Historie można przedstawiać w wieloraki sposób. Jej przedstawicielem może być chociażby wybitna jednostka, czy pojedyncze wydarzenie. Można także podejść do tego problemu inaczej, skupić się na pewnym punkcie stycznym, który wszystkie te zmienne będzie trzymał w ryzach. Na taki sposób narracji zdecydował się Roberto Salvadori w swojej książce „Piękno i bogactwo. Amerykańscy kolekcjonerzy sztuki w XX wieku”, w której to przybliża charakter Ameryki poprzez wybrane osobistości i zbiory dzieł sztuki.

Znajdziemy tu dokonania wszelakich mistrzów sztuk pięknych. Począwszy od malarzy, poprzez rzeźbiarzy, na architektach kończąc. Wśród nazwisk wypada wymienić chociażby Van Gogha, Rothko, Pollocka, Kahna czy Hoopera. Czasem ich personalia pojawiają się w wyliczance dzieł sztuki w opisywanych kolekcjach. Innym razem dostają samodzielny rozdział, jak wygląda to w przypadku Edwarda Hoopera.

Opowieści Salvadoriego mają bardzo prostą strukturę. Autor bierze na warsztat znane postaci, które interesowały się sztuką, a następnie swoje kolekcje pozostawili do podziwiania dla ogółu. Pokrótce streszcza ich zasób, a przy okazji prezentuje krótką notkę informacyjną o bogatych filantropach i w telegraficznym skrócie przybliża całą ich przygodę z gromadzeniem wspomnianych już wielokrotnie dokonań artystów.

Całe to sprzężenie danych sprawia, że nie jest to najprzyjaźniejsza lektura dla przeciętnego odbiorcy. Mnogość nazwisk i zaledwie liźnięcie całej perspektywy wydarzeń sprawia, że bez choćby powierzchownej znajomości tematu może być trudno się tutaj odnaleźć. Szczególnie objawia się to na przykład, jeżeli uwaga zostaje skupiona na pewnym dziele, którego nie znamy. Wtedy bez Google ani rusz, a jeśli zdarza się to często, skutecznie wybija to czytelnika z rytmu lektury.

Chciałbym napisać coś innego, ale jest to pozycja skierowana głównie dla czytelnika szeroko zaznajomionego ze sztuką. Dla nowicjusza okaże się zbyt skrótowa i wypełniona taką ilością pozycji, których sam spis może przyprawić o zgrzytanie zębów. Choć miło poznać historię od trochę innej strony, to jest to przygoda najeżona trudnościami. Ma swoje atrakcje, ale w przyrównaniu do niedogodności, staje się materiałem głównie dla pasjonatów.

Patryk Rzemyszkiewicz