Wśród królujących ostatnio na półkach księgarskich książkach o mózgu wielki tom „Gabinet anatomii” przyciąga wzrok i nie zostawia obojętnym tych młodych (i nie tylko) czytelników, którzy lubią zaglądać do środka rzeczy (i ciała), rozkręcać i rozkładać na części, ale także chłonąć nowe informacje. Ta fascynująca książka przyciągnie też zapewne miłośników literackich eksperymentów, czytelników znudzonych grzecznymi ilustracjami w pastelowych barwach oraz ciekawskich przyrodników amatorów. Zamiast zaglądać w szare komórki mózgu, poszukując wyjaśnień dotyczących zachowań czy nawyków, czytelnicy mają niezwykłą okazję na przeżycie czegoś nieoczekiwanego – w sensie poznawczym, ale także estetycznym.

Przygoda z tajemnicą funkcjonowania ciała zyskuje przy tej książce dodatkowy wymiar, a nawet dwa – oto bowiem, inaczej niż podczas studiowania atlasów anatomicznych, mamy okazję zobaczyć nie wyróżnione przez autora i wysunięte niejako na pierwszy plan omawiane układy czy narządy, ale ciało jako całość. Wykorzystując dołączone kolorowe soczewki, czytelnik sam wybiera, który obszar wybranego fragmentu ciała chce obejrzeć – szkielet, mięśnie czy narządy. Każdą z wyróżnionych części ciała, np. głowę czy rękę, przedstawiono także w postaci czarnego szkicu, przy którym omówiono najważniejsze elementy i ich funkcje. Z doświadczenia wiem, że książka robi ogromne wrażenie nie tylko na młodszych czytelnikach, ale także na tych znacznie starszych, może zatem służyć jako rekwizyt łączący pokolenia przy wspólnej lekturze i oglądaniu. I już można razem z ciocią czy dziadkiem podziwiać zadziwiające piękno i niesłychaną precyzję naszego ciała, które – przy wszystkich swoich ograniczeniach – zachwyca swoją wielozadaniowością oraz niezawodnością. Z pewnością także kilkuletni czytelnicy z zainteresowaniem i skupieniem sprawdzą na własnym ciele to, co można zaobserwować przy ruchu kończyn czy pracy narządów zmysłów.

Oprócz licznych zalet (innowacyjność, wartość poznawcza, interakcyjność, świetne ilustracje, przejrzystość itd.) publikacja ma kilka ograniczeń. Pierwsze z nich to pewna skrótowość i mała objętość (63 strony), sprawiająca, że jest to raczej świetne wprowadzenie do tematu niż wyczerpujące kompendium. Drugim ograniczeniem książki jest skrótowe (pięciozdaniowe) wprowadzenie i brak jakiegokolwiek zakończenia czy podsumowania. Wciąż jednak ogrom pomysłowych rozwiązań i piękno tomu sprawia, że chce się go mieć na półce i często wertować. Jeśli kto doceni oryginalną trójwymiarową technikę ilustracji w książce, to koniecznie powinien zajrzeć na stronę internetową duetu włoskich ilustratorów ukrywających się pod pseudonimem Carnovski i zobaczyć ich robiące ogromne wrażenie prace w postaci tapet i instalacji, w które można wejść i zagubić się w świecie roślin, zwierząt i własnego ciała w różnych wymiarach czasowych. Bardzo chciałabym doświadczyć ich prac na żywo w naszym kraju.

To niezwykłe, gdy uświadomimy sobie, że jeszcze kilkadziesiąt lat temu atlasy anatomiczne wyglądały całkiem inaczej, a dostęp do nich mieli głównie specjaliści – lekarze czy pielęgniarki. Dziś nawet kilkulatek może wybierać spośród wielu wydawnictw przedstawiających temat bardziej lub mniej szczegółowo. Jeżeli lubisz wiedzieć, jak co działa, interesujesz się przyrodą w ogóle, a ludzkim ciałem w szczególności oraz potrafisz dostrzec piękno nie tylko w dziełach sztuki, to „Gabinet anatomii” stanowić będzie prawdziwy skarb w Twojej biblioteczce. I raczej nie zdąży pokryć się kurzem, bowiem po każdym kolejnym otwarciu tom zyskuje, odsłaniając przed czytelnikiem swoje kolejne tajemnice. A sama czynność jego czytania angażuje niezliczone narządy, mięśnie i kości, zatem może wskażesz je w książce?

Jowita Marzec