez dziecko, to wcale nie jest to książka dla dzieci. Piękna, czasami smutna, często zabawna, chociaż wcale o śmiesznych sprawach nie opowiada.
Warta polecenia.

Pierwszy raz przeczytałam książkę estońską. Znowu podziękowania za taką literaturę należą się bookrage.
Jest to powojenna opowieść o Estonii, która stała się jedną z republik radzieckich. Oglądamy oczami małej dziewczynki aresztowanie jej mamy za to, że uczyła dzieci języka estońskiego. Spotykamy czarnych panów, stykamy się z NKWD i komunizmem. Ale pomimo, że historia jest...

„Mała towarzyszka i dorośli” Leelo Tungal to historia 4-letniej dziewczynki, żyjącej w trudnych czasach stalinowskich represji w Estonii. Pewnego dnia mama Leelo zostaje aresztowana przez NKWD za rzekomą zdradę radzieckiej ojczyzny.

Historię poznajemy z perspektywy małej dziewczynki, dlatego też ta książka jest tak niesamowita. Dziecko nieświadome powagi całej sytuacji z niecierpliwością wyczekuje powrotu ukochanej mamy. W międzyczasie śpiewa rymowanki, uczy się czytać, odwiedza dziadków, którzy rozmawiają o całej sprawie, której nie rozumie.

„Enkawude po lesie, po lesie, po lesie. Ja się pytam, co niesie, co niesie, hej!”

To rozczulająca książka pełna uroku i dziecięcego optymizmu. Ciepła i przejmująca historia o ciężkich czasach. Wartościowa lektura, którą zdecydowanie warto się zainteresować. Polecam!

„Mała towarzyszka i dorośli” Leelo Tungal to historia 4-letniej dziewczynki, żyjącej w trudnych czasach stalinowskich represji w Estonii. Pewnego dnia mama Leelo zostaje aresztowana przez NKWD za rzekomą zdradę radzieckiej ojczyzny.

Historię poznajemy z perspektywy małej dziewczynki, dlatego też ta książka jest tak niesamowita. Dziecko nieświadome powagi całej sytuacji z...

Czas stalinowskiego terroru oczami dziecka. Kilkuletnia dziewczynka, bystra, wszędobylska, wszystko słysząca i odbierająca prostolinijnie po dziecięcemu, w Estonii powojennych czasów. Radziecki terror, czarni panowie, zzsyłki, opowieści rodzinne, wątek polski w postaci ciepłej i krewkiej babci Minny. Ciepła, szczęśliwa książka o okropnych czasach.

Czas stalinowskiego terroru oczami dziecka. Kilkuletnia dziewczynka, bystra, wszędobylska, wszystko słysząca i odbierająca prostolinijnie po dziecięcemu, w Estonii powojennych czasów. Radziecki terror, czarni panowie, zzsyłki, opowieści rodzinne, wątek polski w postaci ciepłej i krewkiej babci Minny. Ciepła, szczęśliwa książka o okropnych czasach.