"- Jak zabijało się po polsku?- chciałem obniżyć jego dobre samopoczucie.

-Historia kary śmierci jest stara jak świat- odpowiedział jak rasowy dyplomata.- Nie wymyśliliśmy nic nowego. Naśladowaliśmy innych, zabijając po polsku..."

Kara śmierci w Polsce figurowała w kodeksie karnym aż do 2013 roku, w którym to Prezydent Bronisław Komorowski zniósł ją bez względu na okoliczności popełnienia czynu zabronionego.

Oczywiste jest to, że ktoś te wyroki musiał wykonywać. Rozmowy z polskim katem podjął się "autor widmo" Jerzy Adrzejczak, który w marcu 1985 roku odbył pierwsze spotkanie z wykonawcą wyroków śmierci. Rozmowy i pertraktacje między panami trwały długo jednak w końcu autorowi udało się przekonać rozmówcę by zasiadł z nim do stołu i opowiedział swoją historię.

"Kat nie chciał nikomu patrzeć w oczy... Dodał sobie 20 lat, żeby uniknąć identyfikacji. Był to jeden z warunków zgody na rozmowę. Nie był to jedyny przypadek, gdy celowo zmieniał swoją prawdziwą tożsamość. Nie chciał być uczciwy, prawdomówny, szczery. Nie chciał cofać się w czasie. Pytany o prywatność, wycofywał się w sobie" 

W latach 1980- 1988 wykonano 56 wyroków śmierci... Czy Polska była więc surowym krajem w tej kwestii ? Jaki to miało wpływ na społeczeństwo, czy ludzie popełniali mniej zbrodni ? Prawdopodobnie nie. Lęk i przerażenie u skazanych pojawiało się przed wykonaniem wyroku a nie przed popełnieniem przestępstwa.

Autor sprawnie pokazuje jak na przełomie dziejów zmieniała się kara śmierci, nie tylko w Polsce i na świecie. Pochyla się nad jej tłem historycznym, nad skazanymi, sędziami aż wreszcie nad tytułowym katem.

Nie jest jednak tak, że "kat" rzeczywiście się wyspowiadał. Mam nie odparte wrażenie, że jego opowieści jest w tej książce najmniej i jest najmniej przekonująca. Cały czas z tyłu głowy miałam wrażenie, że rozmówca mówi autorowi tylko to co chce, że Andrzejczakowi nie udało się dotrzeć do serca rozmówcy i przebić przez mur, który w okół siebie wybudował.

Niemniej jednak to solidnie przygotowana lektura, której z pewnością Jerzy Andrzejczak musiał poświęcić sporo czasu i sił.

Dla osób, które interesują się więziennictwem, przestępcami i historią ta książka będzie dodatkową dawką wiedzy.

"- Jak zabijało się po polsku?- chciałem obniżyć jego dobre samopoczucie.

-Historia kary śmierci jest stara jak świat- odpowiedział jak rasowy dyplomata.- Nie wymyśliliśmy nic nowego. Naśladowaliśmy innych, zabijając po polsku..."

Kara śmierci w Polsce figurowała w kodeksie karnym aż do 2013 roku, w którym to Prezydent Bronisław Komorowski zniósł ją bez względu na...