Pies, prawdopodobnie najstarsze zwierzę domowe człowieka, od pradawnych czasów dawał powód do złożonych, często sprzecznych interpretacji symbolicznych. W wielu kulturach pozostaje w związku ze śmiercią; strzeże królestwa zmarłych, jest przewodnikiem dusz, czyli pośrednikiem między światem zmarłych, a światem żywych (Anubis, Cerber). Również bogowie wieloznacznych, mocnych i ciemnych sfer pojawiają się niekiedy w postaci psa, np. Hekade, grecka bogini rozstajów. Przypisywana psu mądrość w wielu kulturach czyni zeń przodka cywilizacji i dawcę ognia, z drugiej strony wielka siła seksualna obserwowana u psów powiązała je z symboliką przodków i rodziców ludzi.

Jeszcze dziś przysłowiowa wierność psa czyni zeń szeroko rozpowszechniony symbol wierności (np. w Japonii),mitycznego pomocnika i obrońcę, przede wszystkim kobiet i dzieci. W negatywnym znaczeniu pies pojawia się jako symbol nieczystości, grzechu i podłości (np. w Starym Testamencie i w Islamie, który jednak przyznaje mu czasami dobre cechy). Niemal we wszystkich kulturach rozpowszechnione jest określenie „pies” jako poniżająca obelga. Średniowiecze znało utratę czci przez przymus noszenia psów; za zaostrzenie skazania na szubienicę uchodziło niejednokrotnie powieszenie skazańca razem z psem.