„Wyklęty powstań ludu Ziemi…” Tak zaczynała się pieśń, która jest nieobca wielu wcześniejszym pokoleniom niż moje, gdy naprawdę lub na pokaz doceniano wagę tej pieśni oraz organizacji na której cześć ona powstała.

Emile Zola był bez wątpienia świetnym obserwatorem zachowań społecznych. Opisany w „Germinal” rodzący się ruch społeczny robotników to nic innego jak pierwsze próby rewolucji robotniczej. Francuskie ziarno nie zakiełkowało, Komuna Paryska poległa na barykadach, ale rosyjskie ziarno obrodziło już jak najbardziej. I jak każda z rewolucji, tak i ta proletariacka pożarła własne dzieci. Ja jednak odczytując treść tej świetnej książki postanowiłem zbudować pomost pomiędzy czasami obecnymi, a tym co było codziennością 150 lat temu. Bo żeby zrozumieć dzisiejsze zdarzenia, warto czasem jest sięgnąć wiedzą do lat dawnych.

Ruch robotniczy górników powstać musiał. Ciemiężeni, oszukiwani, pracujący w nieludzkich warunkach od dziesiątego roku życia górnicy musieli się zbuntować. I do tego momentu szczerze im kibicowałem. Bo los górnika opisany przez Zolę był bardzo ciężki, trud włożony w uzyskanie jałmużny umożliwiającej zakup chleba ponad siły i czasem miałem wątpliwości czy akcja opisuje jeszcze ludzi czy już zwierzęta pociągowe.

Pojawia się jednak iskra w postaci Stefana- głównego bohatera. I ta iskra staje się zarzewiem rewolucji. Co ona przyniosła? Zwycięstwo? Wyzwolenie? Lepsze życie? Nie, przyniosła gorycz łez, krew niepotrzebnie przelaną i dalsze podziały. Nadal ludzie uprzywilejowani gardzili robotnikami i na odwrót.

Zola potrafił nakreślić ciekawe postaci, z których jedną z najciekawszych jest Negrel. Inżynier, człowiek wysoko urodzony, robiący karierę dzięki temu, ze wszedł w tzw. relacje intymne z własną ciotką. Niby postać negatywna, ale w godzinie próby Negrel okazał się być mężczyzną odważnym, który nie zawahał się ryzykować własnym życiem, aby ratować ze śmiertelnej pułapki górników. Postać Negrela wskazuje, że jest możliwe porozumienie pomiędzy tymi dwiema jakże skrajnymi grupami społecznymi. To jutrzenka oznaczająca to, ze nie krew i nie płomienie są narzędziem do poprawy bytu robotników oraz wzrostu przychodów właścicieli, a współpraca, wzajemny szacunek i zrozumienie.

Mnie historia buntu nie porwała, już nie wierzę w żadne rewolucje, widzę za nimi krew i klęskę. Dlatego też dalsze dzieje buntu robotników z Vandame nie zachęcały do kibicowania im. Ja miałem takie odczucia, kiedy widzę przemoc i argument siły ponad siłą argumentów, wówczas momentalnie tracę sympatię do danej idei. Nie wiem czy taki był zamiar autora. W końcu tracąc sympatię do zbuntowanych robotników trzeba od razu stawać po stronie ich ciemiężców? A czy nie można z przerażeniem patrzeć na jednych i drugich? Ja tak właśnie miałem czytając „Germinal”.

Książka Zoli to historia idei, mamy w niej kotłowaninę XIX- wiecznych prądów intelektualnych- jest feudalizm, jest anarchizm, jest rewolucjonizm, a w środku tego wszystkiego jest też zwykły człowiek. Głodny, marnie ubrany, mieszkający w ścisku i zjeżdżający na dół, aby pracą własnych mięśni zarobić choćby na tę garść ochłapów z pańskiego stołu. Jednak bez tego trudu niemożliwe byłyby obecne przywileje górnicze. Krok po kroku ta grupa zawodowa wywalczała sobie poprawę swojego losu. Wywalczała pięścią, ogniem i ciężkim butem… I na koniec pytanie: czy jest gdzieś granica tych oczekiwań?

„Wyklęty powstań ludu Ziemi…” Tak zaczynała się pieśń, która jest nieobca wielu wcześniejszym pokoleniom niż moje, gdy naprawdę lub na pokaz doceniano wagę tej pieśni oraz organizacji na której cześć ona powstała.

Emile Zola był bez wątpienia świetnym obserwatorem zachowań społecznych. Opisany w „Germinal” rodzący się ruch społeczny robotników to nic innego jak pierwsze...