Tę książkę trzeba włożyć między te, które lepiej opowiadać niż czytać. Nawet nie ze względu na to, że została niedokończona, co przez powód, z którego nigdy nie mogła zostać zakończona. Posłuchajcie, bracia miła, opowieści o „Ucieczce Lotha".

Wat, który odsiadywał w kilkunastu więzieniach sowieckich, postanowił osadzić swoją powieść w międzywojennych Niemczech (już to powinno wzbudzić pierwszą wątpliwość). Oczytany, o czym świadczą rozliczne książki, którymi otaczał się w przygotowaniach do pisania, na pewno posiadał rozległą wiedzę o niemieckim nazizmie, ale, na zdrowie, przecież nie to stanowiło część jego życiorysu, nie Niemcy, a Rosja. To o Rosji Wat tak naprawdę chciał pisać. Ale jak uczynić to, gdy tak daleko zabrnęło się w Niemcy? Jak poprzez Niemców opowiedzieć o rosyjskich wypaczeniach? Nazizm i komunizm, jakkolwiek pokrewne, rozmijają się znacząco, toteż pisarz wyznaczający sobie tak karkołomne wyzwanie musi kiedyś ze smutkiem skonstatować, że osiągnąć coś takiego niepodobna.

Tak oto Wat zarzucił pisanie powieści, moim zdaniem słusznie, i skupił swój i tak nadszarpnięty zapał na między innymi uwagach do portretu Stalina – niedokończonych!... ale to już leży w naturze większości moich ulubionych polskich twórców, musi więc ten niezwykły pierwiastek stanowić jakoś o nas, Polakach. Z tych uwag do portretu Stalina wynika mnóstwo mądrości, które Wat niewątpliwie chciał wyrazić poprzez Lotha, a których w tej formie nigdy nie byłby w stanie ująć. Powieść, której może nie chciałbym czytać ponownie, ale o której mógłbym odbyć z kimś zajmującą rozmowę. Gdybym kogoś takiego znał.

Tę książkę trzeba włożyć między te, które lepiej opowiadać niż czytać. Nawet nie ze względu na to, że została niedokończona, co przez powód, z którego nigdy nie mogła zostać zakończona. Posłuchajcie, bracia miła, opowieści o „Ucieczce Lotha".

Wat, który odsiadywał w kilkunastu więzieniach sowieckich, postanowił osadzić swoją powieść w międzywojennych Niemczech (już to...