Książka jest efektem refleksji nad związkami nowoczesności, sztuki, polityki i socjologicznych przemian. Inspiracje płynące ze strony krytyków oświecenia, obserwacje wtórnych procesów mitologizacyjnych zarówno w obszarze ideologicznym, jak historii sztuki odsłaniają wiele aspektów wspomnianych związków pozostających dotąd raczej w cieniu historyczno-artystycznej refleksji. Ta perspektywa postrzegania nowoczesności pozwala umieścić modernizm w całym zespole ideologii regeneracyjnych aktywizowanych zwłaszcza w pierwszych dziesięcioleciach XX wieku, których celem było odnowienie nowoczesnego świata w sensie fizycznym, duchowym, moralnym - najczęściej w oparciu o racjonalistycznie motywowane społeczne utopie, które jednak bazowały, wbrew deklaracjom, na przedmiotowym traktowaniu człowieka. Ten sposób widzenia modernizmu pozwala wyświetlić wypierane niekiedy na margines jego związki z totalitarnymi ideologiami XX wieku nie jako paradoksalne odstępstwa od modernistycznej logiki, ale jako jej konsekwentne następstwa. Książka pokazuje funkcjonowanie modernistycznego cienia w artystycznej praktyce architektów i urbanistów polskich i rosyjskich, polskich artystów lat 60. i filmowców z kręgu Polskiej Szkoły Filmowej.